Đại án tại VNCB: Hàng nghìn tỷ chi… “chăm sóc khách hàng”

Tại phiên thẩm vấn trực tiếp bị cáo Phạm Công Danh - nguyên Chủ tịch HĐQT VNCB - ngày 29.7, bị cáo liên tục than “chi phí chăm sóc khách hàng quá nặng”. Vậy thực tế Danh và đồng phạm nguyên là lãnh đạo VNCB đã chi bao nhiêu cho khoản này?

Bị cáo Phạm Công Danh tại tòa.

Theo lời khai của bị cáo Phan Thành Mai - nguyên Tổng giám đốc VNCB, thời điểm tháng 7.2012, VNCB lỗ lũy kế khoảng 8.000 tỷ đồng; vốn chủ sở hữu bị âm hơn 2.800 tỷ đồng; các khoản nợ cho vay khoảng 13.000 tỷ đồng, trong đó có 95% nợ thuộc diện khó đòi, không có khả năng thu hồi. Tuy nhiên, ngay cả Mai và bị cáo Phạm Công Danh đều “sốc” - không chỉ vì số liệu tài chính lỗ “khủng” mà còn ở số tiền chi phí chăm sóc khách hàng quá lớn.

“Theo quy định, lãi suất thời điểm đó khoảng 8%, nhưng tại VNCB thì lại phụ thuộc vào thỏa thuận với khách hàng nên lãi suất luôn trên 13%/năm (cao hơn 6-7% so với các ngân hàng khác - PV). Số tiền chênh lệch này thậm chí sẽ được chi lập tức cho khách hàng ngay khi có tiền gửi nhưng các khoản chi này không được ghi vào sổ sách”, Mai khai tại tòa.

Cũng chính bởi khoản chênh lệch này quá cao nhưng do nguồn tiền hạn chế, Phạm Công Danh thậm chí phải tự bỏ tiền túi ra chi để thu hút tiền gửi. Tuy nhiên, sau khi đã sử dụng nhiều cách vẫn không vực ngân hàng dậy được, Danh đã lên kế hoạch sử dụng tiền của chính ngân hàng để chi chăm sóc khách hàng.

Đầu tiên, Danh chỉ đạo thuộc cấp lợi dụng đề án Nâng cấp hệ thống CoreBanking (đã được Chính phủ phê duyệt) để rút 63 tỷ đồng, nhằm qua mặt Ban Kiểm soát của Ngân hàng Nhà nước. Toàn bộ số tiền này, theo lời khai của cựu Chủ tịch HĐQT VNCB tại phiên tòa ngày 29.7, là dùng để chi chăm sóc khách hàng.

Dù vậy, số tiền này cũng chỉ cầm cự cho khoản “chăm sóc khách hàng” trong vòng… 2 tuần.

Tiếp đó, bị cáo Danh tiếp tục làm “hồ sơ khống” rút gần 600 tỷ đồng từ việc thuê trụ sở tại 268 Tô Hiến Thành và 816 Sư Vạn Hạnh (quận 10, TP.HCM). Số tiền này được sử dụng để trả nợ lãi tại Sacombank là 36,4 tỷ đồng, trả nợ cho Công ty cổ phần ĐT phát triển Hải Tiến 154,9 tỷ đồng, chi chăm sóc khách hàng 10,3 tỷ đồng; một số khác chi để tập đoàn sử dụng, nhưng không biết dùng vào khoản gì.

Tại phiên tòa, Danh khẳng định: “Việc làm hồ sơ khống 2 trụ sở này  là có nhưng bản chất chỉ là tạm ứng vì bị cáo có tài sản khác đang thế chấp và sẽ dùng để bù vào khoản tạm ứng này”.

Đặc biệt, với số tiền vay trực tiếp tại VNCB lên tới 5.000 tỷ đồng, bị cáo Danh đã chỉ đạo sử dụng 2.600 tỷ đồng để trả một phần món vay 4.700 tỷ đồng tại BIDV và 500 tỷ đồng trả cho nhóm Trần Ngọc Bích (Tập đoàn Tân Hiệp Phát), 135 tỷ đồng trả cho bà Hứa Thị Phấn và số còn lại lên tới… 1.465 tỷ đồng được chi cho “chăm sóc khách hàng” nhưng bị cáo không giải trình cụ thể được.

Ngoài ra, Danh cũng có nhiều khoản tiền chi ra nhưng không giải trình được. Cụ thể, Danh đã gửi tiền sang Sacombank để rút tiền ra 1.854 tỷ đồng, trong đó để trả nợ món vay tại BIDV từ năm 2012 là 1.176 tỷ đồng, sử dụng cho Tập đoàn Thiên Thanh 166,3 tỷ đồng nhưng Danh không giải trình được sử dụng cụ thể vào việc gì.

Tiếp đó, Danh cũng gửi tiền vào TPBank để rút tiền ra 1.706 tỷ đồng trả nợ món vay cho bà Hứa Thị Phấn là 600 tỷ đồng, trả nợ nhóm Trần Ngọc Bích và dùng để tăng vốn điều lệ của VNCB, dùng chung cho Tập đoàn Thiên Thanh và chăm sóc khách hàng... Con số cụ thể thế nào thì Danh cũng không nhớ.