Thông tin "bẩn" bức hại nhà nông: Quản lý của địa phương đang có vấn đề

Theo Chủ tịch Lại Xuân Môn, để bảo vệ nông dân (ND) trước những thông tin thất thiệt, thiếu kiểm chứng về nông sản, Hội ND các cấp cần làm tốt 2 việc, đó là tuyên truyền, vận động bà con sản xuất, kinh doanh sản phẩm nông nghiệp an toàn và chủ động truyền thông để báo chí, người tiêu dùng hiểu đúng về sản phẩm do ND làm ra.

Thưa Chủ tịch, sự việc một số báo đài, trang mạng đưa tin thất thiệt về ăn cá rô phi bị ung thư, nhãn lồng Hưng Yên xông lưu huỳnh, sầu riêng Lâm Đồng nhúng phân bón lá... vừa qua đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống ND. Với tư cách là người đứng đầu tổ chức Hội NDVN, quan điểm của Chủ tịch về vấn đề này như thế nào?

- Những năm gần đây, nhiều thông tin thất thiệt, thông tin thiếu kiểm chứng xuất hiện đã gây hoang mang cho bạn đọc, người tiêu dùng, khiến sản xuất của ND bị đình trệ, thu nhập của bà con bị tổn hại. Còn nhớ, cách đây mấy năm, thông tin ăn vải thiều bị viêm não mà một tờ báo đăng tải đã gây điêu đứng, khổ sở trăm bề cho ND trồng vải 2 tỉnh Hải Dương và Bắc Giang. Rồi thông tin quả xoài bọc “túi lạ” có chất độc hại, làm cho các chủ vườn xoài đồng bằng sông Cửu Long không bán được sản phẩm.

Chủ tịch Ban Chấp hành T.Ư Hội NDVN Lại Xuân Môn (phải) thăm khu đóng gói, bảo quản rau, củ thực phẩm tại mô hình nông nghiệp công nghệ cao ở huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.  Ảnh:  Nguyễn Công

Điểm chung của các thông tin đó là thiếu kiểm chứng; kỹ năng tác nghiệp của phóng viên, người làm báo chưa cao; quy trình biên tập, duyệt, đăng tải thông tin của một số cơ quan báo chí có vấn đề; lãnh đạo cơ quan báo chí thiếu trách nhiệm khi duyệt đăng bài. Trong bối cảnh nước ta ngày càng hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới, trong đó nông nghiệp là lĩnh vực dễ bị tổn thương, việc cân nhắc đăng tải thông tin về chất lượng an toàn vệ sinh nông sản trong nước cần hết sức cẩn trọng.

Hiện có một điểm chung là các thông tin thiếu kiểm chứng, tin đồn thất thiệt phần lớn tập trung vào những mặt hàng nông sản có thế mạnh mang tính chất vùng, miền của Việt Nam. Chủ tịch đánh giá gì về điều này?

- Đằng sau những tin đồn thất thiệt, thông tin thiếu kiểm chứng là ai, họ tung ra với động cơ gì thì cần các cơ quan chức năng vào cuộc điều tra, làm rõ. ND một nắng hai sương chỉ biết sản xuất ra nông sản và ngày càng tuân thủ các quy trình sản xuất an toàn thực phẩm, chứ bản thân họ chưa có khả năng chống chọi lại các loại tin đồn thất thiệt, thông tin thiếu kiểm chứng.

Thêm vào đó, vẫn còn rất ít các mặt hàng nông sản chủ lực, có thế mạnh của Việt Nam hiện nay được vận hành theo chuỗi giá trị từ sản xuất, lưu thông, chế biến đến tiêu thụ. Chính vì điều này nên rất khó kiểm soát, quản lý chất lượng nông sản, thực phẩm và tình trạng phổ biến là nông sản, thực phẩm dễ bị “nhúng”, “xông” hóa chất, bơm nước, nhồi tạp chất bởi thương lái, đầu nậu thu gom trong khâu lưu thông.

 Để xảy ra tình trạng trên cho thấy năng lực, trách nhiệm quản lý của các cấp, ngành chuyên môn chưa cao và sự phối hợp giữa các lực lượng chưa nhịp nhàng, ăn ý. Đơn cử như vụ nhúng sầu riêng vào dung dịch phân bón lá ở Lâm Đồng.

Đáng nhẽ ra, trước khi tiến hành kiểm tra cơ sở thu mua sầu riêng ở huyện Di Linh, cơ quan chức năng của địa phương này phải biết được phân bón là Ethephon được phép dùng trong xử lý hoa quả và không gây độc hại đối với người tiêu dùng. Từ khi báo chí thông tin về vụ bắt quả tang này, đến khi có thông tin khẳng định phân bón lá Ethephon được phép dùng trong xử lý hoa quả và không gây độc hại thì người ND trồng sầu riêng, các chủ vựa thu mua sầu riêng đã điêu đứng, tổn hại rất nhiều…

Qua các sự việc nêu trên, để bảo vệ hội viên, ND trước những tin đồn thất thiệt, thông tin thiếu kiểm chứng thì Hội NDVN đã có giải pháp gì, thưa Chủ tịch?

- Để bảo vệ hội viên, ND trước những tin đồn thất thiệt, thông tin thiếu kiểm chứng về chất lượng nông sản, thực phẩm, T.Ư Hội NDVN đã kịp thời có kiến nghị với bộ, ngành chức năng nâng cao hiệu quả công tác quản lý theo lĩnh vực được Chính phủ giao. T.Ư Hội cũng chỉ đạo Hội ND các tỉnh, thành phố kịp thời có kiến nghị với UBND tỉnh, các sở, ngành chuyên môn trong những vụ, việc có liên quan đến chất lượng nông sản, thực phẩm.

Ban Thường vụ T.Ư Hội NDVN cũng đã ban hành Nghị quyết số 27, ngày 29.6.2016 về tăng cường tuyên truyền, vận động ND sản xuất, kinh doanh sản phẩm nông nghiệp đảm bảo an toàn. T.Ư Hội NDVN đã thành lập Ban chỉ đạo việc thực hiện nghị quyết này…

T.Ư Hội NDVN cũng quán triệt Hội ND các tỉnh, thành phố chỉ đạo, lãnh đạo Hội ND cấp dưới thực hiện tốt 2 việc. Thứ nhất, các cấp Hội cần đẩy mạnh việc tuyên truyền, vận động, hướng dẫn, hỗ trợ ND sản xuất nông sản, thực phẩm theo tiêu chuẩn an toàn. Hội NDVN cũng đang tổ chức mạnh việc xây dựng các mô hình điểm, các điển hình tiên tiến trong việc sản xuất nông sản, thực phẩm an toàn, từng bước hướng dẫn ND liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị. Thứ 2, Hội ND các cấp cần chủ động tổ chức truyền thông, phối hợp với các cơ quan chức năng cung cấp cho các cơ quan báo chí những bằng chứng xác thực về nông sản, thực phẩm an toàn nhằm đưa tới công chúng, người tiêu dùng thông tin đúng, đầy đủ về chất lượng nông sản, thực phẩm. Hoạt động này cần được các cấp Hội ND tích cực thực hiện trong bối cảnh ngày càng có nhiều người tham gia các trang mạng xã hội…

Xin cảm ơn Chủ tịch!