Báo cáo “Nền kinh tế dành cho 99%” của Oxfam cho thấy khoảng cách giữa người giàu và người nghèo lớn hơn rất nhiều so với những gì chúng ta nghĩ. Báo cáo trình bày chi tiết cách các doanh nghiệp lớn và giới siêu giàu đang đẩy cuộc khủng hoảng bất bình đẳng thêm trầm trọng thông qua trốn thuế, giảm lương và sử dụng quyền lực của mình nhằm gây ảnh hưởng chính trị. Báo cáo kêu gọi thay đổi căn bản trong cách chúng ta quản lý nền kinh tế, từ đó đem lại lợi ích cho mọi người, thay vì chỉ cho một số người may mắn.
Dữ liệu cập nhật hơn về sự phân bố tài sản toàn cầu – cụ thể tại Ấn Độ và Trung Quốc – cho thấy một nửa dân số nghèo nhất của thế giới sở hữu ít tài sản hơn so với ước tính trước đây.
Danh sách cũng cho thấy 8 người giàu nhất trên thế giới bao gồm: Bill Gates- Nhà sáng lập người Mỹ của Microsoft (giá trị tài sản ròng 75 tỷ Đô la); Amancio Ortega- Nhà sáng lập người Tây Ban Nha của Inditex đang sở hữu chuỗi thời trang Zara (giá trị tài sản ròng 67 tỷ Đô la); Warren Buffett: CEO và cổ đông người Mỹ lớn nhất tại Berkshire Hathaway (giá trị tài sản ròng 60,8 tỷ Đô la); Carlos Slim Helu: Chủ sở hữu người Tây Ban Nha của Grupo Carso (giá trị tài sản ròng 50 tỷ Đô la); Jeff Bezos- Nhà sáng lập, chủ tịch và giám đốc điều hành người Mỹ của Amazon (giá trị tài sản ròng 45,2 tỷ Đô la); Mark Zuckerberg- Chủ tịch, giám đốc điều hành và đồng sáng lập người Mỹ của Facebook (giá trị tài sản ròng 44,6 tỷ Đô la); Larry Ellison- Nhà đồng sáng lập và CEO người Mỹ của Oracle (giá trị tài sản ròng 43,6 tỷ Đô la); Michael Bloomberg- Nhà sáng lập, chủ sở hữu và CEO người Mỹ của Bloomberg LP (giá trị tài sản ròng 40 tỷ Đô la).
Winnie Byanyima, Giám đốc điều hành của Oxfam International, cho biết:
“Việc chỉ một số người sở hữu khối tài sản quá lớn là điều không thể chấp nhận được, trong khi cứ 10 người thì có 1 người đang sống với dưới 2 đô la một ngày. Bất bình đẳng đang khiến hàng tỷ người bị mắc kẹt trong nghèo đói, gây chia rẽ xã hội và đe dọa nền dân chủ.
“Trên khắp thế giới, nhiều người đang bị bỏ lại phía sau. Mức lương của người lao động giậm chân tại chỗ, trong khi các ông chủ doanh nghiệp bỏ túi hàng tỷ đô la tiền lãi; dịch vụ y tế cho người dân bị cắt giảm, trong khi doanh nghiệp và giới siêu giàu trốn thuế; tiếng nói của cộng đồng bị bỏ qua, trong khi chính phủ vào hùa với các doanh nghiệp lớn và giới quyền lực giàu có”
Là những người thường xuyên làm việc ở những lĩnh vực có mức lương thấp, phụ nữ thường đối mặt với mức độ phân biệt đối xử cao tại nơi làm việc, và là những người đảm nhiệm phần lớn công việc chăm sóc không công, phụ nữ thường không có vị trí trong xã hội. Nếu những xu hướng như hiện nay vẫn tiếp tục, phải 170 năm nữa nữ giới mới được nhận mức lương ngang với nam giới.
“Nền kinh tế dành cho 99%” phản ánh việc các doanh nghiệp lớn và giới siêu giàu đang đẩy cuộc khủng hoảng bất bình đẳng trầm trọng thêm như thế nào. Báo cáo chỉ ra cách các doanh nghiệp lớn đang trốn thuế, giảm lương nhân viên, hạ giá trả cho nhà sản suất và giảm thiểu đầu tư nhằm tối đa hóa lợi nhuận cho các cổ đông giàu có.
Doanh nghiệp trốn thuế thu nhập gây thiệt hại mỗi năm ít nhất 100 tỷ đô la cho các nước nghèo. Số tiền này đủ để giúp 124 triệu trẻ em thất học đến trường và chi trả cho các can thiệp y tế giúp cứu sống ít nhất 6 triệu trẻ em mỗi năm.
Báo cáo mô tả cách giới siêu giàu lợi dụng mạng lưới thiên đường thuế để trốn tránh nghĩa vụ thuế và sử dụng một đội ngũ các nhà quản lý tài sản để bảo đảm lợi nhuận từ các khoản đầu tư mà người tiết kiệm bình thường không bao giờ có được. Không như nhiều người nghĩ, những người siêu giàu không tự nỗ lực để trở nên giàu có. Các phân tích của Oxfam chỉ ra rằng một nửa số tỷ phú trên thế giới được thừa kế tài sản hoặc tích lũy tài sản thông qua các cơ chế có yếu tố tham nhũng và chủ nghĩa thân quen.
Báo cáo cũng cho thấy các doanh nghiệp lớn và giới siêu giàu dùng tiền và mối quan hệ như thế nào khiến các chính sách của chính phủ có lợi cho họ. Ví dụ như, các tỷ phú Brazil đã tìm cách tác động đến cuộc bầu cử và đã vận động hành lang thành công các đạo luật giảm thuế, trong khi các công ty dầu mỏ Nigeria đã tìm được cách có được mức giảm thuế hào phóng.
Byanyima cho biết: “Đối với hàng triệu người đang bị nền kinh tế méo mó hiện nay bỏ lại phía sau, họ cần giải pháp, không cần người nhận lỗi. Vì vậy, Oxfam đang xây dựng một cách tiếp cận mới hợp lý hơn để quản lý kinh tế, đem lại lợi ích cho đa số, thay vì chỉ cho một số người may mắn”.
“Các chính phủ không bất lực trước những thay đổi về công nghệ và các lực lượng thị trường. Nếu các chính trị gia không bị ám ảnh với các chỉ tiêu về tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và chú trọng vào lợi ích của mọi người dân, thay vì chỉ của một số người giàu có, thì tất cả mọi người có thể có một tương lai tốt đẹp hơn.”