Dự phòng HIV từ mẹ sang con: 2.200 trẻ có cơ hội sống khỏe

Diệu Linh 27/06/2015 08:03 GMT+7

Người có HIV ngày càng trẻ, tỷ lệ lây truyền HIV qua đường tình dục tăng cao, đồng nghĩa với nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con ngày càng lớn. Nếu được phát hiện sớm và dự phòng tốt, hàng nghìn đứa trẻ sẽ có cơ hội sống khỏe mạnh.

Vì hy vọng mới

Bế đứa con gái 12 tháng tuổi hoạt bát, nhanh nhẹn trong tay, chị Nguyễn Thị Lương (34 tuổi, trú tại xã Khôi Kỳ, huyện Đại Từ, Thái Nguyên) nở nụ cười hạnh phúc. Chị Lương cho biết, sau khi cưới chị mới phát hiện chồng mình nghiện ma túy, có HIV. Biết mình bị bệnh lây truyền nhưng niềm khao khát có đứa con vẫn cháy bỏng. Chị đã tham gia Nhóm đồng đẳng Hoa Hướng Dương (dành cho phụ nữ có HIV), được tư vấn về điều trị dự phòng và quy trình sinh con, sinh con an toàn. Nhờ đó đứa con chị sinh ra hoàn toàn khỏe mạnh. “Cuộc sống của hai vợ chồng vất vả, lo lắng bệnh tật nhưng khi nhìn đứa con, chúng em lại có nghị lực sống tốt hơn” – chị Lương chia sẻ.

Tư vấn cho bà mẹ mang thai về dự phòng HIV tại Trạm Y tế xã Bản Ngoạn (huyện Đại Từ, Thái Nguyên). Ảnh: D.L

Vừa có thai, chị Nguyễn Thị Là (xã Bản Ngoạn, huyện Đại Từ) đã được cán bộ y tế vận động đi khám thai, thử máu để xem có HIV hay không. Chị là 1 trong 135 phụ nữ có thai tại xã Bản Ngoạn được khám, siêu âm, tư vấn và xét nghiệm máu, trong đó có 19 phụ nữ mang thai có nguy cơ cao (chồng nghiện hút hoặc có HIV). Theo bà Nguyễn Thị Tươi - Phó Trưởng trạm y tế xã Bản Ngoạn, toàn xã có 23 người nghiện, 52 người có HIV (9 phụ nữ). Chương trình dự phòng HIV lây truyền từ mẹ sang con được triển khai tại xã chưa tìm được ca nào mang thai có HIV. Tuy nhiên các chị em đều thấy yên tâm hơn, có kiến thức để dự phòng HIV cho bản thân, nhất là chị em nào có chồng nghiện hút hoặc có HIV. Thái Nguyên là một trong những điểm nóng về HIV của cả nước. Cả tỉnh hiện có gần 6.000 người có HIV còn sống. Năm 2014, huyện Đại Từ đứng thứ 2 cả tỉnh về số ca mắc mới HIV (1.500 ca). Tích lũy đến nay trên địa bàn huyện Đại Từ có hơn 1.600 ca có HIV, trong đó hơn 500 ca đã tử vong.

6.000 trẻ phơi nhiễm HIV

Nhận định về tình hình lây truyền HIV từ mẹ sang con, bác sĩ Nguyễn Thị Lan Hương - Phó phòng Điều trị chăm sóc HIV/AIDS (Cục Phòng chống HIV/AIDS, Bộ Y tế) cho biết, tại Việt Nam, tỷ lệ có HIV ở phụ nữ mang thai là 0,4%. Như vậy, với số trẻ hàng năm sinh ra từ 1,5 – 2 triệu trẻ thì ít nhất có khoảng 6.000 trẻ phơi nhiễm với HIV. Mỗi năm có khoảng 3.000 phụ nữ mang thai được phát hiện có HIV. Nếu không được điều trị dự phòng, tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con là 36%, tương đương gần 2.200 trẻ sẽ có HIV. “Nếu phát hiện sớm và điều trị dự phòng bằng thuốc kháng virus thì tỷ lệ này chỉ còn 2%. Đáng tiếc nhiều phụ nữ không được xét nghiệm máu khi mang thai nên tận khi thai lớn hoặc con sinh ra mới biết cả mẹ lẫn con đều có HIV. Chương trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con cũng mới chỉ bao phủ được khoảng 60% các bà mẹ mang thai” – bà Hương nói.

Chương trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con đang được triển khai ở các địa phương với mục đích phát hiện sớm tình trạng có HIV của người mẹ và điều trị dự phòng từ khi thai 14 tuần tuổi. Người mẹ được tư vấn chăm sóc thai nghén, dinh dưỡng, sinh con, nuôi con an toàn để tránh lây truyền HIV từ mẹ. Ngay sau sinh cho dù xét nghiệm có HIV hay không trẻ vẫn được dùng thuốc ARV điều trị dự phòng. Đến 18 tháng tuổi, nếu kết quả xét nghiệm HIV âm tính thì trẻ được khẳng định là hoàn toàn khỏe mạnh. Ngay cả bà mẹ nhiễm HIV muốn mang thai cũng cần phải điều trị ARV cho thật khỏe mạnh, các chỉ số ổn định thì mới nên sinh con. Nếu không khả năng lây truyền HIV sang con sẽ rất cao.

3 tháng đầu năm 2015, số người có HIV mới phát hiện ở Việt Nam là trên 1.500 người, trong đó 34% là phụ nữ. Người có HIV tuổi từ 16-39 chiếm 79% và ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Tỷ lệ lây truyền HIV qua đường tình dục cũng gia tăng, làm tăng nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con.
(Nguồn: Cục Phòng, chống HIV/AIDS)