Vở cải lương “Mai Hắc Đế”: Ngợi ca vị hoàng đế “nông dân”
Hình tượng người nông dân bình dị
Mai Hắc Đế là một trong những vị vua trong lịch sử Việt Nam được nhắc đến ngắn gọn nhất, chỉ vài dòng thông tin tư liệu rằng Mai Thúc Loan – Mai Hắc Đế là một vị vua có nhiều công trạng, người đã tổ chức cuộc khởi nghĩa Hoan Châu và đem đến 10 năm độc lập dưới thời Bắc thuộc cho người Giao Chỉ... PGS - TS Nguyễn Thế Kỷ - tác giả kịch bản cho biết: Trong sử sách, những dòng ghi chép về cuộc khởi nghĩa của nhân vật lịch sử Mai Hắc Đế rất sơ sài, thậm chí năm khởi nghĩa còn gây nhiều tranh cãi. Để một sự kiện lịch sử liên quan đến một vị anh hùng dân tộc cách đây 1300 năm với các tình tiết rất nhòe, mờ như vậy khiến tôi cảm thấy day dứt không yên. Sau khi tham gia cuộc hội thảo tổ chức năm 2013 tại Nghệ An nhân kỷ niệm 1300 năm khởi nghĩa Hoan Châu, với nhiều những cứ liệu lịch sử mới do các nhà sử học uy tín cung cấp, tôi bắt tay vào viết kịch bản “Mai Hắc Đế”...
Theo đạo diễn Triệu Trung Kiên, vở cải lương “Mai Hắc Đế” tập trung phản ánh cuộc khởi nghĩa Hoan Châu và làm nổi bật hình ảnh thủ lĩnh của cuộc khởi nghĩa này. Hình ảnh nhân vật lịch sử Mai Hắc Đế sẽ được xây dựng theo hướng người nông dân bình dị, ý chí kiên cường chứ không phải hình ảnh một con người lẫm liệt, đao to búa lớn. Vở sẽ bao gồm 8 cảnh, tái hiện lại cuộc đời Mai Hắc Đế từ khi chào đời cho đến khi ông đập tan ách đô hộ của nhà Đường, giành độc lập cho đất nước.
Kịch bản tập trung khai thác giai đoạn từ tuổi 20 đến hơn 40 - khi Mai Thúc Loan lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Hoan Châu thành công. Đại Đường khi đó vô cùng hùng mạnh. Mai Hắc Đế chỉ là một hào trưởng bản địa, đã đứng lên liên kết được cả 32 châu ở An Nam, đồng thời kết giao được với 3 nước lân bang là Lâm Ấp, Chân Lạp, Kim Lân, với lực lượng liên quân thủy – bộ lên tới 40 vạn người, và khởi nghĩa thắng lợi vẻ vang. Được sự ủng hộ của nhân dân, Mai Thúc Loan xưng Đế, lấy hiệu là Mai Hắc Đế.
Đạo diễn Trung Kiên cho biết, anh yêu lịch sử và đam mê với cải lương từ bé. Nhiều người chia sẻ với anh, thường đề tài lịch sử sẽ khó làm bởi sự khô cứng. Tuy nhiên, với kinh nghiệm của người đã dựng nhiều vở về đề tài lịch sử, Trung Kiên cho rằng, khi xây dựng vở lịch sử, đạo diễn phải xây dựng tình tiết, những số phận… không thông thường, đơn thuần như ở loại hình nghệ thuật khác, mà nó phải là những số phận với nhiều khúc mắc, nút thắt đan xen, hòa quyện vào nhau thì sẽ tạo ra nhiều cảm xúc, lay động trái tim khán giả, giống như những nhân vật Trần Thị Dung, Trần Thủ Độ, Lý Huệ Tông trong các vở cải lương trước đây anh từng dựng.
Đầu tư nhiều công nghệ mới
NSƯT Triệu Trung Kiên cho biết, vở cải lương “Mai Hắc Đế” là một trong những vở diên của loại hình nghệ thuật truyền thống nhưng may mắn có một số tổ chức xã hội chung tay góp sức, tài trợ về kinh phí để vở diễn có thể sử dụng 5 máy chiếu màn hình led với rất nhiều hình ảnh minh họa phụ trợ cho phần biểu diễn của diễn viên trên sân khấu, giúp tái hiện cụ thể hơn không khí của cuộc khởi nghĩa Hoan Châu. Việc sử dụng công nghệ chỉ là một trong những thủ pháp nghệ thuật để các vở diễn cải lương đề tài lịch sử trở nên gần gũi và sinh động hơn.
Bên cạnh công nghệ, kỹ thuật được đầu tư, cùng sân khấu hoành tráng, vở “Mai Hắc Đế” còn được đầu tư rất kỹ về trang phục cùng với sự tham gia của hơn 100 diễn viên. Những vai diễn chính đều được giao cho những nghệ sĩ có trình độ tốt nhất của Nhà hát Cải lương Việt Nam như: Quang Khải (vai Mai Thúc Loan), Dạ Hương (vai Mai Thị - mẹ Mai Thúc Loan), Minh Lý (vai Ngọc Tô - vợ Mai Thúc Loan), Hoàng Tùng (vai Đinh Thế - bố vợ Mai Thúc Loan)... Theo đạo diễn Trung Kiên, Mai Thúc Loan là một nhân vật cá tính, mạnh mẽ và cũng khá nội tâm, diễn viên Quang Khải dù còn trẻ nhưng đã thể hiện khá tốt thần thái của nhân vật.
PGS - TS Nguyễn Thế Kỷ bày tỏ: “Hy vọng tới đây khi ra mắt tại Hà Nội, vở diễn sẽ đem đến cho khán giả một niềm tự hào về một vị anh hùng của dân tộc, khiến họ thêm yêu Tổ quốc mình và phải cố gắng sống xứng đáng với các vị tiền nhân”.