Hạn, mặn nghiêm trọng: Lắp đường ống dẫn nước ngọt cho dân

Tính đến nay, đã có 9/13 tỉnh, thành phố khu vực ĐBSCL với gần 40% diện tích bị ảnh hưởng xâm nhập mặn, gần 200.000ha lúa vụ đông xuân và vườn cây ăn trái bị thiệt hại, 155.000 hộ dân thiếu nước sinh hoạt. Đặc biệt tại tỉnh Bến Tre 160/164 xã, phường trên địa bàn, 70% diện tích gieo trồng bị ảnh hưởng xâm nhập mặn.

Theo dự báo của Bộ NNPTNT, trong thời gian tới, xâm nhập mặn tiếp tục diễn ra gay gắt ở ĐBSCL, nhất là trong tháng 3 và 4 và có thể kéo dài tới tháng 6, gây thiệt hại cho sản xuất, nguy cơ thiếu nước ngọt trên diện rộng.

2 giải pháp chống hạn

Ông Ma Quang Trung- Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT) cho biết, hiện Bộ đã đề xuất 2 giải pháp cứng và mềm nhằm chống hạn cho vùng ĐBSCL.

Giải pháp cứng, gồm cả trước mắt và lâu dài, ngay lập tức hoàn chỉnh các công trình ngăn mặn. Theo quy hoạch để chống xâm nhập mặn phải tìm nguồn để xây dựng các công trình ngăn mặn, tích ngọt, số vốn khoảng 34.000 tỷ đồng trong khi hiện nay ngân sách còn rất hạn hẹp.

Trước mắt phải giải quyết nước cho đời sống nhân dân, nước cho sản xuất và chăn nuôi. Do đó, Bộ TNMT phải hướng dẫn người dân khoan lấy nước mà không ảnh hưởng tới môi trường. Bên cạnh đó, phải lắp ngay máy bơm tại các hồ chứa nước để đưa về. Đồng thời, bà con phải tích trữ tối đa nguồn nước ngọt.

Về giải pháp mềm, Bộ NNPTNT đã đưa ra một quy trình canh tác lúa và cây ăn trái cho vùng đất bị nhiễm mặn của ĐBSCL cho riêng năm 2016. Ngoài ra, Bộ cũng đang xây dựng một gói kỹ thuật để ĐBSCL có thể thích ứng với biến đổi khí hậu cho những năm tiếp theo.

Bộ NNPTNT cũng đưa ra một loạt giống chống chịu được xâm nhập mặn, có giống chịu được độ mặn 5-7‰, kết hợp với các biện pháp canh tác, phân bón, cung cấp dinh dưỡng cho lúa. Giao Viện Quy hoạch Thủy lợi phải đưa ra bản đồ xâm nhập mặn, những vùng nào xâm nhập mặn 30km, những vùng nào 50km, 70km… trên cơ sở những kịch bản như vậy để bố trí cây trồng cho phù hợp. Về lâu dài, khi đã có quy hoạch về xâm nhập mặn, Bộ NNPTNT sẽ đưa ra các giải pháp cây trồng kèm theo. Cục Trồng trọt cũng đang nghiên cứu đề án này, sẽ hoàn thành trong năm 2016.

Người dân ấp Ba Ngàn, xã Đại Thành, thị xã Ngã Bảy, tỉnh hậu Giang sử dụng hệ thống
tưới tiết kiệm nước. Ảnh: Huỳnh Xây

Kịp thời hỗ trợ người dân

Để đối phó với tình hình này, ngày 12.3, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ thị cấp bách ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn. Theo đó, Thủ tướng yêu cầu chủ tịch UBND các tỉnh, thành ĐBSCL tập trung bảo đảm đời sống nhân dân, tổ chức rà soát, nắm chắc số hộ thiếu đói, thiếu nước ngọt sinh hoạt, nhất là đối với các hộ nghèo, hộ gia đình chính sách, đồng bào dân tộc thiểu số để kịp thời thực hiện hỗ trợ theo quy định.

Đồng thời, triển khai thực hiện các biện pháp phù hợp (lắp đặt hệ thống đường ống dẫn nước, chở nước ngọt cung cấp cho nhân dân…) nhằm bảo đảm nguồn nước ngọt hợp vệ sinh phục vụ sinh hoạt của nhân dân. Chủ động vận hành hệ thống thủy lợi kiểm soát mặn, nạo vét kênh rạch khơi thông dòng chảy, đắp đập tạm khoanh vùng ngăn mặn, giữ ngọt…

Bên cạnh đó rà soát, bổ sung phương án phòng cháy, chữa cháy rừng, xác định cụ thể khu vực trọng điểm có nguy cơ xảy ra cháy rừng; kiểm soát việc sử dụng lửa trong và gần rừng; chuẩn bị sẵn sàng lực lượng, phương tiện theo phương châm “4 tại chỗ” phù hợp với từng khu vực trọng điểm, chủ động kiểm soát tình hình, kịp thời khống chế nhanh nhất khi cháy rừng xảy ra, kiên quyết không để xảy ra cháy lớn; xác định rõ trách nhiệm của các cấp, ngành và chủ rừng.

Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành theo chức năng, nhiệm vụ được giao tổng hợp, rà soát nhu cầu hỗ trợ gạo cứu đói, kinh phí phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn của các địa phương, kịp thời đề xuất báo cáo Thủ tướng xem xét, quyết định theo quy định.

Bộ NNPTNT chỉ đạo cơ quan chức năng theo dõi chặt chẽ, dự báo ảnh hưởng của xâm nhập mặn thời gian tới, thông tin kịp thời, hướng dẫn, chỉ đạo sản xuất vụ hè thu năm 2016 phù hợp với khả năng nguồn nước (hướng dẫn thời vụ, giống cây trồng, vật nuôi), những nơi không bảo đảm nguồn nước cần tuyên truyền, hướng dẫn người dân không gieo sạ để hạn chế thiệt hại; hướng dẫn kỹ thuật để đẩy mạnh phát triển thủy sản trong điều kiện xâm nhập mặn sâu, kéo dài, nguồn nước ngọt hạn chế...