Với nhiều nước, điện ảnh đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc quảng bá du lịch. Và ngược lại, chính những điểm du lịch tuyệt vời cũng góp phần nâng cao giá trị, đem lại thành công cho các bộ phim. Với Việt Nam, từng có nhiều bài học đắt giá khi những đoàn làm phim nổi tiếng của nước ngoài tới Việt Nam, để rồi lại chọn điểm khác, dù nơi đó không đẹp bằng nhưng thủ tục hành chính thông thoáng hơn. Nhưng giờ đây, khi điện ảnh Việt và du lịch Việt ngày càng tiến lại gần nhau, nắm tay nhau để cùng thắng, thì cơ hội đang mở ra…
Những ngày cuối năm 2015, giới điện ảnh và du lịch Việt Nam xôn xao khi nghe tin Hãng phim Legendary Pictures (Mỹ) đã có văn bản gửi Bộ VHTTDL xin được phép quay một phần bộ phim Titan (phim King Kong, phần 2) tại VN. Ngày 22.12 vừa qua, UBND TPHCM đã có công văn kiến nghị Thủ tướng cho phép điều này. Đây không chỉ là một cơ hội để điện ảnh Việt được học hỏi kinh nghiệm làm phim của Hollywood, mà còn là nhìn nhận thấu đáo vai trò điện ảnh là đại sứ du lịch, mà VN từng bỏ lỡ nhiều lần.
Cảnh đẹp hút khách nhờ được lên phim
Điện ảnh là “đại sứ” du lịch đã là một tiêu chí quan trọng trong phát triển du lịch của các quốc gia. Gần ngay sát VN, ngành du lịch Thái Lan mỗi năm đạt doanh thu gần 10 tỉ USD, một phần nhờ tích cực quảng bá du lịch qua điện ảnh. Hằng năm, Thái Lan đón khoảng vài trăm đoàn làm phim nước ngoài đến để thực hiện các cảnh quay điện ảnh. VN cũng đã từng phải nhường “khách” của mình cho Thái Lan.
Một nhóm làm phim nước ngoài đang quay tại Angkor Wat (Campuchia). Angkor Wat thu hút khách ngày càng đông một phần nhờ nhiều bộ phim nổi tiếng quay tại đây.Ảnh: Việt Văn
Hay như Hàn Quốc, Bộ Văn hóa nước này đã từng bỏ ra 3,8 triệu USD để quảng bá hình ảnh quốc gia trong phim bom tấn “The Avengers: Age of Ultron” (Biệt đội siêu anh hùng - phần 2) với nhiều bối cảnh được quay tại Seoul, như đại lộ Gaengnam, cầu Cheongdam, cầu Mapo… Rất nhiều dự án phim nước ngoài khác cũng được Hàn Quốc hỗ trợ kinh phí chỉ để đoàn làm phim chăm chút cầu kỳ hơn cho các cảnh đẹp ở Hàn trong mỗi khuôn hình.
Nhiều cảnh đẹp của đảo Jeju, đảo Nami... từng xuất hiện trong các phim truyền hình đã thu hút du khách nườm nượp đến tham quan du lịch. Với mục tiêu “biến” điện ảnh thành ngành công nghiệp giải trí số 1, Hàn Quốc đã tạo được hiệu ứng “Xem phim Hàn, dùng đồ Hàn, đi du lịch Hàn” ở nhiều quốc gia khác.
Rồi Mexico từng khiến bà con “tá hỏa” khi vung tay bỏ ra tới 20 triệu USD để được điệp viên James Bond ghé thăm trong bộ phim “Spectre”...
Nhiều địa danh khác như ngọn núi lửa không hoạt động gần Erfoud (Ouarzazate, Morocco) hút khách sau khi phim “Xác ướp Ai Cập”quay ở đây, rồi nhiều địa điểm đẹp ở Tunisia trở nên nổi tiếng khi được bom tấn “Chiến tranh giữa các vì sao” chọn làm phim trường.
Gần hơn nữa là nước láng giềng Cambodia. Đền Ta Prohm ở Angkor Thom đã nổi tiếng từ lâu, hấp dẫn du khách bởi hình ảnh của những rễ cây cổ thụ, của khung cảnh kỳ bí nơi đây cũng như điêu khắc tinh xảo trên những tường đá rêu xanh. Và sau khi đoàn làm phim Hollywood “Bí mật ngôi mộ cổ” với siêu sao Angelina Jolie mượn đền làm phim trường thì lượng khách đến Ta Prohm tăng vùn vụt…
Nhiều cơ hội bị bỏ lỡ
Nhớ lại những năm 1990, sau khi hình ảnh VN được giới thiệu qua các phim “Đông Dương”, “Người tình” của điện ảnh Pháp, khách quốc tế nườm nượp tìm đến vịnh Hạ Long, Hà Nội và TPHCM, miền Tây Nam Bộ. Nhưng rồi điện ảnh VN đã để vuột mất nhiều cơ hội “vàng” suốt 20 năm nay.
Còn nhớ năm 1994, chúng ta đã từng bỏ lỡ cơ hội khi không cấp phép cho bộ phim “Trời và Đất” của đạo diễn lừng danh Oliver Stone, để họ phải sang Thái Lan quay, phim sau đó đoạt nhiều giải thưởng danh giá thế giới. Năm 2007, đạo diễn Oliver Stone thêm một lần không thể thực hiện dự án phim "Pinkville" (Làng Hồng) ở VN.
Sau đó, chúng ta lại tiếp tục dành cơ hội cho Thái Lan khi không để nhà sản xuất phim “Điệp viên 007” thực hiện trường đoạn hấp dẫn nhất của tập phim “Ngày mai không lụi tàn” tại vịnh Hạ Long. Đấy là chưa kể có hàng trăm phim đề tài chiến tranh VN được Hollywood khai thác, nhưng không một bộ phim nào trong số này được quay tại VN.
Cơ hội quảng bá cho du lịch VN bị mất trong năm 2015 cũng thật tiếc, khi bộ phim đậm màu sắc cổ tích “Pan và vùng đất Neverland” - Hãng Warner Bros sản xuất với kinh phí 150 triệu USD, được khởi chiếu trên toàn thế giới (có cả VN). Lần đầu tiên, Ninh Bình, vịnh Hạ Long, hang Én xuất hiện cùng lúc trên màn ảnh, với cảnh Peter Pan tiến vào hang Én, Tiger Lily ngồi trước vịnh Hạ Long trong làn mây kỳ ảo, hay cánh đồng lúa xanh bát ngát xen lẫn những dãy núi đá vôi ở Ninh Bình.
Trong một buổi ra mắt phim của đoàn làm phim tại Hồng Kông (Trung Quốc), tài tử Hugh Jackman - người vào vai thuyền trưởng râu đen Blackbeard, cho biết hầu hết bối cảnh trong phim về Peter Pan đều dùng kỹ xảo, nhưng những khuôn hình ở hang Én đều là thật và không cần công nghệ can thiệp. Nhưng điều đáng nói là khán giả xem phim lại không được biết về điều này, rất ít khách quốc tế biết bộ phim được quay ở VN vì ngành du lịch đã không có kế hoạch quảng bá ngay khi đoàn phim bắt đầu đặt chân đến đây…