Bác ưu 903 KBL - nói không với bệnh bạc lá

Nhiều đặc tính ưu việt

Hàng chục năm qua, bệnh bạc lá dẫn đến mất mùa luôn là nỗi lo của bà con nông dân miền Bắc khi cấy lúa lai trong vụ mùa. Ưu điểm của lúa lai là cho năng suất cao, nhưng lại hay mắc các bệnh, nhất là bệnh bạc lá, đó là chưa kể gặp thời tiết mưa bão bất thường thì nguy cơ nhà nông trắng tay rất cao.

Lúa Bác ưu 903KBL vẫn xanh tốt giữa ruộng lúa bị bạc lá.

Theo các nhà khoa học, bệnh bạc lá (Xanthomonas oryzae) là loại bệnh hại chính trên cây lúa mùa ở miền Bắc trong nhiều năm qua. Bệnh rất nguy hiểm, dai dẳng, lây lan nhanh, bởi có rất nhiều loại vi khuẩn gây bệnh với độc tính khác nhau phân bố theo lãnh thổ và thời gian. Các loại vi khuẩn này lại có khả năng đột biến cao dễ dàng tiến hóa phá vỡ tính kháng của ký chủ.

Hiện các nhà khoa học đã phát hiện ra 24 gen kháng bệnh bạc lá, ký hiệu từ Xa1 - Xa24, trong đó đáng chú ý là gen Xa21. Sở dĩ Xa21 được nghiên cứu nhiều vì nó có tính kháng rất mạnh với một phổ nòi Xanthomonas oryzae rất rộng. Gen Xa21 đã được con người chuyển từ lúa hoang Oryza longistaminata vào một số giống lúa phổ biến trong sản xuất, cho thấy kháng được rất nhiều loại vi khuẩn gây bệnh.

Từ những ưu điểm trên, bằng phương pháp hồi giao kết hợp thanh lọc bệnh nhân tạo để chuyển gen Xa21 vào Bác ưu 903, Công ty CP Giống cây trồng Miền Nam đã tạo ra giống lúa lai Bác ưu 903KBL với khả năng kháng bệnh bạc lá cao nhất trong tất cả các giống lúa hiện nay. Và ngày 11.3.2009, giống lúa này đã được Bộ NNPTNT công nhận là giống chính thức trong cơ cấu giống.

Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Quang Dương - Giám đốc Chi nhánh Công ty CP Giống cây trồng Miền Nam tại Hà Nội cho biết: “Bác ưu 903KBL là giống cảm quang nhẹ, thời gian sinh trưởng vụ mùa từ 115-120 ngày; cây cao; đẻ nhánh khỏe; khóm gọn, thân đứng, năng suất đạt 65 - 70 tấn/ha, thâm canh đạt 75- 80 tạ/ha.

Chất lượng gạo khá, cơm mềm, ít nhiễm rầy nâu, khô vằn, đặc biệt có khả năng kháng bệnh bạc lá cao, chống đổ tốt, hơn nữa nó rất thích hợp cho những đồng trũng bởi khả năng chịu úng cao, rất thích hợp cho cây vụ mùa”.

Không chỉ vậy, Bác ưu 903KBL còn là giống chất lượng, được thể hiện qua các chỉ tiêu về chất lượng vượt quy chuẩn VN như: Độ sạch, thủy phần, tỷ lệ nảy mầm... và chịu úng tốt, mà người dân hay gọi là “lúa ngoi”. Điển hình là năm 2010 ở huyện Bình Lục (Hà Nam), hàng chục ha lúa bị ngập úng, trong khi các giống lúa khác bị hỏng hết thì giống Bác ưu 903KBL sau 4 - 5 ngày ngập nước vẫn ngoi lên, hồi phục nhanh và sinh trưởng, phát triển bình thường.

Theo khảo nghiệm của công ty trong 3 năm (2009 - 2011) tại các tỉnh phía Bắc trong vụ hè thu và vụ mùa, đặc biệt trong vụ mùa 2011 tại các tỉnh Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Thanh Hóa... trong điều kiện thời tiết âm u, gió và mưa nhiều, nhất là vào giai đoạn lúa làm đòng, nên nhiều giống lúa bị nhiễm nặng bệnh bạc lá.

Trong khi các ruộng xung quanh bạc hết lá đòng, thì Bắc ưu 903KBL vẫn có bộ lá xanh nên năng suất cao hơn các giống lúa khác rõ rệt. Nhiều nông dân cấy giống lúa này khẳng định ưu điểm của Bác ưu 903KBL là: Sinh trưởng, phát triển tốt, đẻ khỏe, bông to, nhiều bông, cây cứng, không bị bạc lá, năng suất cao, thích hợp vụ mùa trên chân đất trũng.

Vừa qua, Bộ môn Bệnh cây - Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đã làm 5 thí nghiệm thanh lọc, kết quả cho thấy Bác ưu 903KBL thể hiện tính kháng mạnh đối với hầu hết các nòi vi khuẩn tại miền Bắc. Điều đó có thể hiểu đơn giản là cấy giống này sẽ không phải phun các thuốc đặc trị bệnh bạc lá, tiết kiệm tiền thuốc BVTV và công lao động, hạn chế ô nhiễm môi trường, bảo vệ sức khỏe người dân và người tiêu dùng có thêm một sản phẩm nông sản sạch hơn để chọn lựa.

Hết ám ảnh bệnh bạc lá

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Phùng Hoan - Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Nam Định đánh giá: “Bác ưu 903KBL là giống lúa cảm quang nhẹ, rất thích hợp cho vụ mùa. Hàng năm Nam Định cấy khoảng vài nghìn ha lúa Bác ưu 903KBL, đặc điểm nổi trội của giống lúa lai này là cho năng suất cao (63 - 65 tạ/ha) và có khả năng chống úng, đặc biệt là có khả năng kháng lại bệnh bạc lá, đây là loại bệnh đang là ám ảnh của bà con nông dân trong nhiều năm qua”.

Vài năm gần đây, Bác ưu 903KBL là sự lựa chọn của bà con nông dân xã Việt Hùng (Nam Trực, Nam Định) trong vụ mùa. Ông Trần Văn Thưởng - Chủ nhiệm HTX Việt Hùng cho biết: “Việt Hùng là xã vùng trũng, những năm trước diện tích lúa lai của xã tăng nhanh vì năng suất cao hơn các giống khác, nhưng vì bệnh bạc lá nặng quá nên bà con phải bỏ dần dẫn đến diện tích lúa lai sụt giảm. Từ khi đưa giống lúa Bắc ưu 903KBL vào, bà con mừng lắm, ngoài năng suất cao, phù hợp điều kiện tự nhiên, ưu thế nổi trội nhất của Bắc ưu 903KBL là kháng được bạc lá. Mấy vụ liên tiếp xã đều cấy, nhưng chưa thấy bệnh bạc lá xuất hiện trên Bác ưu 903KBL”.

Bà Ninh Thị Thắm ở thôn Cao Lộng, xã Trực Ninh (Nam Trực, Nam Định) phấn khởi cho hay: “Mấy năm trước, tôi cấy giống lúa lai, nhưng cứ đến độ lúa làm đòng là bị bệnh bạc lá hoành hành, nên công chăm bao nhiêu đều đổ xuống biển.

Bông lúa có chắc hay không, cây lúa có khỏe hay không phần lớn phụ thuộc vào lá có tốt, có xanh không. Chán lúa lai, tôi bỏ bẵng đi vài vụ. Hai vụ mùa vừa rồi, tôi thử nghiệm cấy 2 sào Bác ưu 903KBL, vụ nào cũng trúng lớn vì không bị bệnh bạc lá, vì vậy tôi tiết kiệm được vài trăm ngàn đồng mỗi sào tiền thuốc, công phun thuốc”.

Ông Tống Đức Du - Trưởng phòng NNPTNT huyện Bình Lục (Hà Nam) cho hay, hầu hết các diện tích của huyện là đồng chiêm trũng, nên bà con thường xuyên phải đối mặt với tình trạng ngập úng và đặc biệt là bệnh bạc lá hoành hành trong vụ mùa.

Ba năm gần đây, huyện luôn dành khoảng 1.600ha/4.000ha đồng trũng để cấy giống lúa Bác ưu 903KBL kháng bạc lá. “Về chất lượng gạo, Bác ưu 903KBL chỉ đạt khá, nhưng kéo lại năng suất rất cao (65 tạ/ha), đặc biệt là khả năng chịu úng, kháng bạc lá, cây cứng ít bị đổ, nên trong vụ tới có thể chúng tôi sẽ tăng thêm diện tích giống lúa này”.

Ông Nguyễn Văn Tùng ở thôn Đồng Dồi, xã La Sơn (Bình Lục, Hà Nam) làm phép tính: “Nếu cấy Bác ưu 903KBL so với các giống lúa khác, nông dân sẽ tiết kiệm được 1,5 triệu đồng/ha chi phí thuốc phun chống bệnh bạc lá và công phun. Ngoài ra do không bị bệnh, nên năng suất lúa sẽ tăng khoảng 500kg/ha, nhân với giá 6.000 đồng/kg sẽ dư ra 3 triệu đồng. Bên cạnh đó, nông dân vừa bảo vệ được môi trường, vừa đảm bảo sức khỏe do không phải vác bình phun thuốc”.

Nam Tùng Sơn - Trang Thảo