Đồng bào Thái gửi niềm tin vào còn

Những quả còn được bày bán tại một lễ hội ở miền tây xứ Nghệ. Ảnh:   C.T

Chỉ vào những lễ hội trọng đại như: Hội cầu cầu mùa, cúng bản, cúng mường, lễ hội Xăng khan, đám cưới, Tết Nguyên đán... người Thái ở miền núi tây Nghệ An mới tổ chức chơi còn. Quả còn chính là sự mô phỏng con rồng trong truyền thuyết cổ xưa của người Thái, với quan niệm rồng là con vật đẹp nhất, là biểu tượng của những gì tốt đẹp nhất: Sự biến đổi, phát triển, thanh bình và hạnh phúc. Rồng còn có thân hình vuông, đuôi dài, thân và đuôi đều có tua với nhiều màu sắc rực rỡ. Rồng thường bay theo quỹ đạo vòng cung, như dáng cầu vồng. Năm nào rồng còn xuất hiện nhiều ở trên trời thì mưa thuận gió hoà, người khoẻ mạnh yên vui, mùa màng bội thu. Chính vì vậy quả còn bao giờ cũng làm bằng vải màu đỏ, đen, trắng, khâu thành hình vuông, trong nhồi trấu có trộn lẫn một hạt bông, thóc giống, muối ăn. Quả còn được đính 5 tua màu (đủ 7 sắc cầu vồng), 4 tua ở 4 góc và dây còn tượng trưng cho thân rồng được đính chín tua so le nhau.

Quả còn lóng lánh màu sắc như con rồng trong truyền thuyết, thể hiện ước mơ và khát vọng của người Thái miền Tây Nghệ An, ấp ủ những hạt giống chờ gieo xuống bản làng, sinh sôi kết trái. Dây còn như thân rồng với 9 tia nắng, 8 tia mưa, mang lại tín hiệu tốt lành cho một năm mới. Khi tung lên cao, các tua còn phấp phới như râu rồng, biểu tượng của cỏ cây hoa lá khoe sắc đua hương.

Khi chơi còn, người ném còn thường hát câu với nghĩa là “Chúng ta cùng nhau cầm dây còn ném đi cái úa vàng, nắm dây còn quăng đi cái đau ốm”. Ở bên kia, người đón còn, đón lấy cái may mắn, tốt đẹp với lời mang ý nghĩa là “Bắt lấy cái tốt đẹp về mình, đón lấy cái phúc, tuổi thọ về ta”. Cũng chính vì vậy người chơi còn đều cố bắt không để rơi xuống đất. Người tung, người bắt rồi tung trở lại, quả còn phơi phới trên trời cao như rồng bay lượn.

Ngày nay người Thái ở miền Tây xứ Nghệ vẫn giữ gìn và trân trọng tục chơi còn. Trong những ngày lễ hội, ngày xuân, quả còn lóng lánh sắc màu cùng lời ca bay dưới bầu trời trong xanh chuyên chở bao khát vọng và niềm tin về tình yêu cuộc sống.