Ông Nguyễn Thận, lúc đó là Trưởng Công an xã rồi Chủ tịch xã Tân Minh, sau này là Phó chủ tịch UBMT huyện Hàm Tân, người sâu sát với nhân dân địa phương ngay những ngày đầu đã thấy có một điều gì đó “không ổn" trong vụ bắt giam và kết tội ông Huỳnh Văn Nén.
Ông Nguyễn Thận.
Với tư cách là người có trách nhiệm tại địa phương, ông Thận đã từng lên tiếng phân tích, chỉ ra những điểm oan sai trong vụ án Huỳnh Văn Nén, làm văn bản lên cấp trên cứu xét. Nhiều năm sau này, ông Thận cùng ông Huỳnh Văn Truyền, cha của Huỳnh Văn Nén đã nhiều lần gửi đơn lên các cấp từ tỉnh đến Trung ương, gặp cả các đại biểu Quốc hội để kêu oan. Đồng thời nhờ các luật sư có lòng giúp đỡ về mặt pháp lý.
Trước khi là cán bộ chính quyền, ông Thận có mấy năm làm nghề giáo, dạy tiểu học ngay sau ngày giải phóng. Huỳnh Văn Nén chính là học trò cũ của ông. Lương tâm của một thầy giáo trước bi kịch của học trò cũng là công dân của địa phương cho ông Thận một quyết tâm giúp người mà mình biết chắc bị oan.
Có một người khác nữa biết được chuyện án oan Huỳnh Văn Nén này. Dù đang thụ án 18 tháng trong trại cải tạo Sông Cái (tỉnh Ninh Thuận) và chỉ còn 2 tháng là mãn hạn tù, biết được chuyện Huỳnh Văn Nén bị tù chung thân oan ức, anh đã "thức tỉnh" quyết định cần phải khai ra những gì mình biết để cho một người vô tội không bị tù oan ức.
Đó là Nguyễn Phúc Thành, cư trú xã Tân Minh làm nghề nông. Lúc đó 20 tuổi, còn nông nổi ham vui chơi, kết bạn với một số phần tử lêu lổng địa phương rồi năm 1979 can tội cưỡng đoạt tài sản của người khác, gây rối trật tự và bị án 18 tháng tù giam.
Nguyễn Phúc Thành bây giờ là chủ rẫy vườn quýt ở Tân Minh. Ảnh: Nguyễn Thận
Ở trong trại cải tạo, nghe tin ông Nén (là chồng của dì) bị kết tội giết người, cướp của trong vụ án giết bà Lê Thị Bông đêm 23.4.1998, Thành rất ngạc nhiên. Vì khi còn ở ngoài đời, chính Thành được hai người bạn là Nguyễn Thọ (lớn hơn Thành 3 tuổi) và Hồ Văn Việt (nhỏ hơn Thành 3 tuổi) thường chơi chung với nhau kể về vụ giết bà Bông và cướp được bông tai vàng với vết máu trên ống quần của Thọ, bông tai bằng vàng. Chính mắt Thành thấy khi Thọ đưa ra chứng minh lời kể.
Sau đó, Thọ còn nhờ Thành gọi xe ôm chở vào Đồng Nai để bán vàng và bỏ đi khỏi địa phương. Sau này nghe tin Việt chết còn Thọ thì biệt vô âm tín, Thành báo cáo với cán bộ trại cải tao, xin giấy bút viết đơn trình bày vụ việc, nhưng lúc đó đơn không được chấp nhận vì bị cán bộ điều tra cho là vô căn cứ (!?).
Đồng thời với việc gửi đơn lên cán bộ điều tra, Thành còn lén gửi một bản tự khai khác nhờ mẹ ra thăm nuôi đem về cho chủ tịch xã. Khi ông Thận có được bản khai này của Nguyễn Phúc Thành, ông càng cho rằng mình nhận định đúng, càng quyết tâm tìm mọi cách giải oan cho ông Nén.
Những lời khai của Thành lúc đó bị cho là vô căn cứ, nhưng chính từ những lời khai đó sau này lại là căn cứ để cơ quan CSĐT lật lại vấn đề và xác định Huỳnh Văn Nén vô tội sau gần 18 năm!
Sáng 28.11, Nguyễn Phúc Thành đang làm trong rẫy, nghe tin Huỳnh Văn Nén được trao quyết định đình chỉ điều tra, anh bỏ việc chạy về chúc mừng gia đình dì dượng của mình đã thoát nỗi oan phận người.