Vì sao nợ đọng xây dựng NTM ở Quảng Nam lại thấp?

Đường giao thông nông thôn được đổ bê tông

Ngăn chặn từ đầu

Theo BCĐ Chương trình MTQG xây dựng NTM Quảng Nam đến nay, toàn tỉnh chỉ còn nợ đọng 157 tỷ đồng. Trong đó, nợ Trung ương, tỉnh 15,9 tỷ đồng; cấp huyện 57,2 tỷ đồng và cấp xã 83 tỷ đồng. Con số này cho thấy, số nợ đọng của Quảng Nam không quá lớn.

Ông Lê Muộn, Phó trưởng BCĐ Chương trình MTQG Xây dựng NTM tỉnh Quảng Nam, PGĐ Sở NN-PTNT cho biết, trước năm 2013, tỉnh này đã xảy ra tình trạng nợ đọng. Bởi lúc đó mới bắt tay xây dựng NTM, tỉnh chưa có nghị quyết, cơ chế về đầu tư xây dựng cơ bản. Do đó, cấp xã xây dựng cơ sở hạ tầng vượt mức, nhiều công trình đầu tư quá lớn.

Trước tình hình đó, tỉnh đã "phanh" lại. Ngày 12/12/2013, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết 96/2013/NQ-HĐND quy định tỷ lệ hỗ trợ từ ngân sách cấp cho các nội dung trong Chương trình MTQG xây dựng NTM. Trong đó, nói rõ từng loại công trình ngân sách tỉnh bố trí bao nhiêu, huyện, xã bao nhiêu.

Tiếp đến, ngày 21.7.2014, UBND tỉnh ban hành Quyết định 2233/QĐ-UBND về việc phê duyệt mức hỗ trợ kinh phí đầu tư từ ngân sách Trung ương, tỉnh đối với một số công trình xây dựng kết cấu hạ tầng thuộc Chương trình MTQG xây dựng NTM.

Theo đó, những cơ sở như UBND xã, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa... được quy định cụ thể mức hỗ trợ. Các địa phương chiếu theo quyết định này để thực hiện, không được xây dựng vượt mức quy định.

 Nhà văn hóa thôn được đầu tư xây dựng

“Khi ban hành hai văn bản này đã nói rõ nguồn hỗ trợ để các xã “liệu cơm gắp mắm”, không được vung tay quá trán trong xây dựng hạ tầng. Qua đó tránh tình trạng xây trụ sở hoành tráng, rồi mắc nợ nần. Việc số nợ đọng 157 tỷ đồng hiện nay, tỉnh đang cố gắng giải quyết dứt điểm”, ông Muộn cho hay.

Theo ông Muộn, đối với nợ cấp tỉnh sẽ thanh toán sau khi các địa phương quyết toán dự án hoàn thành và UBND cấp huyện, xã có bổ sung vốn đối ứng theo quy định. Còn đối với cấp huyện, chỉ đạo UBND các huyện thanh toán trước năm 2017 từ nguồn ngân sách cấp huyện, nguồn xây dựng cơ bản tập trung và khai thác quỹ đất.

Cấp xã, chỉ đạo các xã đẩy mạnh việc khai thác quỹ đất để lại cho xã để xử lý nợ trước năm 2017. Xã đạt chuẩn NTM mà chưa xử lý xong nợ xây dựng cơ bản thì không giao vốn duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí.

Vì sao nợ đọng?

Theo ông Muộn, việc để nợ đọng tại Quảng Nam có một số nguyên nhân. Cụ thể, do nhu cầu đầu tư để thực hiện các tiêu chí về cơ sở hạ tầng nhằm thực hiện mục tiêu đề ra là rất lớn, trong khi đó nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách Trung ương còn thấp, vốn từ cộng đồng dân cư khó khăn, đây là nguyên nhân chủ yếu.

 Kênh mương nội đồng được bê tông hóa

Ngoài ra, Trung ương không cân đối được nguồn lực nên sửa đổi nguyên tắc cơ chế hỗ trợ vốn xây dựng NTM, từ việc quy định hỗ trợ 100% từ ngân sách Trung ương cho xây dựng đường giao thông đến trung tâm xã.

Xây dựng trụ sở xã, xây dựng trường học đạt chuẩn, xây dựng trạm y tế xã, xây dựng nhà văn hóa xã được sửa đổi lại là hỗ trợ một phần từ ngân sách Nhà nước tại quyết định số 659/QĐ-TTg nhưng không thay đổi mục tiêu tại Quyết định số 800/QĐ-TTg nên địa phương phải thực hiện để đạt mục tiêu đề ra, góp phần làm tăng nợ đọng.

Tiếp đến, ngân sách địa phương chủ yếu trông chờ vào khai thác quỹ đất để có đối ứng nhưng việc khai thác quỹ đất đang bị trở ngại, do vướng các quy định trong Luật Đất đai năm 2013 và Nghị định số 43/2014/NĐ-CP và giá đất nông thôn thấp nên các xã chưa khai thác được quỹ đất để trả phần đối ứng này.

 Đường ra đồng ruộng được cứng hóa

Đặc biệt, một số nội dung xây dựng hạ tầng như nghĩa trang nhân dân, các công trình vệ sinh môi trường nông thôn; chợ nông thôn; điện… nhưng Trung ương chưa quy định hỗ trợ một phần từ ngân sách Trung ương để thực theo quy định Quyết định 695/QĐ-TTg nên cũng gây áp lực rất lớn lên ngân sách địa phương.