Philippines chuyển hướng sang TQ, Mỹ “toát mồ hôi”

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte (Ảnh: Reuters)

Khi 2.000 nhân viên vũ trang của Mỹ và Philippines cùng tập trận vào tuần này, có thể đây sẽ là cuộc tập trận cuối cùng giữa hai nước đồng minh lâu năm.

Tờ ABC News đưa tin Philippines đang cân bằng mối quan hệ giữa Mỹ, đồng minh quân sự lớn nhất, và Trung Quốc, cường quốc đang nổi lên trong khu vực.

"Tôi sẽ duy trì liên minh quân sự với Mỹ... Nhưng tôi cũng sẽ sẽ thành lập những liên minh mới về thương mại”, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte nói gần đây. "Chúng ta đang lên kế hoạch tổ chức cuộc tập trận mà Trung Quốc không mong muốn. Tôi sẽ thông báo ngay bây giờ rằng đây sẽ là cuộc tập trận cuối cùng giữa Philippines và Mỹ".

Đồng thời, ông Duterte kêu gọi chấm dứt các cuộc tuần tra của Philippines ở Biển Đông ngoài giới hạn 12 hải lý, cũng như ngừng tuần tra chung với Mỹ ở vùng biển tranh chấp. "Tôi không muốn đất nước của tôi tham gia vào một hành động thù địch", ông nói ngày 13.9.

Ông Duterte kêu gọi ngừng tuần tra chung với Mỹ ở vùng biển tranh chấp (Ảnh: Reuters)

Chỉ vài tháng trước, Mỹ và Philippines đã rất “phấn chấn” trước phán quyết của Tòa án Quốc tế ở The Hague, khẳng định Trung Quốc không có chủ quyền hợp pháp trên Biển Đông và chỉ trích sự phá hoại môi trường của Trung Quốc.

Tuy nhiên, ông Duterte đã khiến nhiều nhà hoạt động trong nước thất vọng trước sự “nhu nhược” về các vấn đề Biển Đông. Theo báo ABC News, Tổng thống Philippines có rất ít lựa chọn.

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã không thúc giục Bắc Kinh thực hiện theo phán quyết của tòa án tại hội nghị thượng đỉnh gần đây, và các thành viên chưa thể thống nhất quan điểm ủng hộ Philippines trên Biển Đông. Ông Duterte không thể chỉ dựa vào Mỹ để hỗ trợ quân sự trên Biển Đông, theo chuyên gia an ninh Matthew White, một nhà tư vấn cho doanh nghiệp và chính phủ ở Manila.

Ông Duterte đang quay hướng sang Trung Quốc và Nga. Ông muốn thảo luận về việc mua vũ khí và tìm cách đàm phán song phương về các khoản đầu tư cơ sở hạ tầng. Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân hoan nghênh sự thay đổi về phương hướng của Philippines và gần đây nói rằng quan hệ Trung Quốc-Philippines đang "trong một bước ngoặt mới".

Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân hoan nghênh sự thay đổi về phương hướng của Philippines

Tuy hầu hết các nhà phân tích không nhìn thấy phương pháp nào trong "sự điên rồ" của ông Duterte, có vẻ như ông không hề hành động mà không có lý do. Theo ABC News, Tổng thống Philippines có thể đang tận dụng các động thái ủng hộ Trung Quốc như một đòn bẩy.

Theo nhà phân tích chính trị Richard Heydarian, sự hỗ trợ của Mỹ dành cho Philippines “không là gì” so với hàng tỷ USD hỗ trợ cho các nước như Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ và Pakistan.

"Có một cảm giác như Philippines bị lãng quên và lòng trung thành của họ không được trân trọng. Vì vậy, ông Duterte đang thể hiện họ có một chính sách đối ngoại độc lập hơn và đa dạng hóa các nhà cung cấp, đối tác quân sự."

Sau khi cuộc tập trận với Mỹ kết thúc, ông Duterte dự kiến sẽ đến Bắc Kinh tham gia các cuộc đàm phán vào cuối tháng này. Các nhà phân tích sẽ theo dõi kết quả đàm phán và sau đó, đánh giá sự ảnh hưởng đến lợi ích của Mỹ nếu “đánh mất” nước đồng minh Philippines.

Theo nhà phân tích chính trị Richard Heydarian, Philippines có thể đang bị Mỹ "ngó lơ"