Đó là nhận xét vui của đạo diễn Đỗ Thanh Hải - Giám đốc Trung tâm sản xuất phim truyền hình (VFC) khi nói về bộ phim "Gia phả của đất": "Đề tài thì KHÔ, quay phim và kịch bản viết thì KHÓ làm, đội ngũ diễn viên và sáng tác thì rất KHỔ, nhưng khi phát sóng thì rất KÉN khán giả".
Được đầu tư tỉ mỉ, công phu với quãng thời gian sản xuất kéo dài gần hai năm, “Gia phả của đất” phản ánh một bức tranh đầy màu sắc về nông thôn Bắc Bộ thời kỳ đổi mới với cái nhìn chân thực về cuộc sống người nông dân trải dài từ cuối những năm 70 đến những năm 2000. Kịch bản phim được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Hoàng Minh Tường - người được mệnh danh là “cây bút của làng quê viết về nông thôn có hạng”. 38 tập phim đã chuyển tải những nội dung quan trọng nhất của nguyên tác, đồng thời phát triển, sáng tạo để làm nổi bật những mảnh đời, những thân phận người dân nghèo gắn bó cả cuộc đời với nông thôn, đồng ruộng.
"Gia phả của đất" kể về một vùng quê Bắc Bộ với thời gian trải dài từ cuối những năm 70 tới ngày hôm nay.
Phim lấy bối cảnh một vùng quê Bắc Bộ, nơi xã Thanh Bình - một mảnh đất thuần nông đã phải chứng kiến rất nhiều câu chuyện, đau thương có, mà nực cười cũng có trong giai đoạn xã hội phát triển từ thời kỳ bao cấp sang đổi mới. Trong bức tranh nông thôn ấy, đạo diễn đã khắc hoạ sinh động những nhân vật điển hình mang đậm tâm tính con người ở một xã nông nghiệp Bắc Bộ: người thì giáo điều, kẻ thì hám thành tích, luôn tìm cách đầu cơ trục lợi, và không thiếu những thủ đoạn nham hiểm, thừa cơ đục nước béo cò; người trung thực, luôn đấu tranh và chịu rất nhiều thiệt thòi cho gia đình để quyết tâm nhổ tận gốc sự yếu kém đã bám rễ trên mảnh đất quê hương mình.
Bộ phim cũng cho thấy những cuộc đối đầu vô cùng quyết liệt và gian truân trong việc lựa chọn những người cán bộ vì quyền lợi thực tế hay vì lý tưởng. Suốt một khoảng thời gian dài, những vấn đề của làng quê cứ thế diễn ra tạo nên những vết sẹo không thể xóa mờ, nhưng cũng chứng kiến sự thay da đổi thịt trên chính mảnh đất quê hương.
Không chỉ là bộ phim về nông thôn làng quê với những nét chấm phá đầy sinh động mà "Gia phả của đất" còn là những câu chuyện phía sau của những người từ vùng quê lên thành thị.
Diễn viên Đàm Hằng trong hai vai Vy và Nga
Đã từng thành công với không ít bộ phim về đề tài nông thôn như “Hương đất”, “Bí thư tỉnh uỷ”, “Bão qua làng”…, đạo diễn NSƯT Quốc Trọng dành khá nhiều tâm huyết với “Gia phả của đất”, đặc biệt là việc xây dựng những tính cách đa chiều của các nhân vật trong phim. Thông qua bộ phim này, đạo diễn Quốc Trọng cũng muốn gửi gắm tới người xem thông điệp đó là, trong “Gia phả của đất” không có người xấu hoàn toàn và cũng chẳng có người tốt toàn diện, không có nhân vật chính diện, phản diện hoàn toàn. Họ đa phần là những người nông dân bị cuốn theo dòng chảy của cả một thời kỳ, để rồi sự thuần phác, vô tư, nhiệt tình bị lợi dụng bởi chính sự tha hoá, biến chất của những kẻ tham vọng tiền quyền và tư duy duy ý chí.
Bộ phim có sự góp mặt của nhiều diễn viên kỳ cựu như NSƯT Hoàng Hải, NSND Minh Châu, NSƯT Đình Chiến NSƯT Đỗ Kỷ, Phú Đôn và nhiều diễn viên trẻ tài năng khác...
Bộ phim đã có một sự kết hợp giữa những diễn viên kỳ cựu và những gương mặt trẻ. Vai chính do NSƯT Hoàng Hải đảm nhận (chủ tịch hợp tác xã Cơ) đã lột tả chân thực hình ảnh người cán bộ đầy nhiệt huyết, chân chất, dần bị những ham hố quyền lực, mưu tính thiệt hơn làm tha hoá. Nghệ sỹ Đàm Hằng cũng được lựa chọn để cùng lúc đảm nhận hai vai diễn với tính cách trái ngược hẳn nhau, qua đó thể hiện khả năng diễn xuất rất đa dạng. Đây có thể coi là điểm sáng tạo đặc biệt mà đạo diễn đã dụng công khi xây dựng nhân vật. Ngoài ra, thành công của bộ phim không thể không nhắc đến sự đóng góp của NSND Minh Châu, NSƯT Đình Chiến, NSƯT Đỗ Kỷ, Phú Đôn với độ chín về nghề nghiệp, tạo nên những nhân vật vô cùng ấn tượng. Các diễn viên trẻ như Danh Tùng, Huyền Trang, Huyền Sâm…cũng đã đảm nhận những vai diễn rất quan trọng.
Như lời nhận xét của NSƯT Quốc Trọng, "Gia phả của đất" có thể xem như một thách thức đối với xu hướng xem truyền hình hiện nay, khi có quá nhiều chương trình truyền hình thực tế lựa chọn các nghệ sỹ giải trí để thu hút người xem.
Với “Gia phả của đất”, ngoài nội dung sâu sắc, khán giả sẽ còn cảm nhận được một sự kỳ công về mặt tạo hình, phục dựng bối cảnh làng quê Việt Nam ở những năm 70. Đoàn phim đã phải lựa chọn nhiều vùng quê khác nhau để tạo nên một vùng nông thôn Bắc bộ điển hình. Đặc biệt, “Gia phả của đất” cũng là một trong những bộ phim đầu tiên VFC đã sử dụng công nghệ chỉnh màu hiện đại, nhằm mang lại hiệu ứng tốt nhất về hình ảnh, không khí làng quê với không gian và thời gian trải dài suốt nhiều thập kỷ.
"Gia phả của đất" sẽ lên sóng VTV1 vào lúc 20h40 các ngày thứ 4, 5, 6 hàng tuần, bắt đầu từ ngày 24.3.2016.