Phó Chủ tịch Quốc hội (QH) Huỳnh Ngọc Sơn là người đầu tiên nói đến việc “cần một cái búa để gõ” khi ông phát biểu về chất lượng phiên chất vấn tại kỳ họp thứ 4, QH khóa XIII: “Nhiều chất vấn các bộ trưởng không trả lời được. Sau khi nghe trả lời xong càng bực thêm”- Phó Chủ tịch QH nhận xét.
Ông đề nghị “Các bộ trưởng vòng vo, nêu thành tích, hay trả lời quá dài thì phải cắt thôi”. Và đó là bối cảnh cho câu chuyện cây búa với ý nghĩa như một công cụ duy trì kỷ luật nghị trường. Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng tiếp lời “các nước họ tặng nhiều búa, mang về đây nhiều lắm rồi”.
Ông Sơn liền đó khẳng định “phải gõ chứ sao không”. 30 phút sau đó, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cũng nói: “Quốc hội nước ngoài dùng búa để gõ với những người nói dài. Trật tự ngay. Nên chăng dùng búa quyền lực để nhắc nhở các ĐB”.
Thực ra, QH đã có một “cây búa”, đó là nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn, cử tri vẫn gọi là nghị quyết về việc thực hiện lời hứa. Kỳ họp vừa rồi, QH đã có tới 7 nghị quyết, 7 “cây búa”, một kỷ lục thực sự. Có “búa” rồi, gõ hay không lại là chuyện khác. Nói như Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng: (Những gì đã) thành nghị quyết là đã trở thành vấn đề của toàn dân, càng cần nghiêm túc thực hiện. Bởi nghị quyết có mà không thực hiện không khéo thành “đánh trống bỏ dùi” và người dân, cử tri sẽ đánh giá “QH nói lắm mà không làm được gì”.
Nhưng cây búa dường như không chỉ dành để duy trì “kỷ luật” với các vị bộ trưởng “vòng vo, nêu thành tích”, các vị trưởng ngành “nói nhưng không làm”. Báo cáo của Trưởng ban Công tác đại biểu Trần Thị Nương cho thấy mỗi tuần có bình quân hơn 220 lượt ĐBQH vắng mặt.
Vắng nhiều nhất là đoàn Hà Nội và TP. HCM. Phổ biến là sự vắng mặt của các vị bộ trưởng. Đỉnh điểm sự vô cảm của người được bầu với người cầm phiếu là việc có ĐBQH thậm chí xin nghỉ phần lớn thời gian của kỳ họp QH để ra nước ngoài... dự lễ tốt nghiệp đại học cho con. Bà Nương đề nghị QH “Không giải quyết việc các đại biểu đi công tác nước ngoài trong kỳ họp”.
Có lẽ, để duy trì trách nhiệm và sự tôn trọng tối thiểu đối với cử tri, các vị ĐBQH cũng cần có một cây búa, cây búa cho riêng mình.
Anh Đào