Các thống kê dựa trên báo cáo của 45 tỉnh (tương đương 6.590 xã) cho thấy, hiện có tới 4.798 xã chưa có quy hoạch, chiếm 72,81%. Số xã đã có quy hoạch là 1.792 xã, chiếm 25,77%. Trong các xã đã có quy hoạch, có đến 48,3% (877 xã) cần phải điều chỉnh lại quy hoạch hiện có để đúng theo các tiêu chí NTM.
Cho đến thời điểm này, cơ sở pháp lý để triển khai quy hoạch NTM cơ bản đã đầy đủ. Trong đó, quan trọng nhất là bộ tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật quy hoạch xây dựng NTM được Bộ Xây dựng ban hành từ cuối năm 2009. Đồng thời, Bộ Xây dựng cũng đã ban hành Thông tư hướng dẫn các địa phương thực hiện lập, thẩm định và quản lý quy hoạch.
Theo ông Bùi Phạm Khánh- Thứ trưởng Bộ Xây dựng: “Khi lập các hạng mục, thông tư cũng nêu rõ cần hạn chế việc lấy đất nông nghiệp để xây dựng. Quy trình lập quy hoạch được đưa ra cũng đặc biệt chú ý đến yếu tố dân chủ khi quy định bản quy hoạch xây dựng của xã phải qua 2 lần lấy ý kiến nhân dân, bao gồm: khi đồ án cơ bản hoàn thành và trước khi phê duyệt thông qua”.
Theo kế hoạch do Bộ Xây dựng đưa ra, kết thúc năm 2010 sẽ hoàn thiện quy hoạch của khoảng 3.490 xã. Riêng 11 xã trong chương trình thí điểm mô hình nông thôn mới do Chính phủ lựa chọn đã hoàn thiện xong quy hoạch.
Theo ông Khánh: “Trong năm 2011, các địa phương sẽ triển khai quy hoạch xây dựng các xã chưa có quy hoạch trong khu vực dự kiến hình thành các vùng động lực phát triển trong tương lai, khu kinh tế, khu công nghiệp tập trung; các xã có tiềm năng về sản xuất nông nghiệp; trung tâm chế biến nông sản; vùng sản xuất cây trồng vật nuôi; các làng nghề truyền thống; các xã có tiềm năng khai thác du lịch…
Tổng số xã dự kiến được lập quy hoạch năm 2011 khoảng 3.560 xã. Như vậy, theo kế hoạch này, Bộ Xây dựng đặt mục tiêu đến hết 2011 sẽ phủ kín tất cả quy hoạch của các xã trong cả nước theo các mô hình nông thôn mới”.
Sỹ Lực