Theo kết quả khảo sát mẫu nước mắm được Hội tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam công bố chiều 17.10, 125/150 mẫu nước mắm đóng chai có ít nhất một trong 5 chỉ tiêu của nhóm hoá học được khảo sát không đạt so với tiêu chuẩn hoặc công bố trên nhãn hàng. Trong đó, hàm lượng arsen còn gọi là thạch tín, ở phần lớn mẫu cao hơn nhiều so với quy định.
Mặc dù công bố hàm lượng arsen hữu cơ vượt ngưỡng của Hội tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam chỉ là kết quả sơ bộ, cần nghiên cứu thêm, nhưng thông tin này khiến dư luận hết sức hoang mang. Nhiều người dè dặt trong việc ăn nước mắm, thậm chí có người còn liệng luôn chai nước mắm vào thùng rác và tuyên bố nói không với nước mắm trong bữa ăn. Nhưng arsen độc hại như thế nào, ăn một lượng bao nhiêu là trong ngưỡng cho phép thì nhiều người không biết.
Thực tế trong bữa ăn hàng ngày, có rất nhiều những thực phẩm chứa arsen. Tuy nhiên, đó là những arsen hữu cơ và chúng không độc hại nếu ăn với lượng vừa đủ, trong ngưỡng cho phép.
Dưới đây là những thực phẩm hàng ngày có chứa arsen:
Gạo: Theo kết quả từ một nghiên cứu trên tạp chí Consumer Reports cho thấy thạch tín vô cơ - thành phần vẫn được biết đến là chất gây ung thư - có trong hơn 60 sản phẩm lúa gạo phổ biến. Do phương pháp canh tác, nhiều loại lúa gạo chỉ phát triển trong điều kiện đất ngập nước, thúc đẩy sự hấp thụ thạch tín hòa tan trong nước vào rễ cây.
Những hạt gạo của cây lúa trưởng thành sẽ tích lũy phần lớn lượng thạch tín ở lớp bên ngoài và có thể bị tách ra trong quá trình xay xát thành gạo trắng. Đây là lý do tại sao gạo lứt, tuy nhiều lợi thế dinh dưỡng hơn gạo trắng nhưng lại cũng chứa nhiều thạch tín hơn.
Thịt cá biển: Dạng arsen không bão hòa của những người ăn thịt cá biển một lần một tuần cao hơn 7,4% so với những người ăn ít hơn một lần một tháng. Những dạng cá biển phổ biến như cá ngừ, cá thu, cá hồi, cá mòi, và cá kiếm. Arsen bão hòa tồn tại tự nhiên trong cá biển và trong khi asen bão hòa được tin tưởng là an toàn. Tuy nhiên tất cả thức ăn từ biển đều có lượng arsen cao vì vậy bạn nên ăn đồ biển một cách khoa học và điều độ.
Thịt gia cầm: Các loại chim và gia cầm thường được cho ăn những thức ăn chứa hàm lượng cơ sở thạch tín, dễ dẫn đến một lượng thạch tín cao nằm trong thịt. Tổ chức FDA của Mỹ gần đây đã thu hồi 3/4 những loại thức ăn chăn nuôi độc hại, nhưng những chuyên gia dự tính rằng phải mất ít nhất một năm trước khi những doanh nghiệp dừng sản xuất thức ăn gia cầm có arsen. Vì vậy để đảm bảo rằng trong thịt gia cầm không có arsen, bạn nên tìm chọn mua ở những địa chỉ rõ nguồn gốc.
Bia rượu: Cũng theo kết quả từ một nghiên cứu trên tạp chí Consumer Reports, đàn ông uống 2 cốc rưỡu bia mỗi ngày có tỉ lệ arsen trong cơ thể cao hơn 30% và những phụ nữ uống 5 đến 6 cốc rượu một tuần có tỉ lệ cao hơn 20%.
Trong công nghiệp, arsen được dùng để sản xuất thuốc trừ sâu, thuỷ tinh, thuốc rụng lá, thuốc pháo... Ở dạng hợp chất vô cơ, arsen rất độc nếu sử dụng với liều lượng cao, chỉ 0,06g vào cơ thể cũng đủ gây ngộ độc. Nếu liều lượng gấp đôi sẽ gây tử vong. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, arsen hữu cơ không độc hại nếu ăn lượng trong ngưỡng cho phép. Ví dụ: Theo Hiệp hội Tim mạch Mỹ khuyến cáo mọi người nên ăn 2 bữa cá mỗi tuần, đặc biệt là những loại cá có chứa hàm lượng axit béo Omega-3 cao. Mỗi bữa nên gồm khoảng 1 lạng cá. Bởi trong cá biển, ngoài lượng arsen thì còn rất nhiều thành phần dinh dưỡng khác có lợi cho sức khỏe. |