Tuy là loại trái cây xuất hiện muộn so với các loại trái khác nơi đây như: dâu bòn bon, dâu da xanh (dâu Gia Bảo), dâu xiêm, chôm chôm v.v…; nhưng với những ưu điểm vượt trội về hình dáng, màu sắc và chất lượng, dâu Hạ Châu được mọi người ưa chuộng và đã làm nên thương hiệu cho vùng đất Phong Điền nầy.
Năm 2006 dâu Hạ Châu đã được Cục Sở hữu Trí tuệ công nhận thương hiệu Dâu Hạ Châu là đặc sản của huyện Phong Điền (TP. Cần Thơ).
Dâu Hạ Châu với những chùm trái vàng óng ả, lúc lỉu trên cành. (Ảnh: BCT)
Theo những “lão nông tri điền” vùng này cho biết, người tạo ra giống dâu Hạ Châu đầu tiên nơi đây (vào khoảng thập niên 60) là ông Lê Quang Minh (Ba Minh), ngụ tại ấp Mỹ Hòa, xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền trồng với số lượng ít, vì lúc bấy giờ Phong Điền là vùng chuyên canh về cam mật. Nhưng vào năm 1980, cây cam bị bệnh vàng lá gân xanh (Greening) làm nông dân thiệt hại rất nhiều. Chính vì thế, gia đình ông quyết định chuyển đổi giống cây trồng mới thích hợp với vùng đất nơi đây và cây dâu Hạ Châu là một chọn lựa đúng đắn.
Dâu Hạ Châu là một loại cây đơn tính, trung bình trong 100 hạt sẽ có 80% cây dâu đực, 20% dâu cái, nếu trồng xen kẽ, năng suất sẽ không cao. Để cho dâu đơm hoa, kết trái nhiều, ông đã mày mò nghiên cứu bằng cách ghép đọt dâu đực lên ngọn dâu cái khiến sự thụ phấn giữa hoa đực và hoa cái tốt, đậu trái nhiều, có vị ngọt đậm đà hơn. Và, để phân biệt với các loại dâu hiện có nơi đây, ông đặt tên giống dâu mới nầy là Hạ Châu (Hạ: dưới; Châu: vùng đất). Cũng kể từ đó, “tiếng lành đồn xa” vì giống dâu lạ có chất lượng cao nầy được thị trường khắp nơi trong và ngoài nước (Campuchia, Lào, Thái Lan) ưa chuộng; người nông dân được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương về giống cây trồng; các nhà khoa học của trường Đại Học Cần Thơ hướng dẫn về kỹ thuật, để nhân rộng mô hình phát triển giống dâu đặc hữu nầy ra các xã Mỹ Khánh và Nhơn Ái (huyện Phong Điền).
Những sạp bán dâu Hạ Châu bên đường vào Phong Điền - TP. Cần Thơ. (Ảnh: BCT)
Theo ông Nguyễn Văn Dầy, 83 tuổi, nông dân ấp Nhơn Lộc, xã Nhơn Ái, Huyện Phong Điền (TP. Cần Thơ) chủ một vườn dâu nơi đây cho biết: Dâu Hạ Châu rất dễ trồng và ít công chăm bón, thích nghi với vùng đất phù sa nước ngọt nơi đồng bằng sông Cửu Long miễn là bờ mương tiêu thoát nước tốt, cây trồng thưa, khoảng cách giữa 2 cây từ 5 – 8 mét là lý tưởng.
Sọt dâu Hạ Châu chín vàng chờ cân bán cho khách hàng. (Ảnh: BCT)
Dâu Hạ Châu trổ hoa 3 lần trong năm (lần đầu: tháng 12 dương lịch), lần 2 (tháng 3 dương lịch), lần 3 (tháng 5 dương lịch). Thời gian ra hoa đến khi trái chín độ khoảng 6 tháng. Cây càng lâu năm, tán lá xòe rộng cho trái càng nhiều. Dâu Hạ Châu chín có màu vàng nhạt, da căng mọng, vị ngọt thanh và hơi chua chua rất hấp dẫn!. Bình quân 1 hecta dâu cho khoảng 15 – 30 tấn, thu nhập khoảng: 80 – 90 triệu đồng. (Giá bán cho thương lái cân tại vườn: 14.000 đồng/kg; cho khách vãng lai: 20.000 đồng/kg) Cây dâu Hạ Châu hiện nay được xem như cây “xóa đói giàm nghèo”, giúp người dân nơi đây có thu nhập khá.
Và, ông còn cho biết thêm, du khách khi đến đây tham quan và mua dâu Hạ Châu nên lưu ý để tránh nhầm loại dâu khác (dâu bòn bon, dâu xiêm, .v.v…) như sau: dâu Hạ Châu trái tròn như trái mù u, vỏ mỏng, trái chín da màu vàng nhạt, ruột chín màu trắng trong, lá đài nơi cuống khi chín vẫn còn nguyên, có vị ngọt đậm, hậu chua nhẹ. Còn dâu xiêm trái thon dài, chín da có màu vàng cam; dâu bòn bon trái tròn, đít nhọn, chùm trái ngắn, chín da có màu cam, và không có lá đài nơi cuống trái…
Trong những năm gần đây, Phong Điền là một trong những điểm ở TP.Cần Thơ phát triển mô hình du lịch sinh thái vườn, du lịch làng nghề kết hợp với ẩm thực nên du khách khắp nơi trong và nước ngoài đến tham quan rất đông, và dâu Hạ Châu là một trong những loại trái đặc sản được khách tham quan tìm mua thưởng thức và mang về làm quà biếu cho người thân.
Còn gì thú vị bằng trong những ngày hè đươc tham quan và khám phá vườn dâu Hạ Châu Phong Điền, thong thả đi dưới những rừng dâu râm mát, trên cành lắc lĩu những chùm trái vàng chín mọng. Với tay hái một chùm dâu Hạ Châu và lột từng trái, tách từng múi cho vào miệng nhai một cách từ tốn. Vị chua nhẹ, ngọt thanh len vào miệng thấm đẫm mọi giác quan. Và, bỗng đâu đây cơn gió thoảng mùa hè chợt ùa về như xua tan đi những giọt mồ hôi còn đọng lại trên lưng áo, thật thú vị!...
