Đến Trường Sa như trở về nhà: Nâng niu sự sống nơi đảo xa

Cứu chữa bệnh cho ngư dân là nhiệm vụ

Nghe kể về các ca mổ ruột thừa, cấp cứu hội chứng giảm áp, tổn thương não… trên đảo, tôi thầm khâm phục các anh. Điều kiện khám chữa bệnh ngoài đảo còn thiếu thốn về kỹ thuật, ê kíp cấp cứu chỉ có 2 người (1 bác sĩ, 1 y sĩ), trong khi ở đất liền, thông thường một ca mổ cần ít nhất 4 người, vì vậy trách nhiệm mà các y, bác sĩ ngoài đảo phải gánh trên vai là cực kỳ nặng nề.

Chia sẻ về điều này, đại úy, bác sĩ Trương Đức Cường - Trạm trưởng Bệnh xá Trường Sa cho biết, tháng 5.2016 anh ra đây nhận nhiệm vụ. Vừa bước chân lên đảo, chưa kịp nghỉ ngơi, Cường đã phải tiếp nhận hai ca đau ruột thừa, mổ ngay. Hai ca đau ruột thừa đó là ngư dân đánh bắt cá gần đảo Trường Sa. Là bác sĩ chuyên khoa về mổ ổ bụng, nên khi tiếp  nhận mổ hai ca ruột thừa, Cường thấy không có gì đáng lo ngại. Tuy nhiên, Trương Đức Cường cho biết, hai ca sau đó là hai ca khó trong cuộc đời làm bác sĩ của mình. Bồi hồi nhớ lại, bác sĩ Cường kể: Tháng 11.2016, bệnh nhân tên Lợi của tàu Quảng Ngãi, trong quá trình đánh bắt cá gặp tai nạn và ngã xuống biển, đầu đập vào thành cầu rồi chìm xuống nước khoảng 20 phút. Khi bệnh nhân được vớt lên đưa vào bệnh xá thì tim đã ngừng đập, nước biển tràn vào phổi. Nhận biết tình hình bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch, bác sĩ Trương Đức Cường đã nhanh chóng tiến hành hồi sức cấp cứu, đặt máy thở ở khí quản. Đồng thời anh điện thoại về Bệnh viện 175 thuộc Bộ Quốc phòng xin phép được hội chẩn trực tuyến. Ngay lập tức, bệnh viện trong đất liền thành lập tổ hội chẩn với những chuyên gia, bác sĩ đầu ngành.

    Vườn rau tại đảo Đá Lớn C xanh tốt, với chủng loại rau phong phú.  ảnh: Thanh Hà

Cuộc hội chẩn trực tuyến diễn ra rất căng thẳng, bác sĩ Trương Đức Cường tiến hành chụp phổi bệnh nhân, nhìn phim tổ hội chẩn trong đất liền đều thấy cả hai bên phổi tràn nước, vùng bụng thì tím đen. Đặc biệt, xác định ban đầu là bệnh nhân bị tổn thương khá nặng vùng não. Tất cả tổ hội chẩn cũng như bác sĩ Trương Đức Cường đều nhận thấy đây là một ca khó, nguy cơ tử vong đến 80%. Tuy nhiên việc cứu chữa, giúp đỡ ngư dân cũng là một nhiệm vụ, nên đầu cầu trực tuyến trong đất liền cũng như bác sĩ Trương Đức Cường đều tập trung cao độ, đưa ra phác đồ điều trị để cứu sống bệnh nhân.

Sau hai ngày tích cực điều trị, tình trạng bệnh nhân Lợi đã thuyên giảm, bệnh viện điều bác sĩ đón bệnh nhân bằng máy bay trực thăng về đất liền. Khi về đất liền, chụp cắt lớp xác định bệnh nhân bị sốt xuất huyết thân não. Tuy nhiên với sự điều trị tích cực của đội ngũ y bác sĩ tại Bệnh viện 175, bệnh nhân đã hồi phục và ra viện sau 10 ngày.

Bác sĩ Cường cho hay: “Lúc đó tôi rất lo lắng. Bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch, đến 80% nguy cơ tử vong, trong khi trực cấp cứu chỉ có tôi và một y sĩ. Bệnh nhân có thể tử vong bất cứ lúc nào ngay trên tay mình. Trách nhiệm cực kỳ nặng nề. Chưa kể máy móc, thiết bị y tế ngoài này không đầy đủ, hiện đại như trong đất liền. Có thể nói, đây là ca bệnh đã để lại trong tôi rất nhiều kỷ niệm không thể quên được”.

Một ca khác, là ngư dân gặp tai nạn khi đang lặn sâu dưới đáy biển. Bác sĩ Trương Đức Cường chia sẻ: Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng khá nguy kịch, hôn mê, nửa người bên phải bị liệt hoàn toàn. Ngay sau khi tiếp nhận, bệnh xá đã báo cáo Bệnh viện 175 ở đất liền, xin ý kiến hội chẩn trực tuyến. Thật may mắn, sau một ngày điều trị tích cực, bệnh nhân đã tỉnh táo. Tình trạng liệt nửa người bên phải 10 ngày sau đã thuyên giảm. Lúc này, bệnh nhân được bệnh xá đưa xuống thuyền đánh bắt của ngư dân để trở vào đất liền tiếp tục điều trị.

Thiếu tá, bác sĩ chuyên khoa cấp 1 Phạm Tuấn Vũ -  Trạm trưởng Trạm xá đảo Trường Sa Đông cho hay: Năm 2016 trạm thăm khám và chữa bệnh cho 694 trường hợp cả quân và ngư dân. Trong đó ngư dân có 5 ca,  4 ca cấp cứu mổ ruột thừa và 1 ca hóc xương cá, mưng mủ tới  4 ngày…

“Ngư dân thường hay chủ quan, vì vậy những trường hợp được đưa vào trạm y tế của đảo để cấp cứu đa phần là rất nặng. Ngư dân khi đi đánh bắt cá chưa trang bị cho mình những kiến thức cơ bản sơ cứu tại chỗ. Họ thường chữa bệnh theo phương pháp dân gian, truyền thống. Khi họ đi mua thuốc họ cũng mua theo thói quen, thông thường là thuốc cảm cúm, thuốc đau đầu, đau bụng, chai dầu gió… vì vậy họ thường dùng sai thuốc mỗi khi gặp bệnh” - bác sĩ Phạm Vũ Tuấn tâm sự.

Chăm rau như... nâng trứng, hứng hoa

Ngoài chuyện cứu người, ở Trường Sa tôi còn ghi nhận được nhiều câu chuyện rất thú vị, ví dụ như chuyện trồng rau.

Trước khi lên đường thăm các quần đảo Trường Sa, tôi được các đồng nghiệp cảnh báo nên chuẩn bị nhiều hoa quả mang theo, thậm chí là mang cả C sủi để... chống nhiệt, vì 10 ngày trên tàu chắc chắn sẽ rất hiếm rau xanh. Trên các đảo, rau xanh lại càng khan hiếm.

Trung úy Phạm Văn Quân, nhân viên báo vụ, đảo đá lớn B tranh thủ tưới rau để tránh hơi nước mặn của biển làm hỏng lá. Ảnh: Thanh Hà

Tuy nhiên, khi chúng tôi tới đảo Đá Lớn B, nhìn vườn rau xanh mướt với diện tích khoảng hơn 15m2, được che chắn 3 bề là những tấm phên gỗ đã ngả màu, bên trong dàn mồng tơi lá to như lá bàng, những chậu rau cải, rau muống mỡ màng một màu xanh thì tôi vô cùng kinh ngạc. Tôi hỏi trung úy Phạm Văn Quân, sao các anh có thể trồng rau xanh tốt đến vậy? Nở nụ cười trên môi, trung úy Quân nói vẻ tự hào: “Chị không biết đấy thôi, để có được những chậu rau xanh như thế này, chúng em phải vất vả, nhọc nhằn lắm. Bọn em chăm sóc rau không khác gì chăm trẻ nhỏ”.

   Khu bếp của các cán bộ chiến sĩ Hải quân đảo Đá Lớn C.  ảnh: Thanh Hà

Quân bảo, ngoài đảo, thời tiết khắc nghiệt hơn trong đất liền, mùa khô thì nắng nóng, và gió biển thổi hơi nước mặn táp vào lá rau, đồng thời đây cũng là mùa thiếu nước ngọt để tưới cho rau. Mùa mưa bão, mưa quá nhiều cũng khó để che chắn cho rau khỏi giập. “Để khắc phục tình trạng thiếu nước ngọt, chúng em nghĩ ra cách mỗi lần tắm đều hứng giữ lại nước để tưới rau. Thậm chí có thời điểm thiếu nước thì nhịn tắm chứ không nhịn tưới rau” - Quân cho hay.

Là người chịu trách nhiệm, chăm sóc vườn rau trên đảo, sáng nào Quân cũng tranh thủ tưới qua một lượt cả vườn rau để làm sạch những hơi nước mặn của biển bám trên lá. Những ngày quá nắng thì dùng các tấm phên tre nhỏ che trên bề mặt rau. “Một ngày em ra vườn rau đến mấy lần. Thậm chí đến tối, 9 giờ vẫn ra vườn rau để kiểm tra. Ở ngoài đảo Đá Lớn này, có loại chim chuyên bới đất làm hỏng rau, mà ban ngày không thể bắt được, nhưng tối đến thì có thể xua hoặc bắt” - Quân kể. Để cómột lứa thu hoạch rau, các cán bộ, chiến sĩ phải chờ 45 ngày. Nhưng rau cũng chỉ đủ nấu canh, còn rau luộc thì chưa, Quân cho biết.

Đồng chí Trần Hữu Bình, Phó Bí thư Đảng ủy Khối Doanh nghiệp TW, trưởng đoàn công tác cùng các thành viên đoàn công tác số 5 thăm vườn rau tại Đảo Đá Lớn C. Ảnh: Thanh Hà

May mắn hơn các đảo chìm, tại các đảo nổi như Sinh Tồn, Trường Sa Đông… rau xanh tươi tốt và nhiều chủng loại hơn. Những loại rau như: Rau muống, mồng tơi, dền, rau lang, bầu, bí, mướp đắng, cải… không chỉ để nấu canh, luộc mà còn cả muối  dưa.

Trung tá Trần Minh Đức -Chính trị viên đảo Trường Sa Đông cho biết, ngoài nhiệm vụ chính trị trọng tâm thường xuyên là huấn luyện chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu thì đảo Trường Sa Đông còn có nét mới là thường xuyên quan tâm tới đời sống tinh thần cho các cán bộ, chiến sĩ. Đặc biệt trong điều kiện xa đất liền, môi trường khắc nghiệt nên công tác tăng gia sản xuất được anh em phát huy nội lực tối đa. Các con giống như lợn, gà, vịt đều được các chiến sĩ phát triển tăng gia để tự cung, tự cấp. Đảo có một con lợn đực làm giống và lợn nái, đã đẻ được lứa đầu với 8 con. /.