Đến đầu xóm Văn Minh, xã Thường Nga (huyện Can Lộc, Hà Tĩnh), hỏi thăm Luyến, cô Nguyễn Thị Hiền, người trong xã cho biết: “Cháu vừa đậu Trường ĐH Kinh tế Quốc dân nhưng do nhà nghèo quá nên không có tiền đi học. Dịp trước gặp, cháu nó khóc sưng hết cả mắt. Về sau, cháu bảo ra Hà Nội sẽ đi làm thêm lấy tiền tự ăn học nên được mẹ cho ra Hà Nội nhập học rồi”.
Tôi gặp Tuyến lúc cô đang bán quần áo cho một cửa hàng ở phố Vọng (Hà Nội) với mức thù lao 1,5 triệu đồng/tháng. Ấn tượng đầu tiên về Tuyến là cô gái có dáng người cao nhưng đôi mắt đượm buồn. Bố Tuyến mất lúc cô mới 4 tuổi, để lại một mình mẹ vất vả nuôi hai chị em ăn học và mẹ chồng gần 70 tuổi bị liệt chân, thường xuyên đau ốm. Lớn lên, hằng ngày, Tuyến chứng kiến cảnh mẹ ra ruộng lúa một mình quần quật ngày đêm. Những hôm không bận việc đồng áng, mẹ Tuyến xin làm phụ hồ vất vả kiếm tiền nuôi con, nuôi mẹ chồng.
Vũ Thị Tuyến đang bán quần áo thuê ở Hà Nội để kiếm tiền ăn học. Ảnh: Quang Lộc.
Ngoài buổi học ở trường, cô dành thời gian để giúp mẹ lo việc đồng áng, trồng rau, chăn bò. Để có tiền mua sách vở, trang trải học tập THCS, THPT, Tuyến tranh thủ cùng mẹ đi gặt lúa và cấy lúa mùa vụ, bán rau ngoài chợ kiếm thêm tiền trang trải bữa cơm hằng ngày.
Suốt 12 năm liền, Tuyến luôn đạt danh hiệu học sinh tiên tiến xuất sắc. Ba năm học THPT, cô đều là học sinh giỏi cấp tỉnh môn Vật Lý, Toán Casio (lớp 10, 11 giành giải Ba; lớp 12 giành giải Nhì cấp tỉnh); Giành học bổng của Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam cho học sinh nghèo học giỏi; học bổng Lý Tự Trọng cho cán bộ Đoàn, Hội có thành tích xuất sắc.
Với 23,5 điểm, cô trúng tuyển vào trường ĐH Kinh tế Quốc dân Hà Nội, nhưng ngày nhận giấy báo nhập học cũng là ngày cô đẫm nước mắt. “Cầm giấy báo về khoe mẹ, nhưng mẹ bảo số tiền nhập học hết 6,5 triệu đồng, quá cao với điều kiện gia đình. Mẹ bảo mình hay là nghỉ học, đợi cơ hội khác. Nghe mẹ nói hai mẹ con chỉ biết ôm nhau khóc”, Tuyến kể.
Chị Phan Thị Duyên, mẹ Tuyến tâm sự không biết xoay xở ra sao nên đành ngậm ngùi bảo con nghỉ học. Thương con, đêm nào tôi cũng nằm quay mặt khóc”.
Chị Duyên cho hay, Tuyến ngoan và thương mẹ nên lúc đầu cũng đồng ý nhưng suốt cả tháng đó Tuyến khóc sưng cả mắt. “Gần đến hạn nhập học, con xin tôi cố vay tiền cho con nhập học và hứa ra Hà Nội sẽ kiếm việc làm thêm, rửa bát nhà hàng hoặc bán quần áo tự kiếm tiền để ăn học. Bà nội cháu cũng bảo thà bớt tiền ăn, tiền thuốc để cho cháu ăn học. Thương con, tôi chạy vạy ngược xuôi vay được 6,9 triệu đồng cho con mang ra nhập học”, chị Duyên kể. Tuyến bắt xe ra Hà Nội, sau khi nộp tiền nhập học, trừ chi phí tàu xe, trong tay chỉ còn chẵn 200.000 đồng.
Nói về hoàn cảnh gia đình Tuyến, ông Đường Hồng Lam, Phó Bí thư Đảng ủy xã Thường Nga nói: “Cháu Tuyến là học sinh học giỏi có tiếng của vùng, thi đậu ĐH ở Hà Nội nhưng gia đình nghèo không có tiền để nuôi em ăn học. Qua báo mong các nhà hảo tâm tạo điều kiện giúp đỡ em có thể tiếp tục con đường học tập của bản thân”.