Mỹ đã có thế cờ mới đấu lại Nga ở Trung Đông

Lực lượng người Kurd tại Iraq được xem là lực lượng quan trọng trong việc ngăn chặn đà tiến quân của các chiến binh Hồi giáo tiến về Bagdad hồi năm 2015 mà có thể khiến chính quyền Iraq thất thủ. Vì vậy, việc giải phóng Mosul lần này rất cần sự tiếp sức, hợp lực của lực lượng này và việc uý lạo tinh thần của ông Carter là rất quan trọng và cần thiết.

Bộ Trưởng Quốc phòng Mỹ gặp đại diện người Kurd tại Iraq Massud Bazani. Ảnh : ekurd.net

Tuy nhiên, vấn đề phối hợp giải phóng Mosul chỉ là một chi tiết nhỏ trong chiến lược của Washington đối với việc nâng vị thế cho người Kurd tại khu vực Trung Đông. Có thể thấy rằng, khi chuyển trục đối ngoại về Châu Á – Thái Bình Dương thì Washington cũng ngay lập tức nhận thấy sự hạ tầm của các đồng minh chiến lược tại vùng đất nóng Trung Đông với Mỹ.

Khi Arabia Saudi thành lập Liên minh quân sự Hồi giáo 34, đó là một trong những dấu hiệu cho thấy đồng minh chiến lược đang có xu thế rời khỏi vòng kiểm toả của Washington. Khi Thổ Nhĩ Kỳ nâng tầm quan hệ với Nga khi lệnh cấm vận của Mỹ và đồng minh đối với nước Nga vẫn còn xiết chặt, cho thấy bàn cờ chính trị tại Trung Đông đã ngoài tầm kiểm soát của Washington.

Liên minh Nga – Trung đang gia tăng tầm ảnh hưởng tại Trung Đông khiến cho Washington ngày càng hỗng chân tại vùng đất nóng giàu tài nguyên này. Cùng với đó là tham vọng bá chủ Trung Đông của Thổ Nhĩ Kỳ, Arabia Saudi và Iran khiến cho sự hiện diện của Washington tại khu vực này ngày càng gặp nguy hiểm.

Có lẽ việc tàu khu trục Mỹ bị bắn liên tiếp ba lần chỉ trong một tuần ở ngoài khơi Yemen đã chứng tỏ Trung Đông không còn bình yên với Mỹ nữa. Tuy nhiên, đến giờ phút này thì những quân cờ chiến lược của Mỹ tại đây không dễ lệ thuộc Mỹ, còn đối thủ Iran  cũng đang tìm cách kết nối với Bắc Kinh và Moscow để tìm lá chắn cho mình.

Rõ ràng, việc hiệu chỉnh bàn cờ chính trị tại Trung Đông đã trở nên quá nan giải với Washington lúc này, mà nguy hại nhất là Mỹ không có quân cờ chiến lược. Chính trường Iraq thì đang là một mớ hỗn độn, Arabia Saudi thì vừa nhận quả đắng từ Washington với việc cho phép thân nhân những người bị hại trong sự kiện 11.9 được khởi kiện Riyah nên khó nồng ấm.  

Có lẽ sự hiệu quả trong việc bảo bọc và phát huy sức mạnh của Israel là bài học tuyệt vời mà Washington có thể vận dụng với lực lượng người Kurd hiện nay. Việc để có một nghị quyết của LHQ cho ra đời một nhà nước Kurdistan là không dễ dàng, nhưng việc áp dụng cách thức như Kosovo là hoàn toàn có thể. Từ đó Washington sẽ dần nâng tầm chiến lược cho quân cờ này.

Thực ra, ngày từ những năm đầu nhiệm kỳ 2 của Tổng thống Barak Obama, Washington đã bắt đầu xúc tiến việc nâng tầm cho người Kurd tại bàn cờ chính trị Trung Đông, sau khi đã đảm bảo địa vị chính trị cho người Kurd trong đời sống chính trị tại Iraq. Kết thúc cuộc chiến vùng Vịnh lần I cùng với việc gia tăng quyền tự trị cho người Kurd là nước cờ cao của G.W.H.Bush.

Vấn đề còn lại là tạo vị thế chính trị cho người Kurd tại Thổ Nhĩ Kỳ, Syria và Iran. Tháng 5.2013, Tổng thống Barak Obama và Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ khi đó là Recep Tayyip Erdogan đã thảo luận về tiến trình hòa bình giữa Ankara và đảng Công nhân người Kurd (PKK). Washington chọn giải pháp xoá PKK khỏi danh sách các tổ chức khủng bố nước ngoài (FTOs).

Tiến trình “thanh tẩy” cho PKK phụ thuộc quan trọng vào việc lực lượng người Kurd tham gia vào cuộc chiến tại Syria. Việc xoá tên PKK khỏi danh sách các tổ chức khủng bố sẽ tạo cơ hội cho các cuộc thảo luận với Liên minh Dân chủ (PYD), liên kết của PKK ở Syria. Như vậy là các bước đi để xác định địa vị chính trị cho người Kurd tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria đã được Washington vạch ra chi tiết.

Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi gần đây Washington luôn đề cao vai trò của người Kurd trong các cuộc tấn công khủng bố IS tại Syria, bởi điều đó là cơ sở tạo ra địa vị cao hơn cho người Kurd và là công cụ khống chế Ankara. Khi nhận diện nguy cơ thì Thổ Nhĩ Kỳ đã gia tăng tấn công PKK, khiến cho PKK trả đũa bằng các cuộc khủng bố đẫm máu.

Sự thân thiện vượt thời gian Erdogan – Putin khiến cho Washington nhanh chóng tạo vị thế chinh trị cho người Kurd để tạo ra thế cờ mới tại Trung Đông. Ảnh “ Sputnik

Việc PKK tấn công khủng bố có thể khiến họ khó được Mỹ gạch tên khỏi FTOs. Tuy nhiên, khi Ankara ngày càng ngả về Moscow thì việc Washington nâng đỡ lực lượng người Kurd sẽ ngày càng mạnh mẽ hơn. Điều đó được chính ứng viên Hillary – một trong những kiến trúc sư cho chiến lược đối ngoại của Hoa Kỳ - đã khẳng định qua các lần tranh luận trực tiếp.

"Người Kurd đã và đang là đối tác đáng tin cậy nhất của chúng ta ở Syria cũng như Iraq. Và tôi biết có một số người khá quan ngại về điều này, nhưng tôi cho rằng người Kurd cần được trang bị đầy đủ sao cho họ cũng như các chiến binh Arab”, bà Hillary Clinton đã lên tiếng như vậy trong cuộc tranh luận lần thứ II ngày 9.10 vừa qua.

Còn Lầu Năm Góc thì đã gọi những cuộc đụng độ giữa Thổ Nhĩ Kỳ với các đơn vị người Kurd ở Syria là "không thể chấp nhận". Nay người đứng đầu Lầu Năm Góc đến uý lạo tinh thần cho lực người Kurd tại Iraq cho thấy Washington đã khai hoả với Ankara. Bởi lẽ với khí thế của người Kurd tại Iraq và vị thế của Kurd tại Syria thì người Kurd tại Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đến lúc được công nhận địa vị chính trị.

Một cơ chế tự trị chung cho người Kurd ở khu vực Trung Đông như Nagorno – Karabakh ở vùng Cacassus hay Kosovo tại Nam Tư cũ đã có thể nhận diện qua các bước đi của Washington. Sức mạnh Mỹ và lợi ích Mỹ đã từng giúp cho Israel thách thức cả thế giới Ả-rập, điều đó có thể lặp lại với một Kurdistan tại khu vực Trung Đông.