Họa Mi tên thật là Trương Thị Mỹ. Bà sinh năm 1955 và đến với khán giả nhờ sự phát hiện của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ. Trước khi có nghệ danh Họa Mi, bà có nghệ danh Trường My và đã đi hát được một vài năm, dù không có ý định trở thành ca sĩ.
Danh ca Họa Mi.
Kể về nghệ danh của mình, Họa Mi nhớ lại: “Trong một chương trình tại nhà hàng, kịch bản ghi tên ca sĩ là Họa Mi, khiến tôi thắc mắc liệu có phải là nhầm lẫn. Lúc đó nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ mới giải đáp: Bắt đầu từ hôm nay, cháu là Họa Mi chứ không phải là Trường My nữa. Sở dĩ như vậy là vì Hoàng Thi Thơ muốn đào tạo một số ca sĩ với nghệ danh toàn các loài chim quý, bắt đầu là từ Sơn Ca”.
Đường đời truân chuyên và hôn nhân nhiều cay đắng
Với giọng hát trong trẻo, ngoại hình ưa nhìn, Họa Mi nhanh chóng được khán giả yêu mến. Thế nhưng giữa lúc tên tuổi đang đình đám, Họa Mi lên xe hoa ở tuổi 21 với nghệ sĩ saxophone Tấn Quốc trong sự ngỡ ngàng của nhiều người.
"Lúc đó tôi mới 21 tuổi. Khoảng thời gian đó, tôi có cuộc sống rất khổ sở và cô đơn, mồ côi cả cha lẫn mẹ, thiếu thốn tình cảm gia đình. Tôi cần một chỗ dựa về tinh thần, cần một mái ấm gia đình. Vì vậy, tôi nhận lời lấy Lê Tấn Quốc làm chồng. Dù biết anh ấy bị bệnh về mắt, tôi vẫn chấp nhận", bà chia sẻ.
12 năm chung sống với nghệ sĩ Lê Tấn Quốc, Họa Mi đã có được một chỗ dựa về tinh thần. Tuy nhiên, đó là quãng đời nhiều thay đổi và mệt mỏi của bà. Vừa chạy chữa bệnh mắt cho chồng, vừa nuôi nấng ba đứa con, vừa lo sự nghiệp, Họa Mi luôn nặng gánh mưu sinh và mệt nhoài về sức khỏe, tinh thần.
Họa Mi đón chồng và 3 con sang Pháp năm 1990.
Năm 1988, Họa Mi được mời đi Pháp trình diễn trong một chương trình Tết dành cho người Việt xa xứ. Tại đây, bà nảy ra ý định ở lại Pháp và đưa chồng sang chữa bệnh xem như là tia hi vọng cuối cùng.
Hai năm sau, bà đã hiện thực hóa được ước mơ của mình, tuy nhiên đó cũng là quãng thời gian cơ cực khi Họa Mi phải đối mặt với những khó khăn trăm bề và cả sự cô đơn nơi xứ người.
“Hai năm ở Pháp đợi chồng sang là quãng thời gian tủi cực không sao kể hết. Ở nhà, tôi bị công chúng quở trách, còn ở Pháp thì chẳng có người thân. Vừa nhớ nhà, nhớ chồng con, tôi phải tự mình học tiếng Pháp và đi hát ở một nhà hàng người Hoa với cát-sê rẻ mạt. Nhiều đêm khóc ướt gối, lái xe về mà nước mắt tuôn rơi”, Họa Mi nói.
Năm 1990, Họa Mi lo được giấy tờ để đưa nghệ sĩ Tấn Quốc và 3 con sang Pháp sống. Việc đầu tiên bà làm là đưa chồng đi chữa bệnh. Tuy nhiên, mong ước chữa khỏi bệnh cho nghệ sĩ Tấn Quốc của nữ danh ca không thể thực hiện.
Khi đưa chồng đến gặp bác sĩ, cặp đôi nhiều truân chuyên đón nhận một sự thật phũ phàng rằng căn bệnh mà nghệ sĩ Tấn Quốc mắc phải là bệnh hiếm trên thế giới và y học chưa chữa trị được.
Họa Mi lấy chồng lần 2 cùng một người đàn ông gốc Việt tại Pháp.
Tia hi vọng cuối cùng bị dập tắt. Nghệ sĩ Lê Tấn Quốc khi ấy rất đau khổ và cảm thấy bất lực nơi đất khách quê người khi suốt ngày phải ở trong bốn bức tường, không được sống trong không gian âm nhạc như ở Việt Nam. Họa Mi kể, chồng cũ nói chuyện với bà muốn trở lại Việt Nam vì ở quê hương xứ sở, anh có thể kiếm sống bằng tài năng nghệ thuật của mình, cũng như nhẹ gánh phần nào cho cô.
Đau khổ, dằn vặt suốt một thời gian dài, cuối cùng hai người quyết định chia tay khi trong lòng vẫn còn yêu, lúc đó Họa Mi quyết định ở lại Pháp để tiếp tục cuộc sống, còn nghệ sĩ Lê Tấn Quốc trở về Việt Nam. “Đó tất nhiên là một quyết định khó khăn và nhiều nước mắt. Tôi quyết định ở lại vì khi đó trở về cũng không ổn”, Họa Mi kể.
Ở Pháp, một mình bươn trải nuôi 3 đứa con, không người thân, không bạn bè, đó là thời gian khủng hoảng nhất của Họa Mi. “Nhiều đêm, tôi khóc ướt gối vì nhớ gia đình, nhớ quê hương nhưng vẫn phải gắng gượng vì con”.
Nghệ sĩ Tấn Quốc (ngoài cùng bên trái) đến chúc mừng vợ cũ.
Năm năm sau, Họa Mi quyết định lập gia đình với một người Pháp gốc Việt Nam, sống lâu năm tại Pháp. Ông đồng ý thay nghệ sĩ Tấn Quốc cùng Họa Mi nuôi những đứa con riêng của vợ trưởng thành.
“Điều đó khiến cho Họa Mi rất cảm động và biết ơn”, Họa Mi chia sẻ. Trong lễ cưới của Họa Mi với người chồng thứ hai tại Pháp, nghệ sĩ Tấn Quốc đến chúc mừng.
20 năm từ bỏ sân khấu
Đời Họa Mi lắm truân chuyên nhưng có thể nói là may mắn khi gặp được hai người đàn ông bao dung, yêu thương mình hết mực. Với người chồng hiện tại ngoài tình yêu, bà còn dành sự biết ơn bởi ông đã cùng bà nuôi dạy ba đứa con ăn học, trưởng thành.
Tuy nhiên, cũng vì chuyên tâm cho gia đình, phụ chồng lo lắng nhà hàng và tập trung vào công việc nên mấy chục năm liền mà bỏ bẵng cả sân khấu. Bà kể: “Chúng tôi có một xưởng làm bánh nên rất bận rộn với công việc. Khi mọi thứ tạm ổn, định trở lại với âm nhạc thì tôi lại mang thai con trai út”.
Họa Mi tái ngộ với Khánh Ly và Lệ Thu tại Pháp.
Kể từ khi sinh con, vừa phải nuôi 3 người con riêng vừa phải lo cho con chung với người chồng thứ hai, Họa Mi quyết định từ giã sự nghiệp âm nhạc. Bà trầm ngâm: “Thời gian đó, thậm chí tôi không dám nghe nhạc vì sợ nỗi nhớ sân khấu, nhớ nghề ập đến. Nhiều lúc nhớ sân khấu quay quắt mà chỉ biết khóc thầm. Muốn đi hát lắm nhưng ở Pháp không có môi trường và nhiều người Việt nên đành chịu”.
Thật khó tin là Họa Mi đã nghỉ hát đến gần 20 năm nhưng dẫu vậy, đam mê âm nhạc trong bà chưa một lần nguội tàn. Năm 2009, Họa Mi trở về để ghi âm ba album cá nhân và một album cùng tiếng kèn của chồng cũ – nghệ sĩ Lê Tấn Quốc.
Thời điểm đó, Họa Mi cũng dự tính đi hát trở lại nhưng rồi công việc, gia đình ở Pháp vẫn chưa thể thiếu vắng bàn tay bà. “Vậy là lại thôi”, Hoa Mi thở dài khi nhớ lại.
Lấy chồng lần 2 tại Pháp, Họa Mi có 20 năm từ bỏ âm nhạc để lo chuyện gia đình.
Từ đầu năm 2016, ở tuổi 60, Họa Mi bắt đầu trở về Việt Nam để đi hát trở lại. Bà tâm sự, ở tuổi này, con cái đã lớn nên bà đã có thể yên tâm chuyện gia đình để trở lại với đam mê âm nhạc đã bị “nhốt” mấy chục năm nay.
Họa Mi góp giọng cùng Phương Dung, Lệ Thu trong chương trình "Tình Bolero".
Dù đã im tiếng lâu năm nhưng khi về Việt Nam, Họa Mi vẫn được chào đón nồng nhiệt. Ngoài liveshow đầu tiên trong sự nghiệp được tổ chức hồi giữa năm, Họa Mi còn nhận lời làm giám khảo chương trình Tình Bolero và gây ấn tượng với phong thái thanh thoát, giọng ca vẫn trong trẻo và ấm áp như ngày nào.
Bên cạnh đó, Họa Mi liên tục xuất hiện tron các chương trình lớn như Biến hóa hoàn hảo, Tình ca Việt,… Bà cũng nhận lời chạy show và trình diễn ở nhiều phòng trà, show diễn của bạn bè trong nước.
Từ năm 2016, bà trở về hẳn để sống với đam mê âm nhạc.
“Tôi đã chuyển nhà về Việt Nam để sinh sống lâu dài, một năm chắc chỉ trở lại Pháp một đến hai lần. Hồi trẻ, tôi đã từ bỏ đam mê để lo cho gia đình, giờ con cái đã lớn và chồng tôi cũng thấu hiểu nỗi nhớ nghề, nhớ quê hương nên đồng ý để tôi trở lại. Tôi tin rằng, với sự trở về này, tôi không còn là người phụ nữ cô độc và mang nhiều phiền muộn nữa, nhất là khi bolero trong nước đang rất phát triển”, Họa Mi nói.
Khi về Việt Nam, chuyện tình một thời của Họa Mi và nghệ sĩ Lê Tấn Quốc lại được người hâm mộ chú ý. Bà nhiều lần hát ca khúc Em đi rồi trên các sân khấu. Đây là ca khúc đặc biệt được nhạc sĩ Lam Phương viết tặng riêng cho Họa Mi, sau cuộc chia ly đầy đau xót của bà và Lê Tấn Quốc. Ca khúc này sau đó cũng trở thành bài hit gắn liền với tên tuổi của Họa Mi và làm lay động biết bao trái tim yêu nhạc.
Bà và nghệ sĩ Tấn Quốc giờ là những người bạn trong âm nhạc.
Họa Mi kết hợp cùng chồng cũ trong ca khúc "Em đi rồi".
Về phía nghệ sĩ Lê Tấn Quốc, hiện tại ông chỉ chơi kèn hằng đêm tại một nhà hàng và dạy kèn tại nhà. Hiện nay, Họa Mi và Tấn Quốc coi nhau như những người bạn, nếu có dịp hai người vẫn kết hợp với nhau trên sân khấu.
Mỗi khi cùng nhau thể hiện ca khúc Em đi rồi, cả Tấn Quốc và Họa Mi đều rưng rưng xúc động. Có lẽ, duyên phận cuộc đời làm họ không thể làm vợ chồng mãi mãi nhưng chắc chắn sẽ là những tri kỉ hiếm có trong “đời nhạc” của nhau.