Từ 34 chiến sĩ đến đội quân hùng mạnh

Thưa ông, sau 70 năm phát triển, từ 34 chiến sĩ trở thành Quân đội nhân dân Việt Nam (QĐND) hùng mạnh như hiện nay, là một nhà nghiên cứu ông đánh giá như thế nào về quá trình phát triển đó?

- Rõ ràng 70 năm qua QĐND Việt Nam đã phát triển vượt bậc cả về số lượng và chất lượng. Về số lượng, từ đội quân 34 chiến sĩ đến nay quân đội ta đã có đủ các quân, binh chủng, được trang bị cả những vũ khí tối tân hiện đại. Chỉ cần nêu như vậy, hẳn cũng thấy rõ quân đội ta đã phát triển như thế nào.

Cảnh sát biển Việt Nam trong một buổi lễ diễu binh kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ. Ảnh: T.Đ

Nhưng theo tôi, cái cốt yếu trong quá trình phát triển của quân đội ta chính là chất lượng, là sức mạnh chiến đấu được kết hợp giữa con người và vũ khí. Suốt mấy chục năm liền, quân đội ta đã được rèn luyện thử thách trong chiến đấu, đặc biệt là qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Lửa đạn khốc liệt trong chiến tranh giữ nước đã tôi luyện làm cho quân đội ta trưởng thành vượt bậc về chất lượng, mà không phải bất cứ một quân đội hùng mạnh nào trên thế giới cũng có được điều đó. Những bài học được đổi bằng xương máu trong chiến tranh thật là vô giá. Như một chiến binh đã từng dạn dày trận mạc cũng thật đáng nể trọng. Hiện nay, những cán bộ đã kinh qua lửa đạn chiến tranh còn lại trong quân đội không nhiều. Tôi nghĩ, đó thực sự là vốn quý cần phải giữ gìn.

Quá trình phát triển của quân đội ta có được như ngày hôm nay chính là dựa trên sức mạnh của toàn dân. Do vậy bản chất của nền quốc phòng Việt Nam là quốc phòng toàn dân. Trong đó, sức mạnh của quân đội được kết hợp và nhân lên gấp bội bởi tinh thần yêu nước, bằng truyền thống và ý chí quật cường của dân tộc, bằng yếu tố tinh thần và vật chất của mọi người dân Việt Nam, không kể già, trẻ, gái, trai. Ngày nay, sự phát triển của quân đội ta còn được tăng cường bởi sự hợp tác quốc phòng của Việt Nam đã và đang không ngừng được mở rộng và phát triển.

 Giới chuyên gia quân sự vẫn đang tìm câu trả lời cho câu hỏi: Quân đội Việt Nam đang nằm ở đâu trong biểu đồ các quân đội trên thế giới?

- QĐND Việt Nam tăng cường sức mạnh và tiềm lực quân sự trước hết và duy nhất là để đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN- sẵn sàng đối phó với những thách thức, nguy cơ của đất nước, bảo vệ toàn vẹn chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, bảo vệ nhân dân, bảo vệ chế độ XHCN và tích cực góp phần giữ gìn hòa bình thế giới.

Chúng ta hoàn toàn không có ý định chạy đua để so sánh với các quân đội khác. Vì vậy, chúng ta cũng không quan tâm đến việc QĐND VN đang ở đâu trong biểu đồ các quân đội trên thế giới.

Còn nếu so sánh thì sẽ là khập khiễng. Ai có thể nghĩ rằng một quân đội nhỏ bé, vũ khí còn thô sơ như QĐVN lại có thể đánh thắng cả những đội quân viễn chinh hùng mạnh nhất thế giới. Nhưng lịch sử đã không chỉ một lần chứng minh thực tế điều đó.

Thưa ông, sau 70 năm phát triển, ngày nay QĐND Việt Nam phải làm gì để đất nước không bị bất ngờ trước những thách thức an ninh mới?

- Theo suy nghĩ của cá nhân tôi, để đất nước không bị bất ngờ trước những thách thức an ninh mới, QĐND Việt Nam cần phải:

Thứ nhất, tiếp tục không ngừng nâng cao sức mạnh sẵn sàng chiến đấu. Trước mắt cần tập trung xây dựng các lực lượng tinh, gọn, mạnh; đặc biệt là lực lượng hải quân, phòng không, cảnh sát biển, biên phòng… Trong đó, việc tổ chức biên chế sao cho hợp lý, việc mua sắm và trang bị những loại vũ khí tối tân hiện đại có tính phòng thủ cao, việc thường xuyên nâng cao chất lượng huấn luyện sẵn sàng chiến đấu cho tất cả các đơn vị trong toàn quân sẽ là những yếu tố tiên quyết nhất.

Thứ hai, luôn nêu cao cảnh giác, nhận rõ thách thức, chủ động phòng thủ đất nước từ xa, khôn khéo kịp thời hóa giải loại trừ nguy cơ không để xảy ra chiến tranh, giữ được môi trường hòa bình để phát triển đất nước, tạo điều kiện nâng cao tiềm lực quốc phòng.

Thứ ba, không ngừng tăng cường hợp tác quốc phòng, xây dựng tình hữu nghị với quân đội các nước. Trên cơ sở lợi ích quốc gia dân tộc, tỉnh táo phân định rõ đối tác, đối tượng cũng như những mặt cần hợp tác và những vấn đề cần phải đấu tranh ở ngay trong một đối tác.

Việc tăng cường hợp tác quốc phòng với các nước có ý nghĩa như thế nào đối với việc nâng cao tiềm lực quốc phòng nước ta, thưa ông?

- Xu thế chung của thế giới là hòa bình, hợp tác và phát triển. Do đó, QĐVN cũng không thể nằm ngoài xu thế trên. Tăng cường mở rộng hợp tác quốc phòng của QĐVN với các nước là một yêu cầu tất yếu khách quan.

Hợp tác quốc phòng với các nước có ý nghĩa rất quan trọng trong việc nâng cao tiềm lực quốc phòng nước ta, vì ta có thể tranh thủ được nguồn lực bên ngoài. Mặc dù vẫn dựa vào sức mình là chính, nhưng trong điều kiện hiện nay nguồn lực bên ngoài cũng rất quan trọng.

Mặt khác, hợp tác quốc phòng với các nước sẽ làm cho quân đội ta hiểu biết hơn và xây dựng được mối quan hệ ngày càng gắn bó hơn với quân đội các nước. Một khi đã có tình hữu nghị và sự hiểu biết lẫn nhau thì sẽ ít có khả năng xảy ra đối đầu hoặc chiến tranh.

Hơn nữa, các thách thức an ninh mới ngày nay cơ bản đều mang tính toàn cầu hoặc khu vực. Vì vậy, việc tăng cường hợp tác quốc phòng để cùng nhau giải quyết các thách thức an ninh chung là một đòi hỏi khách quan và có ý nghĩa rất quan trọng trong bối cảnh hiện nay.

Khu vực châu Á-Thái Bình Dương hiện đang có nhiều diễn biến khá phức tạp, theo ông hợp tác quốc phòng Việt Nam và Mỹ cần phát triển theo hướng nào để Việt Nam vừa có thể giữ vững độc lập, chủ quyền vừa bảo đảm mối quan hệ hài hòa với các nước khác?

- Theo tôi, hợp tác quốc phòng Việt Nam và Mỹ hay với bất cứ một đối tác nào thì cũng phải giữ đúng quan điểm: Lấy lợi ích quốc gia dân tộc làm trọng, bình đẳng tôn trọng lẫn nhau, đôi bên cùng có lợi và không xâm hại quyền lợi chính đáng của nước khác.

Xin cảm ơn ông!