Hôm mới rồi chúng tôi đi ăn trưa, trong lúc chờ cơm, một người bạn bảo: Tôi vừa đọc được thông tin khá "sốc". Ở Nhật, sau đợt động đất và sóng thần xóa sổ bao nhiêu làng mạc, những người đi thu dọn hiện trường thu gom từ các đống rác và các két bạc bị vỡ được gần 100 triệu USD và nộp lại cho nhà nước... Vâng, đúng là sốc thật.
Sốc với ta, nhưng lại là chuyện bình thường của người Nhật. Họ chỉ làm một việc theo một chân lý rất đơn giản là "không cầm một thứ gì nếu đó không phải là của mình".
Qua việc làm đó cũng thấy nền giáo dục quốc dân của họ đã đạt đến những chuẩn mực rất cao. Chuyện ấy ở Âu châu cũng chưa đạt được. Nước Anh vừa qua có cuộc bạo động, hàng trăm cửa hàng cửa hiệu bị cướp phá, đốt cháy.
Hành vi nhặt được của rơi đem trả lại mà tôi được học từ tấm bé ở nhà trường và đã làm như lời thầy dạy thì bây giờ người Nhật đã xã hội hóa được lối sống tốt đẹp này. Tôi đã chứng kiến khi sang Nhật năm 2009, một người trong đoàn đánh rơi trên tàu điện ngầm chiếc ví có tổng số tiền cả đôla và đồng yen Nhật quy ra gần 150 triệu đồng, mà chỉ 3 giờ sau cảnh sát đã gọi và giao lại đầy đủ. Hỏi thì chỉ được nghe câu trả lời giản dị là một người dân nhặt được và họ đem nộp cho cảnh sát.
Trở về với hiện thực nước nhà thì cũng không ít câu chuyện sốc ở khía cạnh khác. Năm trước tôi được xem cảnh một xe container dưa hấu bị đổ ở một tỉnh Bắc miền Trung. Dưa lăn ra tung toé, chủ xe, chủ hàng còn đấy nhưng bất lực. Thay vì đến giúp thu gom giúp thì dân đi đường đổ xô vào hôi của. Có bức ảnh ghi lại một thanh niên ngồi xe máy cười nhăn nhở, tay ôm 3 quả.
Lại một cảnh khác ở đường phố Sài Gòn. Một người bị bọn cướp giật túi tiền, chúng không lấy được nhưng trong lúc giằng co túi tiền bị rách, tiền tung tóe rơi ra. Thay vì giúp bắt tên cướp thì người đi đường xô lại hôi của, nhặt tiền đút túi.
Hai hành vi trên rõ ràng là cướp bóc ngang nhiên.
Chuyện đó đúng là "sốc", mà thế mới đáng gọi là sốc!
Đỗ Đức