Đón Tết, coi chừng cụp xương sống!

“Năm ngoái, chuyến du Xuân của chúng tôi phải hủy bỏ do con trai bị cụp xương sống nặng, tôi cũng đau nhức xương sống cả nửa tháng do khiêng một cái chậu cây nặng…” - ông Trần Văn T. (65 tuổi; ngụ quận Phú Nhuận, TP HCM) trả lời thắc mắc của người hàng xóm vì sao việc “khởi động chào Xuân” của gia đình ông không nhộn nhịp như năm trước.

Di chứng đến nhiều năm sau

Nỗi sợ khiến ông T. trở nên cẩn thận quá mức còn bởi những lý giải của vị bác sĩ (BS) ở Bệnh viện (BV) Nhân dân Gia Định (TP HCM) khi ông đưa cậu con trai đến khám. BS bảo rằng cụp xương sống mà không chăm sóc đúng sẽ là nguyên nhân của một số bệnh lý cột sống về sau, vì thế đã dặn dò cậu đủ điều. Ông T. cũng nhân tiện khám luôn.

Qua cuộc trò chuyện, ông mới vỡ lẽ cái cột sống hay đau nhức vì thoát vị đĩa đệm của mình có một nguyên nhân “xa lắc xa lơ”: lần cụp xương sống do chơi thể thao năm ông gần 30 tuổi.

Thời điểm cận Tết, nhiều người phải bưng bê vật nặng khi dọn dẹp nhà cửa dẫn đến số ca cụp xương sống gia tăng Ảnh: HOÀNG TRIỀU

BS Đỗ Trọng Ánh, Giám đốc BV Chỉnh hình và Phục hồi chức năng TP HCM, cho biết trong thời điểm cuối năm, tai nạn cụp xương sống dễ xảy ra do trong lúc dọn dẹp nhà cửa để đón Tết, nhiều người thường bưng bê vật nặng không đúng cách. Ngoài ra, tai nạn khi tập luyện thể thao cũng có thể dẫn đến cụp xương sống. Thực ra, tiếng “cụp” phát ra lúc bị nạn là do một phần dây chằng cột sống bị đứt, giãn nặng. Cho dù bệnh nhân nghỉ ngơi và hết đau sau vài tuần, những căn bệnh vốn là di chứng muộn của tổn thương này có thể “tìm đến” họ sau này.

“Hãy thử tưởng tượng, các đĩa đệm trong cột sống được giữ yên bởi chính hệ thống dây chằng. Khi một phần dây chằng đã bị tổn thương, không còn đủ sức cố định các đĩa đệm, hiện tượng thoát vị đĩa đệm sẽ xảy ra, có thể ngay lập tức, có thể nhiều năm sau. Vì thế, nguyên nhân sâu xa của chứng đau lưng, đau thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm ở nhiều người lớn tuổi có thể là lần cụp xương sống từ thời trẻ. Ngoài ra, những người có dây chằng cột sống từng bị tổn thương nặng cũng dễ bị thoái hóa cột sống hơn người bình thường” - BS Ánh lý giải.

Thoát bệnh nếu xử lý đúng

Theo các chuyên gia, để ngăn ngừa cú cụp xương sống trở thành các căn bệnh cột sống về sau, bệnh nhân cần lưu ý 2 điều: xử lý đúng khi mới gặp nạn và có chế độ sinh hoạt, tập luyện phù hợp.

“Cụp xương sống cần được thăm khám. Tuy nhiên, khi mới bị nạn, điều cần thiết đầu tiên là hãy nằm yên và nhờ người nhà mua giúp một cái nẹp lưng (thường có bán ở các nhà thuốc hay tiệm dụng cụ y khoa). Sau khi đã cố định xong mới di chuyển đến BV, có thể dùng thêm thuốc giảm đau nếu bệnh nhân quá đau đớn. Nếu vội vàng mà bỏ qua bước cố định, quãng đường di chuyển đến BV sẽ làm tổn thương nặng thêm” - TS-BS Nguyễn Tiến Lý, Phó Giám đốc BV Chỉnh hình và Phục hồi chức năng TP HCM, nhấn mạnh.

Thông thường, bệnh nhân cụp xương sống sẽ bớt đau dần sau khoảng 3-4 tuần nghỉ ngơi, cố định phần cột sống đúng cách. Tuy nhiên, không phải hết đau là xong chuyện. BS Đỗ Trọng Ánh khuyên rằng bệnh nhân cần được thăm khám và hướng dẫn các bài tập để ngăn ngừa tình trạng thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống về sau.

Các bài tập này nhằm tăng cường sức mạnh của các nhóm cơ ở vùng lưng, giúp chúng đủ khỏe để gánh bớt một phần công việc của vùng dây chằng đã bị thương tổn, yếu đi. Bệnh nhân có thể tham khảo các bài tập này ở những đơn vị y tế chuyên khoa. Việc tập luyện nên được duy trì lâu dài, nhất là khi tuổi bắt đầu lớn. Nhiều người bị cụp xương sống khi còn rất trẻ nhưng đến lúc trên 40 tuổi, cơ thể không còn dẻo dai, hệ xương cốt suy yếu thì những vấn đề thoát vị đĩa đệm, đau thần kinh tọa mới xuất hiện.

Tuy vậy, các BS khuyên tốt nhất là chúng ta đừng để... cụp xương sống. Cách phòng ngừa không khó. Khi cần bưng bê vật nặng, thay vì đứng cúi người xuống thì hãy ngồi xổm và từ từ nâng vật đó bằng cách đứng lên, bảo đảm cột sống được giữ thẳng, vuông góc với mặt đất. Khi tập luyện thể thao, nên tham khảo ý kiến giới chuyên môn để đúng phương pháp, phòng ngừa cụp xương sống cũng như các tai nạn khác.