Điện Hòn Chén thờ Nữ Thần Mẹ xứ sở

Bài, ảnh: Hoàng Tuấn 07/08/2016 08:00 GMT+7

Điện Hòn Chén là nơi thờ nữ thần Po Nagar (Nữ Thần Mẹ xứ sở) của đồng bào Chăm; nằm bên sườn núi Ngọc Trản, hướng ra sông Hương.

Núi Ngọc Trản xưa có tên là Hương Uyển Sơn, sau mới đổi tên là Ngọc Trản (có nghĩa là chén ngọc); dân gian vẫn quen gọi là Hòn Chén vì nó ngay ngắn tròn trĩnh như hình chén úp. Cũng vì vậy, người ta quen gọi ngôi điện thờ tọa lạc giữa lưng chừng núi này là điện Hòn Chén.

Điện Hòn Chén nằm lưng chừng sườn núi Ngọc Trản, hướng mặt ra sông Hương.

Theo truyền thuyết dân gian Chăm, nữ thần Po Nagar là con của Ngọc hoàng Thượng đế được sai xuống trần gian, bà có công lao tạo ra trái đất và các loại gỗ trầm, lúa gạo.

Kiến trúc chính của Điện là Minh Kính Đài tọa lạc ở giữa; bên phải là nhà Quan Cư, Trinh Cát Viện, Chùa Thánh; bên trái là dinh Ngũ Hành, bàn thờ các quan, động thờ ông Hổ, am Ngoại Cảnh. Sát mép bờ sông còn có am Thủy Phủ.

Minh Kính Đài chính là nơi tổ chức tế lễ ở điện Hòn Chén. Ngày xưa việc tế lễ được triều đình quy định mỗi năm tổ chức hai lần vào thượng tuần tháng 3 và tháng 7 âm lịch, có cả quan chức được cử về làm chủ tế. Minh Kính Đài chia làm 3 cung, theo thứ tự từ cao xuống thấp là: Đệ nhất cung (còn gọi là Thượng cung), nơi thờ Nữ thần Thiên Y A Na, Thánh mẫu Vân Hương, ảnh vua Đồng Khánh và một số vị thần khác…

Điện Hòn Chén là ngôi điện duy nhất có một vị trí quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân xứ Huế nói chung và đồng bào dân tộc Chăm nói riêng. Đó cũng là ngôi điện duy nhất ở Huế có sự kết hợp giữa nghi thức cung đình với tín ngưỡng dân gian; giữa lễ hội và văn hóa tâm linh.

Điện Hòn Chén không chỉ là một di tích lịch sử và tôn giáo, nơi trang trí mỹ thuật đạt đến đỉnh cao vào cuối thế kỷ 19, mà còn là một thắng cảnh, một điểm tham quan văn hóa độc đáo thu hút hàng ngàn du khách, nhất là vào dịp lễ hội tháng 3 và tháng 7 âm lịch hàng năm.