Rằm tháng giêng (15.1 Âm lịch, còn gọi là lễ Thượng Nguyên, Tết Nguyên tiêu) là ngày trăng tròn đầu tiên trong năm. Người xưa có câu "Cúng quanh năm không bằng cúng Rằm tháng Giêng" hay "Đi chùa cả năm không bằng ngày Rằm tháng Giêng". Vì thế ngày này được người dân Việt Nam nói riêng và người dân các nước Châu Á nói chung rất được cọi trọng.
Ngày Tết Nguyên tiêu các gia đình thường sắm hai lễ, một là cúng Phật, cúng thần linh và hai là lễ cúng gia tiên.
Lễ cúng Phật là mâm cỗ chay tinh khiết cùng hương hoa đèn nến. Nếu là Phật tử thì gia chủ có thể ngồi trước bàn thờ Phật tụng một thời kinh Phổ Môn, hoặc kinh Dược Sư để cầu bình an cho gia đạo. Nếu không thì gia chủ cũng có thể dâng hương và tụng đọc bài lễ bái Tam Bảo.
Mâm lễ cũng gia tiên có thể là chay hoặc đầy đủ các món ăn như mâm cỗ cúng ngày Tết Nguyên đán. Đặc biệt trong mâm lễ thường phải có bánh trôi (chè trôi nước), ý nghĩa của việc ăn bánh trôi ngày Tết Nguyên tiêu là mong muốn mọi việc quanh năm được hanh thông, trôi chảy. Ngoài ra lễ còn có hương hoa, đèn nến, trầu cau, một ít vàng mã, rượu. Và khi cúng gia chủ cần đọc một bài khấn.
Mâm cỗ cúng Phật gồm:
Bánh trôi được nhiều gia đình dâng cúng Rằm tháng Giêng để mong mọi việc trôi chảy, hạnh phúc tròn đầy.
- Hoa quả. Chè xôi.
- Các món đậu.
- Canh xào không thêm nhiều hương liệu.
- Bánh trôi nước.
Bánh trôi được nhiều gia đình dâng cúng Rằm tháng Giêng để mong mọi việc trôi chảy, hạnh phúc tròn đầy.
Mâm lễ mặn gồm có:
Lễ mặn cúng Rằm tháng Giêng. Ảnh minh họa
• Thịt lợn luộc
• 1 bát canh măng
• 1 đĩa nem
• 1 đĩa rau xào
• 1 đĩa giò
• 1 đĩa xôi gấc
Đồ lễ khác gồm:
- Hương
- Hoa tươi
- Vàng mã
- Đèn nến
- Trầu cau
- Rượu, thuốc lá
Tùy vào điều kiện kinh tế và phong tục tập quán mà mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng mỗi gia đình, mỗi vùng miền có thể khác nhau.
Dưới đây là bài khấn cúng Rằm tháng Giêng chuẩn nhất thường được mọi người tham khảo sử dụng:
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội họ nội họ ngoại.
Tín chủ (chúng) con là: ...............................................
Ngụ tại: ........................................................................
Hôm nay là ngày Rằm tháng Giêng năm Đinh Dậu, gặp tiết Nguyên tiêu, tín chủ con lòng thành, sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngày Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần. Cúi xin các ngài linh thiêng nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ ................... nghe lời khẩn cầu, kính mời của con cháu, giáng về chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời Ông bà Tiền chủ, Hậu chủ tại về hưởng lễ vật, chứng giám lòng thành phù hộ độ trì cho gia chung chúng con được vạn sự tôn lành. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng an bình.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
* Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo