Kết quả điều tra ban đầu xác định: Đối tượng Nguyễn Thị Huệ (SN 1974, ở Lạng Sơn, mang án tử hình về tội "Mua bán trái phép chất ma túy") lợi dụng tính nhân đạo của pháp luật không áp dụng hình phạt tử hình đối với phụ nữ có thai và nuôi con nhỏ dưới 36 tháng tuổi, đã tìm cách có thai để thoát án tử.
Nguyễn Thị Huệ.
Cụ thể, trong tháng 8.2015, Nguyễn Tuấn Hưng (27 tuổi, đang chấp hành án phạt 30 tháng tù về tội "Trộm cắp tài sản") đã đồng ý bán tinh trùng cho Huệ với giá 50 triệu đồng. Sau đó, Hưng đã 2 lần lấy tinh trùng của mình cho vào túi ni-lông, kèm theo bơm tiêm và để vào nơi Huệ sắp đặt trước nhằm lấy số tiền kể trên. Lợi dụng lúc được đi vệ sinh cá nhân vào buổi sáng, Huệ lấy túi tinh trùng mang vào nhà vệ sinh, dùng bơm tiêm bơm tinh trùng vào buồng tử cung của mình để thụ thai.
Theo LS Thơm, trong vụ việc này có nhiều vấn đề cần phải được điều tra làm rõ. Thứ nhất, Huệ là tử tù, việc giam giữ và sinh hoạt theo chế độ đặc biệt, tại sao lại gặp gỡ được phạm nhân Hưng để đặt vấn đề mua tinh trùng một cách đơn giản như lời khai?
"Nói mua với giá 50 triệu đồng, việc thỏa thuận đó ở đâu, khi nào? Ai là người đưa tiền giúp cho Huệ, bởi tử tù ở trong trại tạm giam thì không thể có tiền? Liệu có ai đứng đằng sau giúp làm việc này" - LS Thơm đặt vấn đề.
Cũng theo LS Thơm, lời khai về việc mua tinh trùng giữa Huệ và Hưng dẫn đến việc Huệ có bầu chưa phải là căn cứ khẳng định sự việc.
"Khi đứa trẻ ra đời cần phải giám định ADN để xác định xem kết quả cùng huyết thống với phạm nhân Hưng không, hay cháu bé lại là con của một ai đó. Nếu Hưng là "tác giả" thì cần điều tra xem việc hai đối tượng này thực hiện được hành vi như kể trên do có sự thông đồng, hỗ trợ từ cán bộ quản giáo hay cán bộ quản giáo thiếu trách nhiệm trong việc trông coi phạm nhân để các đối tượng lợi dụng thực hiện hành vi. Nhìn tổng thể vụ việc này thấy có dấu hiệu hình sự, nếu các cán bộ trại giam lơ là, thiếu cảnh giác để hai đối tượng thực hiện hành vi dẫn đến hậu quả thì đó là dấu hiệu của tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng". Còn cán bộ quản giáo tiếp tay, thông đồng để cho đối tượng thực hiện hành vi thì đó là dấu hiệu của tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ"" - LS Thơm phân tích.
Về hành vi bán tinh trùng của phạm nhân Hưng, theo LS Thơm, khó có thể xử lý hình sự hành vi của đối tượng này.
Theo LS Vi Văn Diện (Đoàn luật sư TP.Hà Nội), hành vi của Hưng chỉ có thể xử phạt hành chính. “Theo quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế tại Nghị định 176/2013/NĐ-CP ngày 14.11.2013 của Bộ Y tế; tại điểm a, khoản 2, điều 33 như sau: “Điều 33. Vi phạm quy định về sinh con theo phương pháp hỗ trợ sinh sản: 2. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây: a) Thực hiện cho, nhận noãn; cho, nhận tinh trùng; cho, nhận phôi khi không được phép theo quy định của pháp luật” - LS Diện dẫn chứng.