Toà tuyên vô tội, bị cáo và luật sư ôm nhau khóc

Sau 23 tháng trong trại tạm giam do bị truy tố về tội Tàng trữ trái phép chất ma túy, mới đây, Vũ Phan Điền (29 tuổi, ở xã Yên Thành, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình) được TAND tỉnh Ninh Bình hai lần tuyên vô tội.

Góp phần rất quan trọng làm sáng tỏ sự thật của vụ án phải kể đến vai trò của luật sư (LS) Nguyễn Hồng Bách (Công ty Luật Bross & Partners), người bào chữa cho Vũ Phan Điền suốt hai năm qua trong 6 phiên tòa bằng nhiều câu hỏi sắc sảo và những lý lẽ thuyết phục HĐXX.

Ma túy ở đâu ra?

Ngày 6.11.2012, anh Vũ Phan Điền đang tham gia giao thông thì bị Công an thị xã Tam Điệp kiểm tra hành chính, dẫn giải về đồn, khám xe máy và phát hiện 8 gói heroin giấu trong mặt nạ phía trước xe.

Điền bị bắt tạm giam, bị truy tố về tội Tàng trữ trái phép chất ma túy và bị xét xử tổng cộng 6 phiên tòa. Trong ba lần xét xử sơ thẩm, thì cả ba lần TAND thị xã Tam Điệp tuyên Điền phạm tội với mức án 33 tháng và 24 tháng tù giam. Ngược lại, TAND tỉnh Ninh Bình ba lần phúc thẩm, thì hai lần tuyên vô tội và một lần hủy án điều tra lại.

Nhận lời bào chữa cho Vũ Phan Điền, câu hỏi đầu tiên của LS Bách là Ma túy dấu trong xe máy của Điền có nguồn từ đâu? Theo tài liệu điều tra, Điền bị kiểm tra hành chính trên đường đi lúc 8h40 ngày 6.11.2012, bị công an đưa về trụ sở để kiểm tra xe, phát hiện 8 gói bột trắng, rồi lập biên bản phạm tội quả tang lúc 8h50 cùng ngày.

LS cho rằng, trong khoảng thời gian ngắn ngủi, tổ công tác vừa khám người, kiểm tra giấy tờ, vừa đưa về trụ sở trên quãng đường 4 km, vừa lập biên bản là phi lý. Thử hỏi chỉ trong vòng 10 phút, ai làm được bằng ấy việc?

Sự xuất hiện không bình thường của một nhân chứng (làm nghề thầy bói) trong diễn biến vụ việc khiến những người trong cuộc băn khoăn. Sau khi Điền bị bắt ít hôm, nhân chứng này có khai trước cơ quan điều tra là “hoàn toàn không biết gì”. Nhưng khi nghe nói Điền phạm tội tàng trữ ma túy, sau đó án bị hủy thì cơ quan điều tra lấy lại lời khai và đưa ông ta làm nhân chứng, thì ông này khai “biết hết tất cả sự việc”. Vậy đâu là lời khai thật, đâu là lời khai giả?

Theo lời khai của Điền, khoảng 19h30 ngày 4.11.2012, Điền đưa mẹ đến nhà ông này để xem bói, thì ông ta mượn xe của Điền đi mua thuốc lá khoảng 10 phút rồi trả lại xe luôn. Hai hôm sau (6.11.2012) Điền bị bắt vì có ma túy trong xe máy. Vì vậy, bản án phúc thẩm của TAND tỉnh Ninh Bình thật có lý khi nhận định “nơi lấy túi nylon đựng ma túy dưới mặt nạ xe máy của Điền không thuộc tầm kiểm soát của một mình bị cáo”.

Gặp Điền, LS Bách đặt câu hỏi tâm lý “nếu có mua ma túy, em cứ khai rõ để hưởng khoan hồng?”. Và không như những đối tượng phạm tội về ma túy mà anh từng gặp, người thanh niên này ngay từ đầu một mực kêu oan và quả quyết “không tàng trữ ma túy và cũng không biết tại sao ma túy lại được giấu trong xe của mình”.

Điền “khai nhận” mua heroin vào khoảng 17h ngày 5.11.2012, nhưng nhiều nhân chứng đã xác nhận rằng, trong suốt buổi chiều hôm đó, Điền tham gia dỡ nhà, chặt cây và cắt kính tại nhà ông Bùi Văn Khanh ở thôn 83, xã Yên Thành, huyện Yên Mô.

Đến khoảng 17h hôm đó, sau khi dọn dẹp, Điền đi tắm và cùng ăn cơm với gia đình rồi mới ra về. Trong khoảng thời gian đó, Điền đều ở tại nhà ông Khanh, không đi đâu, nên không thể đi mua ma túy tại chợ Sáng, thị xã Tam Điệp như quy kết.

Lập luận cùng với lời khai của các nhân chứng chưa đủ, LS Bách đã 3 lần trực tiếp đến hiện trường chợ Sáng, thị xã Tam Điệp (địa điểm mà Điền khai mua ma túy) để tự làm thực nghiệm hiện trường, rồi đưa ra lập luận “Khu vực cổng chợ đông người qua lại, nhưng lại có người bán ma túy ngay ở ngoài đường và sẵn sàng bán cho một người lạ với số lượng lớn 8 gói bột trắng là tình tiết không phù hợp với thực tiễn và tâm lý của người phạm tội, nhất là với việc mua bán chất ma túy”.

Điều phi lý nữa là 8 gói bột trắng trong xe máy của Điền gửi đi giám định được cơ quan giám định kết luận đều là “chế phẩm heroin” mà không khẳng định đây có phải là chất ma túy hay không, với tỉ lệ, hàm lượng bao nhiêu. Trong khi đó “chế phẩm heroin” không phải là chất trong danh mục các chất nghiện bị cấm liên quan đến tội tàng trữ trái phép chất ma túy ở cả Việt Nam và trên thế giới thì không thể có căn cứ kết luận Điền phạm tội “Tàng trữ ma túy trái phép”.

“Tôi rất chú ý tới nhân thân bị cáo. Điền là đảng viên, là Phó phòng Kinh doanh sân Golf Hoàng Gia, bố là Bí thư chi bộ thôn hàng chục năm nay. Gia đình 7 người thì có 6 đảng viên. Trong gia đình như vậy tôi không nghĩ có một thành phần hư hỏng như kết luận của các cơ quan điều tra. Tôi cũng rất buồn vì đại diện VKS trong một số phiên tòa đã không thể trả lời được các câu hỏi của tôi, đã không tranh luận, đối đáp được với tôi về những câu hỏi tôi đặt ra mà chỉ phát biểu rằng vẫn bảo lưu quan điểm”, LS Bách cho hay

Khắt khe với chính mình để làm điều tử tế

Cả hội trường vỡ òa niềm vui, nước mắt và rất nhiều tràng vỗ tay khi phiên tòa phúc thẩm thứ hai tuyên Điền vô tội và trả tự do tại tòa ngày 17.4.

Trước vành móng ngựa, Điền đỏ hoe đôi mắt, chắp hai tay cúi đầu, cảm ơn HĐXX. Từ hàng ghế dành cho người bào chữa, LS Bách bước đến bên bị cáo, hai người ôm nhau rưng rưng. Điền khóc thành tiếng: “Em ghi ơn anh nhiều lắm!”.

Ngay khi phiên tòa kết thúc, hàng trăm người đã gọi điện, nhắn tin, bình luận trên Facebook chúc mừng LS Bách. “Tôi thật vui, vì ngay cả trong giấc mơ tôi cũng thấy Điền bị oan và nghĩ về các tình tiết khó hiểu của vụ án này”, LS Bách nói.

Tham gia bào chữa và bảo vệ quyền lợi bị cáo, bị hại và các đương sự trong hàng trăm vụ án dân sự, hình sự, hành chính, kinh tế, LS Nguyễn Hồng Bách tâm niệm: “Nghề luật sư phải có lòng tin vào sự tử tế. Bởi sự tử tế chính là bảo vệ công bằng, lẽ phải, nhất là bảo vệ những người “thế yếu phận hèn”. Nhưng ranh giới đúng - sai và những cám dỗ không ít, nên phải có bản lĩnh, niềm đam mê và tính cầu thị”.

Anh tự nhận “là bạn của nhiều người nghèo và nông dân ở các vùng miền”. Không nhớ hết mình đã bào chữa, tư vấn miễn phí bao nhiêu người nhưng cũng không ngại mất ăn mất ngủ với những vụ án kinh tế, hình sự lớn, phức tạp, LS Bách yêu cầu chính mình mỗi ngày phải tự tích lũy kiến thức, phải cẩn trọng, tỉ mỉ đến từng chi tiết, tỉ mỉ đến mức “đa nghi”, như cách nói của anh. Nghĩa là phải “tự khắt khe với chính mình để làm điều tử tế”.

Về vụ án Vũ Phan Điền, LS Nguyễn Hồng Bách cho biết sắp tới còn nhiều việc phải làm, anh có thể tiếp tục tư vấn cho Điền những bước đi tiếp theo sau khi vụ án kết thúc.