Ông Giàng A Páo-trưởng bản Nậm Pọng, xã Mường Đăng, huyện Mường Ảng (Điện Biên) cho biết: Đây là tết cổ truyền có từ lâu đời, gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, các thần linh, đất trời đã phù hộ cho mùa màng bội thu, con cháu có sức khỏe, cuộc sống bình yên. Những ngày tết cũng là khoảng thời gian bà con dân tộc Mông trong bản Nậm Pọng thể hiện những lời ca, điệu múa, thổi khèn, sáo, kèn lá, đàn môi mang đậm văn hóa của người dân tộc Mông. Những hoạt động này nhắc nhở thế hệ trẻ trong bản làng phải giữ gìn và phát triển vốn văn hóa truyền thống, giáo dục cho các thế hệ con cháu luôn hướng về cội nguồn.
Sau phần lễ, các chàng trai, cô gái cùng nhau thổi khèn, kèn lá, múa, hát. Ảnh: L.S
“Trong năm, người ta rất ít khi sử dụng các nhạc cụ như khèn, sáo, đàn môi. Chỉ vào những ngày lễ, tết, các chàng trai, cô gái và dân bản mới lại cùng nhau thưởng thức cái hay, nét độc đáo của những nhạc cụ này. Tết Nào Pê Chầu là dịp để người Mông bảo tồn nghệ thuật trình diễn dân gian. Những người cao tuổi trong bản sẽ trao truyền kinh nghiệm và khả năng trình diễn loại hình di sản này cho thế hệ trẻ” – ông Páo cho hay.
Tết Nào Pê chầu còn là sợi dây gắn kết cộng đồng. Nó được thể hiện ngay từ khâu giã bánh giầy chuẩn bị cho ngày tết. Ngoài anh em trai khỏe mạnh trong gia đình còn có thể là bạn bè cùng trang lứa, hay anh em trong dòng họ cùng tập trung giã cho từng gia đình. Tới ngày tết, anh em họ hàng qua từng gia đình để thăm hỏi, chuyện trò và gửi tới nhau những lời chúc tốt đẹp nhân dịp năm mới.
Người Mông quan niệm rằng vào ngày tết mọi thứ phải mới, từ ngoại vật đến lòng người, vì vậy vào những ngày gần tết ngoài việc chuẩn bị lương thực, thực phẩm, đồ cúng cho những ngày tết, người Mông còn chuẩn bị cho mình những bộ trang phục thật mới, họ kiêng không được nóng giận, cãi cọ nhau.