Kỷ niệm chưa từng công bố của Trịnh Công Sơn với phố biển Quy Nhơn
Trần Lê Tuấn - Đào Đức Tuấn
24/02/2015 08:00 GMT+7
Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn ghé qua Quy Nhơn một quãng đời tuổi trẻ. Nhà thơ Lê Văn Ngăn lang bạt nhiều nơi rồi định cư Quy Nhơn. Không hẹn mà gặp, hình bóng của hai nghệ sĩ tài hoa gốc Huế đã góp thêm dấu ấn lung linh cho phố biển Quy Nhơn an lành…
Biệt danh Trịnh “đại ca”
Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn (trái) và nhà thơ Lê Văn Ngăn tại quán cà phê Thu Vàng. ảnh do chị Trần Thị Thu Trang cung cấp
Quy Nhơn mùa mưa 2014. Tôi cùng nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng và nhiếp ảnh gia Hoàng Tuấn vào Bệnh viện đa khoa Bình Định thăm nhà thơ Lê Văn Ngăn. Anh Ngăn đang xạ trị dài hạn sau ca mổ u não. Trong nhiều cuộc trà dư tửu hậu, chúng tôi đã được nghe anh Ngăn kể về những mẩu chuyện về Trịnh Công Sơn. Lê Văn Ngăn nói: “Anh Sơn sinh năm 1939, mình năm 1943 (nhưng bố mẹ khai sinh là 1944). Mình và anh Sơn thường gặp và quý nhau nhưng không thân. Mình coi Trịnh Công Sơn là một người anh”. Trịnh ra đi đã 13 năm nhưng qua lời kể của Lê Văn Ngăn, người nhạc sĩ của bao giai thoại như vẫn còn ngồi cà phê đâu đây ở phố biển…
Một trong những giai thoại anh Ngăn hay nhắc là chuyện Trịnh bị một “đại ca Quy Nhơn” lột kính “cảnh cáo” rồi sau đó xin lỗi và tôn là Sơn đại ca. Ấy là khoảng những năm 1962 - 1963, khi Trịnh Công Sơn đang học Sư phạm Quy Nhơn khóa 1. Khi đó, Trịnh thường ngồi nhâm nhi suy tưởng bên cốc cà phê ở quán Tuyết Trắng (cạnh Hội trường Quy Nhơn bây giờ). Một đại ca của Quy Nhơn khi ấy là Thành “đầu bò” thấy ngứa con mắt, nên sai đàn em tới lột kính “trấn áp” Trịnh.
Thế nhưng hôm sau, khi biết đó là tác giả ca khúc “Diễm xưa” mà mình vẫn ái mộ, Thành “đầu bò” tìm mời Trịnh ra quán kêu một ly đen, một gói Bastos xanh để ngỏ lời xin lỗi. Trước sự chứng kiến của đám đàn em, Thành “đầu bò” tuyên bố rất nể phục người viết “Mưa vẫn mưa bay trên tầng tháp cổ…” và thấy hổ thẹn vì cử chỉ vô lễ hôm qua. Thành “đầu bò” trịnh trọng tuyên bố: Từ nay, Trịnh Công Sơn là đại ca Sơn của Thành “đầu bò”. Từ đó, Trịnh có thêm biệt danh Trịnh “đại ca”.
Tình bạn giang hồ
Theo Lê Văn Ngăn, anh vẫn thường hay gặp lại Thành “đầu bò” và nhắc nhớ vui buồn với giai thoại một thời của Trịnh ở Phố Biển. Biệt danh Thành “đầu bò” (tên thật của ông Lê Văn Thành) xuất phát từ thời ông từng là chơi bóng bằng đầu khá điệu nghệ trong phong trào đá banh ở Bình Định trước năm 1975.
PV NTNN và nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng thăm nhà thơ Lê Văn Ngăn tại Bệnh viện Bình Định. HOÀNG TUẤN
Chúng tôi ghé lại căn nhà nhỏ trên đường Quy Nhơn thì được biết ông Thành “đầu bò” đã mất cách đây 2 năm. Bên bàn thờ người quá cố, bà vợ ông Thành cho hay, sau 1975, chồng bà làm nhiều nghề mưu sinh và luôn giữ những kỷ niệm tốt đẹp đối với nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Ông Thành và nhà thơ Lê Văn Ngăn vẫn hay gặp nhau nhâm nhi trà lá, chia sẻ những buồn vui cuộc đời bên các quán cóc Quy Nhơn.
Với nhà báo Lê Viết Thọ - người đã trực tiếp gặp Thành “đầu bò”, thì câu chuyện có vẻ “chung chung” hơn. Trong lần gặp nhà báo, ông Thành có nói, việc quen và chơi với Trịnh Công Sơn là có thật nhưng hồi đó Trịnh mới vào Quy Nhơn, cũng chỉ là một giáo sinh chưa mấy tên tuổi, nên chuyện ông ái mộ Trịnh Công Sơn từ trước là không có. Số là, ông Thành “đầu bò” khi đó đang học Trường trung học Cường Để, đã cùng một số “tay chân” tổ chức phục kích để khiêu khích và đánh nhau với giáo sinh Huế. Sau đó, Trịnh Công Sơn tìm gặp Thành “đầu bò” và giải thích phải trái. Lý lẽ xác đáng, cách nói chững chạc của Trịnh Công Sơn đã thuyết phục được nhóm của Thành “đầu bò”, chấm dứt mối hiềm khích giữa giáo sinh Huế với thanh niên Quy Nhơn. Từ đó, những ngày rỗi, Thành “đầu bò” thường cùng bạn bè tụ tập nơi Ngã tư “Quốc tế” (ngã tư Trần Hưng Đạo - Mai Xuân Thưởng, Quy Nhơn hiện nay) rồi mời Trịnh Công Sơn đi uống cà phê, đánh billard. Tuy nhiên, sau này ông Thành ít nhắc chuyện này vì sợ thiên hạ nói “thấy người sang bắt quàng…”. Rồi ông bộc bạch: “Người nhạc sĩ ấy phong trần lắm. Mình thì ham chơi quá nên cũng ít thân, nhưng thâm tâm mình rất mê những bài hát và quý tính cách con người của anh Sơn”.
Còn đó Tuyết Trắng, Thu Vàng
Những năm ở Quy Nhơn là thời gian Trịnh Công Sơn sáng tác khá sung sức. Ngồi uống rượu bên bờ biển, ông dùng que diêm chấm mực kẻ khuôn nhạc trong vỏ bao thuốc lá và viết nhạc. Sơn cũng hay ghé quán cà phê để lặng lẽ trầm tư cùng điếu thuốc bên ly đen. Quán cà phê ông hay ghé đến nhất là Tuyết Trắng, nằm bên hông phải Hội trường Quy Nhơn hiện nay. Trịnh Công Sơn thường ngồi nhìn ra cửa sổ. Ở đó, khi ấy chỉ có bãi hoang đầy cát và những mái nhà phía xa.
Nhà thơ Lê Văn Ngăn trầm tư: “Bản thân Trịnh Công Sơn luôn nhiều lần nhắc muốn trở lại Quy Nhơn. Nhưng từ khi ra trường đến hơn 30 năm sau, anh mới dịp quay trở lại”. Cuối năm 1998, Trịnh cùng với các nhạc sĩ trong nhóm “Những người bạn” đã về giao lưu với sinh viên Trường Đại học Quy Nhơn.
Trước đông đảo sinh viên và người dân phố biển, Trịnh xúc động kể lại những năm tháng ông theo học dưới mái Trường Sư phạm Quy Nhơn và hát say sưa, chia sẻ; có nhiều bài, khán giả đã phụ họa hát theo... Lần trở lại Quy Nhơn này, Trịnh Công Sơn đã tìm gặp Lê Văn Ngăn cùng một số bạn cũ, rồi ghé thăm quán cà phê Thu vàng ở 70 Trần Cao Vân. Hồi ấy, đây là quán cà phê có nhạc sống đầu tiên ở Quy Nhơn và thường xuyên tổ chức các đêm hát nhạc Trịnh. Trịnh rất xúc động và ngay ngày thứ 2 trở lại Quy Nhơn, ông cùng những người bạn bất ngờ ghé quán như mọi khách uống cà phê bình thường khác.
Chị Trần Thị Thu Trang, chủ quán Thu vàng khi đó giờ vẫn còn trân trọng giữ nhiều tấm ảnh chụp Trịnh đến quán nhà. Chị cho biết, vì lý do sức khỏe nên vừa nhượng lại quán Thu Vàng cho một chủ mới. Còn riêng với Trịnh Công Sơn, 3 năm sau chuyến về Quy Nhơn, người nhạc sĩ thiên tài đã chia tay chốn địa đàng đúng vào ngày Cá tháng tư (1.4.2001)…