Những cơn giật mình có thể xảy ra tự nhiên hoặc bị kích thích bởi ánh sáng, âm thanh… Một số người còn cho biết họ bị giật mình vì các ảo giác, vì mơ, vì cảm giác bị rơi xuống, hoặc ánh sáng chói, tiếng động lớn phát ra trong đầu.
Con người thường giật mình khi bắt đầu lơ mơ ngủ. (Ảnh minh họa)
Giai đoạn "bắt đầu ngủ" và dẫn đến các cơn giật mình rất phổ biến. Một số nghiên cứu cho biết có đến 60-70% người trải qua trạng thái này. Nhiều người còn bị các cơn giật mình trong khi ngủ hằng đêm mà thậm chí họ còn không biết, bởi vì mọi người thường không nhớ những cơn giật mình thế này, đặc biệt nếu họ không bị thức giấc vì giật mình.
Một số nhà khoa học tin rằng có một số yếu tố, chẳng hạn như căng thẳng, lo âu, mệt mỏi, do cà phê hoặc bị mất ngủ, có thể khiến tần số hoặc mức độ nghiêm trọng của các cơn giật mình tăng lên. Tuy vậy, vấn đề này vẫn chưa có đủ các nghiên cứu để kết luận. Các nhà nghiên cứu cũng không chắc chắn lý do tại sao cơn giật mình này lại xảy ra, nhưng vẫn có một vài giả thuyết giải thích cho vấn đề này.
Một giả thuyết nói rằng cơn giật mình trong trạng thái lơ mơ bắt đầu ngủ là một điều tự nhiên của cơ thể, khi chuyển từ trạng thái thức sang ngủ, và xảy ra khi các dây thần kinh dần dần bị "liệt" trong quá trình thức-chuyển-sang-ngủ của cơ thể.
Một giả thuyết khá phổ biến khác tiếp cận theo cách giải thích kiểu "thuyết tiến hóa" rằng cơn giật mình là phản xạ của loài linh trưởng cổ xưa đối với sự thả lỏng, thư giãn cơ bắp khi cơ thể rơi vào trạng thái bắt đầu ngủ. Bộ não đã hiểu sai bản chất của sự thư giãn đó, cho rằng đó là dấu hiệu giống như loài linh trưởng đang ngủ và bị rơi ra khỏi một cái cây, dẫn đến việc các cơ phải nhanh chóng phản ứng.