Làm mới nhạc xưa: Nhạc sĩ mất “con”, khán giả hết hồn
“Phối” hay “phá”?
Năm 2014 là năm các chương trình ca nhạc với hình thức làm mới nhạc xưa “làm mưa làm gió” trên các kênh sóng truyền hình. Chỉ riêng các kênh của VTV đã có 3 chương trình thuộc dạng này, đó là “Giai điệu tự hào” (VTV3), “Những bài hát còn xanh” và “Tuổi 20 hát” (VTV6). Ngoài ra còn có các chương trình đã phát sóng từ các năm trước như “Bài hát yêu thích” và hàng loạt các sân chơi âm nhạc khác để các ca sĩ thể hiện khả năng “làm mới” của mình.
Hai trường hợp gây bất bình đến mức phẫn nộ là tiết mục “Chuyện tình Lan và Điệp” của 2 ca sĩ Nam Cường - Quế Vân trong “Cặp đôi hoàn hảo 2014” và ca khúc “Chú Đại Bi” của ca sĩ Ưng Hoàng Phúc chuyển dựng lời kinh Phật trên nền nhạc dance. Với ca khúc “Chuyện tình Lan và Điệp”, ca sĩ Nam Cường- Quế Vân đang hát rất trữ tình thì chuyển sang đọc ráp với những lời lẽ thô thiển như: “Anh hãy về đi, anh hãy về đi, anh tới đòi quà chứ gì", Điệp hát: "Em cần gì thì anh sẽ chi: 1 chiếc Audi, một túi LV, một kỳ nghỉ ở Paris...". Lan trả lời: "Em không cần gì, miễn là anh đừng có bồ nhí". Rất nhiều khán giả sau khi xem xong Chương trình “Cặp đôi hoàn hảo” có tiết mục này đã đồng loạt lên tiếng trên các diễn đàn bày tỏ sự phẫn nộ vì ca sĩ đã dung tục hóa một bài hát đẹp.
Còn “Chú Đại Bi” của Ưng Hoàng Phúc, trước đây đã có người chuyển bài chú này thành ca khúc nhưng trên nền nhạc Phật, nghe rất êm ái du dương, tuy nhiên nam ca sĩ đã “mạnh dạn làm mới” khi đem lời kinh Phật hát trên nền nhạc dance, sai lệch tinh thần đến mức không thể chấp nhận được. Không ai hát kinh Phật trên một nền nhạc chỉ dành cho các động tác tay chân dậm dật, cơ thể uốn éo như vậy được, khán giả thi nhau “ném đá” ca khúc này, cho rằng đó là một sự xúc phạm sự tôn nghiêm của đạo Phật. Thế nhưng Ưng Hoàng Phúc vẫn ngoan cố bảo vệ ca khúc này, anh cho rằng: “Tôi nghĩ chắc do mọi người chưa quen và thấy nó mới, lạ quá nên nhất thời chưa chấp nhận được. Tuy nhiên, trong bài hát của tôi từng lời, từng câu đều là những lời của kinh Phật chứ không có một từ nào là của đời. Như vậy sao gọi là phản cảm?".
Một ca khúc cũng không may mắn khi rơi vào bàn tay nhào nặn tới mức méo mó, đó là “Trên đỉnh Phù Vân” của nhạc sĩ Phó Đức Phương qua phần trình diễn của cặp đôi song ca Bee T đêm liveshow 6 của Chương trình Giọng hát Việt 2013. Hai nữ ca sĩ ăn mặc lòe xòe với áo choàng như phù thủy, ra sân khấu múa may như thầy cúng đang bắt quyết trên nền nhạc điện tử, rồi sau đó là hát ca khúc “Trên đỉnh Phù Vân”. Khán giả không còn thấy sự phiêu lãng thoát tục của giai điệu “mênh mênh mang mang” của một người đã đắc đạo đâu nữa, chỉ thấy những câu hát giật cục, gằn giọng và tiếng nhạc inh ỏi, chát chúa.
Nhạc sĩ không thừa nhận
Việc nhóm nhạc trẻ Dương Trần Nghĩa thể hiện ca khúc "Thành phố tình yêu và nỗi nhớ" của nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn trên sân khấu Chương trình “Những bài hát còn xanh” với một phong cách hoàn toàn mới, thậm chí thay đổi một số lời bài hát, giai điệu, đã khiến khán giả và Ban giám khảo cũng phải giật mình, nhạc sĩ thì đã cảm thấy bị phiền lòng. Nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn cho biết, ông chỉ nhận ra một nửa “đứa con” mình trong bài hát, còn lại là “con” của ai đó, không phải do ông sinh ra.
Còn khi ca sĩ Hồng Nhung đưa hẳn một cái sập to tướng lên sân khấu “Bài hát yêu thích” để hát bài “Ngẫu hứng sông Hồng” như kiểu lên đồng với trang phục xanh xanh đỏ đỏ và một bản phối ồn ã, nhạc sĩ Trần Tiến đã có phản ứng rõ rệt.
Theo nhạc sĩ Nguyễn Vĩnh Tiến kể lại: “Trưa nay vừa ngồi với Trần Tiến, hai chú cháu suýt khóc với hình ảnh chú bé theo cha dọc bờ sông trắng xoá trong bài “Ngẫu hứng sông Hồng”. Tối xem Hồng Nhung gào thét, gõ mõ, dàn dựng như kinh kịch, đeo mặt nạ, cả dàn nhạc ầm ĩ. Hy vọng chú ấy vẫn đang say rượu để khỏi phải buồn khi xem ca khúc của mình bị tanh bành như vậy. Đây là lý do sáo bị tuyệt chủng ở sông Hồng. Một ngàn con trâu nghe phải cách hò hét thái quá này cũng sẽ phải tháo chạy mất tích”.
Ca sĩ Đồng Lan mới đây cũng “gây sốc” cho giám khảo Chương trình “Những bài hát còn xanh” khi hát “Lá xanh” của nhạc sĩ Hoàng Việt với một bản phối theo cô cho biết là “lãng mạn, mộng mơ và sexy”. Ca sĩ Ngọc Ánh đã thốt lên: “Em giết chết bài hát với kiểu hát thế này, tôi không thể chấp nhận được”, còn ca sĩ Ánh Tuyết thì nói: “Tôi không phản đối các bạn trẻ làm mới ca khúc xưa cũ, tuy nhiên trước khi hát, các em phải tìm hiểu nhạc sĩ sáng tác ca khúc đó trong hoàn cảnh nào, muốn nói lên điều gì, tinh thần của ca khúc là gì chứ không phải mình muốn hát thế nào cũng được, phải tôn trọng người sáng tác nữa chứ”.
Còn nhớ ca khúc “Đi học” do ca sĩ Hải bột trình bày trong Chương trình “Giai điệu tự hào” số tháng 6.2014 cũng đã gây nên một cơn bão trong chính giới sáng tác âm nhạc và khán giả. Người thì ủng hộ bản phối mới của Quốc Trung, người thì phản đối kịch liệt cho rằng bản phối mới này đã “giết chết” bài hát. Điều đó cho thấy một bản phối mới ca khúc đã thành kinh điển trong lòng người nghe, dù muốn phá cách đến đâu cũng phải có giới hạn và tôn trọng tinh thần của ca khúc.
Thưởng thức một tác phẩm âm nhạc là một trạng thái cảm xúc rất phức tạp, dựa vào cái “gu” của từng người, tuy nhiên không phải vì vin vào chuyện “gu của tôi khác gu của anh” để các ca sĩ có quyền tùy tiện phá nát các ca khúc kinh điển.