Phá âm mưu gây loạn trước ngày Tổng tuyển cử

Trong cảnh “ngàn cân treo sợi tóc”

Trò chuyện với NTNN những ngày cả nước đang chuẩn bị kỷ niệm 70 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên (6.1.1946 – 6.1.2016), Trung tướng Phạm Hồng Cư, dù sức khỏe không được tốt, vẫn rất hào hứng khi nhớ lại ký ức của một thuở đầy hào hùng đó. Ông kể lại:

Trung tướng Phạm Hồng Cư.   Ảnh:    Vietnamplus

Năm 1946, tôi là trung đội trưởng Trung đội Hà Huy Tập, thuộc Đội tự vệ chiến đấu thành Hoàng Diệu (theo cách nói bây giờ đó là bộ đội địa phương của Hà Nội - bảo vệ chính quyền mới thành lập và bảo vệ những cơ quan của Thành ủy, Xứ ủy Hà Nội).

Thời điểm sau ngày  Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập (2.9.1945), đất nước ta - như nhiều chuyên gia nghiên cứu lịch sử đánh giá là trong tình thế "ngàn cân treo sợi tóc". Đi theo 20 vạn quân Tưởng vào miền Bắc nước ta để giải giáp vũ khí quân đội phát xít Nhật là bọn phản động “Việt quốc, Việt cách”.

Bọn phản động luôn tìm cách phá hoại cuộc Tổng tuyển cử của ta, lật đổ chính quyền non trẻ. Ngoài việc lập trụ sở, xuất bản báo chí nói xấu, chúng còn dùng loa phóng thanh hàng ngày ra rả tuyên truyền, bôi nhọ và đả đảo Chính phủ ta, đòi Chính phủ phải từ chức. Đặc biệt vào dịp tháng 12.1945, trước ngày Tổng tuyển cử (6.1.1946), bọn phản động tăng cường hoạt động chống phá. Chúng phân phát báo, tổ chức biểu tình gây hỗn loạn trong thành phố. Việc làm đó khiến nhân dân thành phố rất căm phẫn, mong muốn Chính phủ phải có biện pháp trừng trị bọn phá hoại.

Đổ máu trước ngày Tổng tuyển cử

Đội tự vệ chiến đấu thành Hoàng Diệu bàn nhau nghĩ cách phá những cuộc biểu tình của chúng. “Việc trừng trị bọn này không hề dễ tí nào, nếu gây tiếng nổ thì bọn quân Tưởng can thiệp ngay” - Trung tướng Hồng Cư kể. Một hôm, anh em đang làm việc ở trụ sở  trên phố Trần Hưng Đạo (Hà Nội) thì nghe tin bọn khiêu khích vừa tập trung ở phố Hàng Đậu. Ba người trong tổ tự vệ được phân công giắt vũ khí vào người, mặc thường phục đi làm nhiệm vụ.

Khi tổ tự vệ đến phố Hàng Giấy, thấy khoảng vài chục tên đang dùng loa kêu gọi và phân phát báo trước chợ Đồng Xuân. Hai đầu đường có bọn lính Tưởng gác. Một đồng chí tự vệ xông vào giữa bọn chúng hỏi một tên đang phát báo: Báo gì đây? Nó đáp: Báo Việt Nam. “Việt Nam gì, báo chúng mày là báo Việt gian”. Đồng chí tự vệ vừa nói vừa giật chồng báo trên tay của đối tượng đó quăng xuống đất. Thế là xung đột bắt đầu. Người dân quanh đó lập tức đổ xô lại. Bị trấn áp, bọn gây rối bỏ chạy toán loạn. Bọn lính Tưởng thấy có động đã giương súng nổ đoàng đoàng lên trời nhưng chúng không rời khỏi ụ cát. Bọn khiêu khích bị rã đám, các đồng chí tự vệ ung dung bước qua các trạm gác của bọn Tưởng.

Ngày 14.12.1945, bọn phản động lại tổ chức một cuộc biểu tình tại khu vực hồ Hoàn Kiếm. Đội tự vệ đã huy động lực lượng đông hơn do đồng chí Nguyễn Anh Bảo chỉ huy. Cũng giống như lần trước, tất cả mặc thường phục, vũ khí giấu kín trong người. Anh em ra đến nơi thấy bọn chúng đang chia thành nhiều toán theo tàu điện tập trung về bến xe điện Bờ Hồ. Chúng chiếm các toa tàu, chĩa loa sang hai bên hô hào chống Tổng tuyển cử, đòi lật đổ Chính phủ Hồ Chí Minh.

Các đồng chí tự vệ đã lên tiếng phản đối, người dân đứng chờ tàu điện cũng đồng thanh phản đối bọn chúng và đồng thanh hô: "Ủng hộ Chính phủ Hồ Chí Minh". Bọn phản động giơ súng lên dọa, sau đó cuộc xung đột nổ ra. Bọn chúng đã nổ súng bắn trúng đồng chí Lê Thành Quế - tiểu đội trưởng thuộc Trung đội Hà Huy Tập. Sau tiếng súng, quần chúng nhân dân và tự vệ của ta phẫn nộ xông lên đánh bọn phản động bằng bất cứ thứ gì có trong tay. Đồng bào ầm ầm kéo ra Bờ Hồ mỗi lúc một đông. Bọn phản động thấy thế vội giấu súng, vứt cờ, biểu ngữ và loa chạy tháo thân.

Lúc này bọn lính Tưởng kéo đến, chúng thấy nhiều chiến sĩ tự vệ đang cấp cứu cho đồng chí Lê Thành Quế. Bọn Tưởng không có cớ gì can thiệp đành rút lui. Đồng chí Quế do vết thương nặng nên đã hy sinh. Đây là liệt sĩ đầu tiên của Đội tự vệ chiến đấu.

Một tuần lễ sau, ngày 20.12.1945, bọn phản động lại tập trung đông hơn, chúng xuất phát từ Ngũ Xá tuần hành theo đường Cổ Ngư (nay là Thanh Niên), sang Quán Thánh đến vườn hoa Hàng Đậu tiến ra hồ Hoàn Kiếm. Đội tự vệ chiến đấu đã huy động lực lượng lớn chia thành nhiều tốp chặn đánh bọn biểu tình không cho chúng tiến ra hồ Hoàn Kiếm.

“Sau cuộc biểu tình, tuần hành này cho đến ngày 6.1.1946 diễn ra ngày Tổng tuyển cử, bọn chúng đã không tổ chức thêm một cuộc biểu tình chống đối nào nữa. Đội tự vệ của chúng tôi như vậy đã hoàn thành nhiệm vụ” - Trung tướng Hồng Cư kể..