Vào lớp 1 như... thi hoa hậu

Một số bà mẹ có ý định cho con thi thử vào 4-5 trường tiểu học và buộc con quay cuồng với việc ôn luyện. Làm bài thi không tốt, ngoài áp lực thi cử nặng nề, nhiều đứa trẻ bắt đầu nếm trải mùi vị thất bại từ khi chưa bước chân vào lớp 1.

Căng thẳng như thi đại học

Hà Nội có tới chục trường tiểu học tư thục tuyển sinh lớp 1 bằng hình thức thi tuyển. Trong đó, Trường tiểu học Thực nghiệm có chỉ tiêu 180 học sinh nhưng trong ngày bán đơn, chưa tới 7h đã hết veo 600 đơn phát ra. Trong kỳ thi tuyển sắp tới vào trường, 420 học sinh sẽ bị loại, sức ép đè nặng lên những trẻ chưa một lần bước chân vào trường tiểu học.

Giờ học của lớp 1A10 Trường tiểu học Đoàn Thị Điểm, Hà Nội. Học sinh muốn vào lớp 1 trường này năm học tới sẽ phải tham gia kỳ thi tuyển sinh ngày 28.5 - Ảnh: Vĩnh Hà

Trường tiểu học Đoàn Thị Điểm năm nay chỉ tuyển 400 chỉ tiêu, nhưng số lượng trẻ đăng ký vào lớp ôn luyện của trường này để chuẩn bị cho kỳ tuyển sinh ngày 28-5 đã lên đến 900 trẻ. Bà Nguyễn Thị Hiền, hiệu trưởng trường này, cho biết năm học trước trường tuyển 500 chỉ tiêu nhưng có đến 1.600 hồ sơ dự thi. Năm nay rất có thể lượng đăng ký vào trường cũng tương tự.

Trường tiểu học Lê Quý Đôn có chỉ tiêu tuyển lớp 1 là 360 nhưng chỉ sau vài ngày đầu bán đơn, số lượng người mua đơn đăng ký dự thi cho con đã cao hơn rất nhiều so với mức sẽ tuyển...

Trường tiểu học Nguyễn Siêu tổ chức thi tuyển sớm nhất. Các bé lớp 1 được triệu tập đến trường trong vòng một ngày. Ngoài việc phải vượt qua các bài kiểm tra liên quan đến nhận biết về ngôn ngữ (tiếng Việt), tư duy toán học, tiếng Anh, kiểm tra năng lực quan sát, ghi nhớ, diễn đạt, trẻ phải qua phần kiểm tra sức khỏe (cân nặng), không bị dị tật, không nói ngọng, nói lắp.

Trong một ngày tại trường, khi trẻ ăn, ngủ, chơi, giao lưu, cũng là lúc hội đồng tuyển sinh tiếp tục quan sát để “chấm điểm”. Một bà mẹ có con dự thi nhận xét “việc chấm điểm ăn, ngủ, chơi, giao lưu trong một ngày là sáng kiến mới của trường, cứ y như chấm thi hoa hậu!”.

Chị Minh, một phụ huynh vừa cho con thi tuyển vào Trường tiểu học Nguyễn Siêu (trong hai ngày 23 và 24.4), nhận xét: “Với tỉ lệ “chọi” 1/5, thi tuyển vào lớp 1 căng thẳng không kém thi đại học”.

Nhiều tháng “luyện thi”

Ngày công bố điểm thi, các ông bố, bà mẹ cũng hồi hộp lo âu như xem điểm thi đại học. Tại Trường Nguyễn Siêu, nhiều phụ huynh có con “thất trận” tuyên bố xanh rờn “Thua keo này, bày keo khác” và “Tiếp tục ôn luyện để chờ thi trường khác”. Có phụ huynh bày tỏ lộ trình tuyển sinh của con khiến không ít người ái ngại cho đứa trẻ: “Tôi phải cho con dự thi đủ tất cả các trường rồi chọn sau”.

Ngoại trừ những phụ huynh muốn con “thử nếm trải mùi vị trường thi”, nhiều người khác đặt mục tiêu rõ ràng bằng mọi giá phải vào trường nên từ sau Tết Nguyên đán đã bắt đầu chương trình “ôn thi vào lớp 1”.

Một phụ huynh kể: cả trong dịp nghỉ lễ cũng không dám cho cháu nghỉ. Ngoài việc ôn luyện theo mẫu đề thi chung của trường này năm trước, gia đình cho cháu đi học viết chữ, học toán, tiếng Anh. Trường Nguyễn Siêu là trường duy nhất trong số các trường “có thi tuyển lớp 1” không mở lớp ôn thi tại trường nhưng do không yên tâm, nhiều phụ huynh mang con đến học lớp ôn của các trường Đoàn Thị Điểm, Lê Quý Đôn, Thực nghiệm...

Chị My (nhà ở ngõ 75, Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết riêng tiền ôn tập của cháu từ tháng 2.2011 đến giờ đã tốn 3-4 triệu đồng, chưa kể còn thuê một gia sư kèm viết chữ.

Tại nhiều trường có thi tuyển vào lớp 1, việc tập hợp học sinh chuẩn bị vào lớp 1 được tổ chức dưới dạng “câu lạc bộ hè” bắt đầu ngay từ đầu năm mới và kéo dài bốn, năm tháng trời. Hầu hết các trường được hỏi đều khăng khăng “không tổ chức luyện thi, chỉ là cách để các em làm quen với môi trường mới”.

Nhiều cuộc cạnh tranh

PGS.TS Nguyễn Hữu Hợp (khoa giáo dục tiểu học ĐH Sư phạm I Hà Nội) cho rằng việc sàng lọc, lựa chọn học sinh đủ tiêu chuẩn mới nhận vào trường có thể phần nào đánh giá được giá trị thương hiệu của ngôi trường đó. Tuy nhiên, việc ẩn danh các “câu lạc bộ hè” để dành đất ôn luyện cho những trẻ chưa rời ghế mẫu giáo sẽ tạo ra cuộc cạnh tranh không lành mạnh giữa người được ôn - người không được ôn luyện.

“Nhiều trường học Việt Nam cho rằng có học sinh này giỏi, học sinh kia dốt là không đúng. Quan niệm giáo dục hiện đại đánh giá mọi học sinh đều thông minh, mỗi người giỏi một lĩnh vực khác nhau. Nếu là các trường năng khiếu về âm nhạc, thể thao thì việc thi tuyển để đánh giá năng khiếu là cần thiết, nhưng giáo dục phổ thông là giáo dục toàn diện, đánh giá qua vài ba bài kiểm tra là hết sức sai lầm”.

Đạt điểm cao trong các phần thi khác nhưng một bé bị trượt khỏi kỳ thi lớp 1 chỉ vì nặng 18kg, không đạt chuẩn. Mẹ của bé này nói: “Phải mất nhiều thời gian để thuyết phục bé rằng “con rất bình thường như các bạn khác”, vì bé mặc cảm khi bị loại về sức khỏe”.

Một trường hợp khác cho biết sau khi trượt ở một trường, bé không còn tự tin thi trường khác nữa vì nghĩ mình kém hơn các bạn. Có những bé sau đợt ôn luyện căng thẳng, nghĩ đến chuyện đi học là sợ. Bắt con trẻ chịu một áp lực lớn và nếm trải cảm giác về sự thua thiệt, về thất bại khi mới ở điểm xuất phát là việc phản giáo dục, ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý trẻ em.