Theo thống kê mới nhất từ Tổng cục Hải quan, tính đến hết ngày 15/12, trên phạm vi toàn quốc đã có 107.569 xe ô tô được nhập khẩu nguyên chiếc, tổng giá trị kim ngạch đạt 2,221 tỷ USD. Trong đó nhóm có tổng giá trị kim ngạch lớn nhất là 912,5 triệu USD thuộc về xe tải với 44.601 chiếc, trong khi nhóm xe dưới 9 chỗ ngồi đạt 48.772 chiếc nhưng tổng giá trị kim ngạch chỉ 659 triệu USD.
Xem xét kỹ hơn, có một sự khác biệt đáng kể giữa 2 khoảng thời gian: 6 tháng đầu năm 2016 và từ ngày 1/7 đến 15/12. Mốc 1/7 chính là thời điểm biểu thuế tiêu thụ đặc biệt mới có hiệu lực, tăng nhiều đối với các xe sử dụng động cơ dung tích lớn.
Những mẫu xe nhỏ như Hyundai Grand i10 (nhập Ấn Độ) xuất hiện ngày càng nhiều do sử dụng động cơ 1.0L và 1.2L, được hưởng mức thuế thấp
Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm, cả nước nhập 49.676 chiếc, tổng giá trị kim ngạch 1,205 tỷ USD. Trong đó, xe tải nhập 21.828 chiếc, tổng giá trị kim ngạch 455 triệu USD; xe dưới 9 chỗ ngồi nhập khẩu 20.376 chiếc, tổng giá trị kim ngạch 373 triệu USD.
Từ 1/7 đến ngày 15/12, số lượng xe nhập khẩu nguyên chiếc là 57.893 chiếc, nhiều hơn 6 tháng đầu năm 8.217 xe. Xe tải nhập thêm 22.773 chiếc, tổng giá trị kim ngạch 458 triệu USD; xe dưới 9 chỗ tăng thêm 28.396 chiếc, nhưng chỉ đạt tổng giá trị kim ngạch 286 triệu USD.
Như vậy, có thể thấy sau 1/7 xe nhập khẩu tuy tăng mạnh về số lượng nhưng giá trị lại thấp đi. Một thống kê khác cũng thể hiện rõ xu hướng này: mức giá khai báo hải quan chưa tính các loại thuế trung bình của ô tô dưới 9 chỗ ngồi trong 6 tháng đầu năm là 18.305 USD/xe, nhưng từ 1/7 đến nay đã xuống còn 10.071 USD/xe, giảm tới 45%.
Dòng Lexus RX vốn thường chỉ có động cơ nạp khí tự nhiên 3.5L, nay đã phải phát sinh thêm phiên bản chạy động cơ 2.0L tăng áp nhằm tận dụng ưu đãi thuế, dẫn đến giảm giá thành
Cách lý giải thực tế nhất là các hãng đã lựa chọn những mẫu xe trang bị động cơ dung tích nhỏ để nhập khẩu, nhằm hưởng lợi từ mức thuế dễ chịu, cũng như hạn chế nhập xe động cơ dung tích lớn. Ngoài ra, nhờ một số Hiệp định tự do thương mại song phương và đa phương, việc nhập xe từ những nước ASEAN như Thái Lan hay Indonesia cũng dễ dàng và không phải gánh nhiều chi phí như nhập từ Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu, v.v...
Tác dụng biểu thuế tiêu thụ đặc biệt mới đã rõ ràng. Những mẫu xe cỡ nhỏ, thuộc phân khúc bình dân, động cơ "ít chấm" chắc chắn sẽ chiếm đa số trong lượng xe nhập khẩu về Việt Nam. Về xe sang cao cấp, nhiều khả năng chỉ những phiên bản dùng động cơ tăng áp có dung tích thấp mới được nhập, nhưng ngay cả như vậy thì chúng cũng sẽ không về ồ ạt như trước đây nữa.