Phó Giáo sư đạo văn của Tiến sĩ?

“Sao y bản chính”

Đó là “Giáo trình đại học Ký hiệu học văn hóa” do PGS-TS Nguyễn Tri Nguyên (chủ biên) – TS Cung Dương Hằng, NXB Thông tin và Truyền thông phát hành, in xong và nộp lưu chiểu quý II.2015. Cuốn sách này có nhiều đoạn sao chép nguyên văn từ sách “Nghiên cứu biểu tượng – Một số hướng tiếp cận lý thuyết”, của TS Đinh Hồng Hải, do NXB Thế giới phát hành năm 2014.

“Giáo trình đại học Ký hiệu học văn hóa” do PGS-TS Nguyễn Tri Nguyên (chủ biên) và sách “Nghiên cứu biểu tượng – Một số hướng tiếp cận lý thuyết” của TS Đinh Hồng Hải.  Ảnh: K.M.S

Ngay từ Lời nói đầu của sách, PGS Nguyễn Tri Nguyên (chủ biên) viết: “Các biểu tượng trong văn hóa là đối tượng nghiên cứu vô cùng hấp dẫn, nhưng cũng hết sức phức tạp do tính đa nghĩa và trừu tượng của nó, đòi hỏi các nhà nghiên cứu phải có những “công cụ” nghiên cứu một cách hiệu quả. Một trong những công cụ hiệu quả nhất để tiếp cận đối tượng nghiên cứu này là phương pháp lập luận của khoa học về các ký hiệu (ký hiệu học).

Ở Việt Nam hiện nay, ký hiệu học mới chỉ được tiếp cận ít nhiều dưới góc nhìn của ngôn ngữ học, văn học… mà chưa được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực nghiên cứu văn hóa nghệ thuật” (tr.3). Đoạn mở đầu ấy sao chép từ mục 3 “Khoa học về các ký hiệu”, phần III “Văn hóa và biểu tượng” trong sách của TS Hải.

Trang 30 của sách do PGS Nguyên chủ biên, phần viết về Umberto Eco và ký hiệu học Văn hóa phát triển, cũng có đoạn tương tự với trang 31-32 cuốn sách của TS Hải. Còn nhiều đoạn sao chép khác ở trang 140 của cuốn sách lấy trong bài viết “Nghiên cứu Văn hóa từ góc nhìn Nhân học biểu tượng” của TS Đinh Hồng Hải đăng trên Tạp chí Dân tộc học số 173, tháng 5.2011 và những tài liệu có liên quan.

Chủ biên “quên” chú thích

Để tìm hiểu rõ vấn đề, chúng tôi đã trao đổi với PGS Nguyễn Tri Nguyên, chủ biên cuốn sách. Ông Nguyên thừa nhận: “Tôi tiếp nhận ý kiến của anh Đinh Hồng Hải là có thật. Tài liệu của anh Hải xuất hiện khá sớm. Khoảng cuối năm 2012, đầu năm 2013, tôi có đọc được trên mạng. Tôi đã tiếp nhận ý kiến của anh Hải để khu biệt với nghiên cứu Ký hiệu học mà tôi đang chủ trương. Sai sót của tôi là không ghi lại xuất xứ”.

PGS Nguyên trần tình, đây là sơ suất về kỹ thuật. “Sai sót của tôi với tư cách chủ biên là đã không đưa vào chú dẫn nguồn xuất xứ trên trang mạng của anh Hải. Chúng tôi sẽ cố gắng khắc phục. Còn lại vài chục cuốn sách ở Đại học Văn hóa, chúng tôi sẽ hiệu đính”- ông Nguyên khẳng định.

Bên cạnh đó, ông Nguyễn Thanh Lợi- giảng viên Trường CĐSP Trung ương TP.HCM- phản ánh, các tác giả “Giáo trình đại học Ký hiệu học văn hóa” chép một trang trong bài “Tục vẽ mắt thuyền” mà ông đã công bố trên Tạp chí Thông tin Khoa học và Công nghệ (Thừa Thiên- Huế), số 4-5, 2004 mà không chỉ ra nguồn tham khảo. Cụ thể, ông Lợi cho biết: Trang 105 của cuốn này chép một số đoạn trong các trang 147, 148 trong bài “Tục vẽ mắt thuyền”. Ngoài ra, còn nhiều nội dung sao chép khác cũng được ông Lợi phản ánh khá rõ.