Ngăn chặn truyện cổ tích “sex”, cách nào?

Nâng cao tay nghề biên tập viên

Trước hàng loạt ấn phẩm dành cho trẻ tràn ngập “sốc”, “sex” và “bạo lực” bị phát hiện liên tục trong thời gian gần đây, ông Lê Hoàng - Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam cho rằng những ấn phẩm này phần lớn rơi vào một số dạng tác giả, cũng như nhóm biên soạn ở một số NXB, đơn vị liên kết làm sách yếu kém.

Theo ông Lê Hoàng, việc để lọt những cuốn sách nhiều sai sót một phần do  năng lực và trách nhiệm của cán bộ, BTV trong các NXB yếu kém và tắc trách.

Cuốn truyện cổ tích về các loài chim & muông thú- NXB Văn hóa Thông tin có chi tiết bị cho là "gợi dục"

Trong quá trình kiểm tra xử lý vụ cuốn Truyện cổ tích về các loài chim& muông thú do NXB Văn hóa Thông tin ấn hành có chứa nội dung người lớn, thiếu lành mạnh đối với độ tuổi thiếu nhi, ông Chu Văn Hòa - Cục trưởng Cục Xuất bản cũng khẳng định việc đưa trích đoạn truyện thần thoại Lêđa và con thiên nga vào cuốn truyện cổ tích là sai sót không đáng có trong khâu biên tập. 

Chính sự non trẻ cả về tuổi đời, tuổi nghề; sự giới hạn về kiến thức văn học cũng như chưa xác định được tầm quan trọng công việc “người gác cửa sách” của một bộ phận biên tập viên dẫn đến những sai sót, lỗi tưởng như nhỏ mà dẫn đến tác hại khôn lường.

Thẳng thắn nhìn nhận về khâu biên tập, ông Nguyễn Anh Vũ - Giám đốc NXB Văn học- đơn vị có hai cuốn sách bị ý kiến tiêu cực cho rằng “cổ súy loạn luân” (truyện cổ tích Công chúa Tóc Vàng) và “dạy trẻ thói gian lận, khôn vặt” (bài thơ Bạn thân trong bộ sách Thế giới trong mắt bé) bộc bạch rằng công việc xuất bản phụ thuộc rất nhiều vào những người làm việc trực tiếp mà trước hết chính là các biên tập viên. “Các biên tập viên hiện nay mới chỉ làm việc thuần túy trên câu chữ chứ không phải là nhà nghiên cứu hay nhà giáo dục nên các bạn còn quá thiếu bản lĩnh của những biên tập viên thực sự”, ông Nguyễn Anh Vũ chia sẻ với báo chí.

Truyện cổ tích "Công chúa Tóc Vàng" bị dư luận phản ứng vì có chi tiết "cha muốn cưới con gái"

Về vấn đề này, nhà văn Lê Phương Liên cũng cho rằng ở thể loại sách thiếu nhi đang thiếu trầm trọng đội ngũ biên tập viên cũng như những dịch giả có tay nghề chuyên môn. Những sai sót trong sách dịch phần lớn do người dịch, người biên tập chưa diễn tả đúng tâm lý tình cảm lứa tuổi thiếu nhi. Theo nhà văn, người làm sách cho thiếu nhi ngoài phông văn hóa vững chắc còn cần phải am hiểu tâm lý lứa tuổi để có cách truyền tải thông điệp phù hợp.

Để đẩy mạnh nâng cao chất lượng đội ngũ biên tập tại các NXB, ông Chu Văn Hòa, Cục trưởng Cục Xuất bản (Bộ Thông tin- Truyền thông) khẳng định sắp tới sẽ cấp thẻ hành nghề cho đội ngũ biên tập tại các nhà xuất bản. Ngoài việc xử lý nghiêm khắc đối với các trường hợp sai phạm, Cục Xuất bản sẽ không cấp thẻ hành nghề, hoặc thu hồi thẻ hành nghề đối với các biên tập viên biên tập tới 3 cuốn sách bị dư luận phản ứng, cơ quan xử lý.

Rà soát lại hoạt động liên kết xuất bản

Bên cạnh việc nâng cao tay nghề khâu biên tập tại các nhà xuất bản để cải thiện chất lượng sách truyện thiếu nhi, vấn đề liên kết xuất bản giữa các nhà xuất bản và công ty, đơn vị phát hành sách cũng là vấn đề khiến các nhà quản lý đau đầu.

Hoạt động liên kết xuất bản là chuyện bình thường và cần thiết trong thời điểm các nhà xuất bản gặp nhiều khó khăn về kinh tế. Tuy nhiên, thực tế nhiều công ty làm sách chỉ tập trung vào khâu bán buôn, chỉ chăm chăm hướng tới mục tiêu lợi nhuận mà coi nhẹ khâu biên tập, dẫn đến những ấn phẩm bắt mắt về hình thức phản cảm về nội dung “chào đời”.

Các bậc phụ huynh lo ngại những ấn phẩm sách kém chất lượng các tác động tiêu cực tới tâm hồn trẻ (Ảnh: Nhạn Sơn- Doãn Công)

Trả lời phóng viên, một đại diện nhà xuất bản Kim Đồng cho rằng mặt trái của hoạt động liên kết xuất bản đó là các nhà xuất bản không nắm bắt, kiểm duyệt chặt chẽ được nội dung những ấn phẩm xuất bản. Trong khi đó không ít công ty phát hành sách chỉ coi trọng lợi nhuận, coi nhẹ chất lượng ấn phẩm phát hành. Chính vì lý do này mà nhà xuất bản Kim Đồng có thể nói là nhà xuất bản hiếm hoi cho đến thời điểm này nói “không” với việc liên kết xuất bản sách.

Trả lời báo chí xung quanh việc sai phạm ở lĩnh vực sách mới đây, Thứ trưởng Bộ Thông tin - Truyền thông Trương Minh Tuấn cho biết còn có hiện tượng nhà xuất bản bán giấy phép thông qua hoạt động liên kết. Việc “bán đứt trách nhiệm” của một số nhà xuất bản đương nhiên sẽ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng khi không biết được các loại sách được xuất bản có nội dung như thế nào. Thậm chí, có đơn vị lợi dụng liên kết xuất bản để in lậu những ấn phẩm có nội dung kém chất lượng.

Để thắt chặt khâu quản lý sách, làm sạch môi trường xuất bản hiện nay Bộ Thông tin - Truyền thông cũng đã chỉ đạo Cục Xuất bản rà soát lại các hoạt động liên kết xuất bản, các xuất bản phẩm trên cả nước…

Nhưng trước mắt, hành động thiết thực nhất để bảo vệ tâm hồn trẻ thơ trước các ấn phẩm độc hại là các bậc phụ huynh hãy sát sao hơn nữa trong việc đồng hành chọn sách cùng con. Nói như nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ: “Mỗi gia đình hãy tự bảo vệ thế giới trong sáng nhân bản của con cháu mình trước những sản phẩm độc hại về tinh thần ngày càng phát triển, biến tướng không ngừng tiếp cận các con dưới mọi hình thức”!