Nghệ thuật chết trong tay truyền thông xã hội?

Tham gia thảo luận gồm có Ryan Gander, giám tuyển Alexie Glass-Kantor, Aaron Seeto, giám đốc bảo tàng Nghệ thuật hiện đại và đương đại ở Nusantara, và cố vấn nghệ thuật quốc tế Lisa Schiff.

Ryan Gander thảo luận về chủ đề “Truyền thông xã hội đã giết chết nghệ thuật” tại Art Basel ở Hong Kong. Ảnh: Intelligence Squared.

Truyền thông xã hội đã thúc đẩy phân khúc thị trường mới nổi của các nhà sưu tập, dẫn đến tăng trưởng thị trường nghệ thuật lên hơn 3 tỉ USD vào năm 2016. Tuy nhiên, các chuyên gia phê bình nghệ thuật cũng cho rằng có rất nhiều hạn chế đối với việc sử dụng truyền thông xã hội để quảng bá nghệ thuật. Chẳng hạn như hình thức “tĩnh” của phương tiện này không cho phép người ta đi vào nghệ thuật theo chiều sâu. Bên cạnh đó là các cuộc đối thoại chóng vánh thiếu đi khả năng truyền đạt sự tinh tế trong nghệ thuật.

Ryan Gander cho rằng thế giới là một nơi đẹp và tuyệt vời, nếu van được mở, nhưng phương tiện truyền thông xã hội lại đóng van đó. Theo ông, thế giới nghệ thuật được chia thành nhận thức và võng mạc. “Xã hội truyền thông đa phần chỉ hứng thú với những tác phẩm làm thoả mãn cặp mắt của họ, và chỉ có thế”, ông nói. Một phần nguyên nhân cũng do thời gian “chiêm nghiệm” hạn hẹp của họ – vì bạn chỉ có vỏn vẹn 3 giây để thấu hiểu những thứ này, ý rằng bạn đang nhìn thấy đa phần toàn những thứ “nghệ thuật” được “tâng bốc” bởi xã hội, được lấp đầy bởi những ảo tưởng và vài ba dòng cảm xúc nhất thời. Đó là những ngôn ngữ sáo mòn nhất, thu hẹp lại và là ngôn ngữ bề ngoài không truyền đạt được sự phức tạp vốn có trong nghệ thuật. Các tác phẩm nghệ thuật đại diện trên phương tiện truyền thông xã hội không có tác động tương tự như khi bạn nhìn thấy nó sống. Gander cho rằng chúng ta thực sự cần phải bảo vệ chất lượng. Ông kết thúc: “Ngôn ngữ thị giác đang bị cô đặc và mọi người quên cách nhìn và cách tiếp cận nghệ thuật theo cách của con người”. Giám tuyển Glass-Kantor đưa ra bảy phương cách mà phương tiện truyền thông xã hội đang giết chết nghệ thuật:

1. Tác phẩm nghệ thuật đã bị phá huỷ hoàn toàn bởi những người ngồi trên chúng và “tự sướng” với chúng.

2. Chạm và lướt màn hình trực tuyến luôn ở mức cao, 88% xảy ra trên Twitter. Đây cũng là nơi đạo đức của người xem được đặt câu hỏi, nơi mà sự tinh tế của một hình ảnh gốc bị huỷ hoại khi chia sẻ hàng triệu lần.

3. Mọi người chạm vào điện thoại của họ trung bình 2.617 lần một ngày và họ không thể tắt chúng. Facebook được thiết kế để gây nghiện. Khoảng thời gian quan tâm của con người đã giảm xuống dưới 8 giây, được liên kết với điện thoại thông minh và phương tiện truyền thông xã hội sử dụng. Mọi người đang cảm thấy bị choáng ngợp bởi các phương tiện truyền thông xã hội trong mọi khía cạnh của cuộc sống của họ.

4. Các nghệ sĩ và phòng triển lãm buộc phải tạo ra một số lượng các phương tiện truyền thông xã hội đáng kinh ngạc để được cập nhật, điều đó có nghĩa là họ ít chú ý hơn đến việc tạo ra các tác phẩm nghệ thuật.

5. Các công ty truyền thông xã hội lớn kiếm tiền từ vốn của các nghệ sĩ, hơn là tạo ra một hệ thống lợi nhuận chia sẻ.

6. Phương tiện truyền thông xã hội cho phép và tạo điều kiện cho đạo văn.

7. Các phương tiện truyền thông xã hội làm sai lệch nhận thức của chúng ta về thực tế. Sự tương tác của chúng ta với nhau trở nên không chính xác, tác động đến khả năng của chúng ta để tham gia vào cuộc đối thoại có ý nghĩa. Phương tiện truyền thông xã hội chỉ có thể tồn tại dưới dạng bản sao, nhưng chúng ta nghĩ đó là thực tế của mình.

Bên cạnh đó, những tranh luận của Lisa Schiff và Aaron Seeto cho rằng phương tiện truyền thông xã hội, trên thực tế cung cấp cơ hội cho người tiêu dùng nghệ thuật và nghệ sĩ.

Có rất nhiều tin tức giả mạo và thông tin sai lạc trên phương tiện truyền thông xã hội, nhưng đây không phải là lỗi của chính phương tiện truyền thông xã hội. Điều này phụ thuộc vào các nhà giáo dục để tạo điều kiện hiểu biết về cách tìm ra thông tin chính xác giữa các chế tạo. Từ quan điểm giáo dục, truyền thông xã hội cũng tạo danh sách và chỉ mục giúp mọi người tìm thông tin. Thông qua phương tiện truyền thông xã hội, địa lý của chúng ta thay đổi, vùng lãnh thổ được ghi lại và phát minh lại, mối quan hệ nảy nở theo những cách bất ngờ nhất.