Vỡ “bom thiếc” ở Nghệ An: Chất độc gì mà cá chết hàng loạt?

Đập chứa bùn thải quặng thiếc của Xí nghiệp thiếc Suối Bắc (thuộc Công ty CP Kim loại màu Nghệ Tĩnh) bị vỡ ngày 8.3 nằm ở độ cao khoảng trên 700m, là hồ nhân tạo nằm cheo leo trên đỉnh núi. Hồ chứa bùn này 3 phía được Xí nghiệp thiếc Suối Bắc tận dụng mặt bằng tự nhiên của các vách núi, mặt còn lại được doanh nghiệp này đắp bằng đất, rất thô sơ.

Hiện trường vụ vỡ đập chứa bùn thải của Xí nghiệp thiếc Suối Bắc ở xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp (Nghệ An) khiến cuộc sống của hàng nghìn người dân nơi đây bị ảnh hưởng

Chiều 13.3, có mặt tại hiện trường vụ vỡ đập chứa bùn thải của Công ty CP kim loại màu Nghệ Tĩnh, theo quan sát, vết vỡ hồ chứa dài khoảng 12m... Theo tính toán sơ bộ của Phòng Tài nguyên Môi trường huyện Quỳ Hợp thì hơn 200m3 bùn, nước thải đã tràn ra đổ xuống dòng Nậm Huống gây ảnh hưởng đến môi trường và cuộc sống bà con 3 xã Châu Thành, Châu Cường, Châu Quang huyện Quỳ Hợp (Nghệ An).

Đặc biệt, ghi nhận của phóng viên tại hiện trường cho thấy, sau khi xảy ra sự cố vỡ đập chứa bùn trên, tại hồ chứa này còn xuất hiện nhiều vết nứt mới, khiến nguy cơ sạt lở tiếp tục xảy ra nếu có mưa lớn...

Ngay khi xảy ra sự việc, UBND huyện Quỳ Hợp phối hợp với các ngành chức năng đã kiểm tra hiện trường, đồng thời yêu cầu Xí nghiệp khai thác quặng thiếc Suối Bắc thuộc Công ty CP kim loại màu Nghệ Tĩnh ngừng sản xuất, tìm mọi biện pháp khắc phục sự cố môi trường để người dân bị ảnh hưởng sớm ổn định cuộc sống, khôi phục sản xuất.

Trao đổi với PV, ông Lê Sỹ Hào - Trưởng phòng TN&MT huyện Quỳ Hợp cho biết: “Sau sự cố vỡ đập đêm 8.3, sáng hôm sau chúng tôi đã có mặt tại hiện trường để kiểm tra thì được biết việc xây dựng hồ chứa nước thải bùn độc hại như vậy mà doanh nghiệp xây dựng quá thủ công, vô trách nhiệm, quá coi thường tính mạng của người dân…”.

Người dân bức xúc khi dòng suối Nậm Huống bị ô nhiễm bởi vụ vỡ đập chứa bùn thải của Xí nghiệp thiếc Suối Bắc

Sau 5 ngày xảy ra sự việc, dọc khu vực suối Nậm Huống, lượng bùn thải tràn xuống, chảy qua địa bàn các xã Châu Thành, Châu Cường và Châu Quang dòng nước vẫn đục ngầu, lượng bùn và hóa chất vàng bám lại hai bên bờ suối.

Ông Hào cho biết thêm: “Hiện nay, UBND huyện đã khuyến cáo nhân dân sống hai bên dòng suối Nậm Huống không sử dụng nước suối để sinh hoạt, kể cả các loại thủy sản bị chết sau khi xảy ra sự cố vỡ đập chứa bùn thải. Tuyệt đối không sử dụng nguồn nước các khe suối hạ nguồn nơi vỡ đập vì nguy cơ nhiễm các kim loại nặng là rất lớn...”

Sự cố vỡ đập không chỉ ô nhiễm nguồn nước trầm trọng khiến cho lượng cá chết không thể thống kê, ngoài ra, diện tích lúa nước của bà con 3 xã Châu Thành, Châu Cường, Châu Quang cũng bị ảnh hưởng. Qua tính toán sơ bộ của UBND huyện Quỳ Hợp, đến thời điểm này có khoảng hơn 500 ha lúa của bà con nơi đây bị ảnh hưởng hiện cũng phải chờ các mẫu xét nghiệm của các ngành chức năng mới có phương án xử lý cho người dân.

“Hiện tại UBND huyện Quỳ Hợp và các cơ quan chức năng của tỉnh lập biên bản và xác định hiện chỉ có khoảng 200m3 bùn thải đã bị tràn ra môi trường. Tuy nhiên đó là con số chưa được kiểm đếm thống kê đầy đủ. Khu vực khai thác quặng thường có rất nhiều thành phần như kim loại nặng, như quặng thiếc, asem, chì, thủy ngân rất độc hại đến sức khỏe của con người...Còn về việc thi công thành đập là quá sơ sài, thô sơ, chúng tôi đã báo cáo với lãnh đạo huyện và tỉnh có biện pháp xử lý nghiêm vấn đề này...”, ông Hào nói.

Anh Vi Kim Giang, ở xã Châu Cường cho hay: “Từ khi xảy ra sự cố đến nay, ao nuôi cá nhà tôi liên tục bị thiệt hại...hàng ngày có khoảng 2,3 yến cá chết nhìn mà tiếc lắm. Không hiểu bùn quặng thiếc đó độc như thế nào mà cá nhà tôi chết nhiều thế...”.

Ông Hồ Sỹ Dũng - Chi Cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường, thuộc Sở TNMT Nghệ An cho biết: Hiện đoàn công tác Sở TN&MT Nghệ An đã lấy mẫu đất, nước tại nơi xảy ra vỡ đập và dọc khe suối chảy qua địa bàn 3 xã Châu Thành, Châu Quang và Châu Cường để phân tích, đồng thời yêu cầu phía chính quyền địa phương tổng hợp tình hình thiệt hại của dân để lên phương án đền bù cho người dân.

Theo ông Hồ Sỹ Dũng, qua kiểm tra hồ sơ của Xí nghiệp thiếc Suối Bắc thuộc Công ty CP Kim loại màu Nghệ Tĩnh cho thấy xí nghiệp này có đầy đủ giấy phép như: Giấy phép khai thác quặng; giấy phép khai thác tài nguyên nước; giấy phép xả thải vào nguồn nước do cơ quan có thẩm quyền cấp. Về việc hệ thống xả thải... "Tuy nhiên, về hệ thống xả thải theo hồ sơ là tuần hoàn khép kín thì theo tôi họ không tuân thủ vấn đề này, họ làm rất thô sơ nhằm qua mặt các cơ quan chức năng", ông Dũng nói thêm.

Trong cuộc họp sáng ngày 13.3, ông Dũng yêu cầu Công ty CP kim loại màu Nghệ Tĩnh phải nhanh chóng xử lý, khắc phục nhanh những tác động xấu ảnh hưởng đến môi trường sống của người dân. Thời gian tới sẽ có kết quả phân tích mẫu đất và nước, nếu những thiệt hại của nhân dân về nuôi trồng thủy sản, sản xuất được xác định nguyên nhân do sự cố vỡ đập chứa bùn thải thì sẽ yêu cầu phía công ty phải bồi thường cho người dân.