Đất khỏe, cây trồng khỏe

Muốn thế phải hiểu biết về đất để gìn giữ và chăm sóc sức khỏe cho đất trồng trọt.

Đất trồng là một tầng vật thể thiên nhiên phủ trên bề mặt Trái đất, được hình thành do quá trình tác động lâu dài của các yếu tố như: Địa hình, đá mẹ, thảm thực vật, khí hậu và hoạt động sản xuất và con người.

Đất đỏ bazan là loại đất quý hiếm, thích hợp trồng các loại cây công nghiệp.

Đá mẹ (nguyên liệu đầu tiên để hình thành đất) trải qua 3 quá trình phong hoá (tác động phân hủy) để hình thành nên một loại vật thể là những hạt sỏi, sạn, cát nhỏ và những hạt mịn, loại vật thể ban đầu này gọi là đất mẹ. Loại đất mẹ này dưới tác động của sinh vật và trải qua một thời gian dài biến thành đất. Đất này có chứa nhiều loại khoáng chất chính là nguồn thức ăn cho cây trồng sinh sống giúp cho cây sinh trưởng, phát triển tốt được gọi là đất trồng. Đất trồng chính là môi trường để cho các loại cây trồng sinh trưởng, phát triển, các loài vi sinh vật sống, hoạt động phân hủy của chất hữu cơ, các loại khoáng chất để tạo nên độ phì của đất.

Ở nước ta, năm 1995, các nhà khoa học về đất dựa vào kết quả điều tra và phương pháp phân loại đất của FAO-UNESCO đã phân đất Việt Nam thành 19 loại chính và 54 loại phụ. Sau đây là một số loại đất chính:

Đất phù sa: Diện tích khoảng 3,4 triệu ha, tập trung chủ yếu ở vùng đồng bằng sông Hồng và ĐBSCL, được hình thành và bồi đắp bởi phù sa của các hệ thống sông lớn. Đây là loại đất tương đối màu mỡ, thành phần chất dinh dưỡng đầy đủ, nước chủ động, phản ứng trung tính và ít chua. Thích hợp với nhiều loại cây trồng như lúa, rau màu, cây ăn quả.

Đất xám: Diện tích khoảng 20 triệu ha. Đây là loại đất phổ biến nhất, phân bố khắp các vùng trung du, miền núi phía Bắc, Trung, Đông Nam Bộ và một phần đồng bằng. Hình thành từ đất phù sa cổ bị rửa trôi, lâu đời không được bồi đắp. Thành phần cơ giới từ nhẹ đến trung bình, hàm lượng mùn và chất dinh dưỡng thấp, tương đối chua. Một số diện tích đất xám ở vùng trung du bị bạc màu do rửa trôi mạnh. Thích hợp trồng cây hoa màu lương thực (khoai lang, sắn, ngô, đậu), cao su, điều, chè, cây ăn quả, cây rừng. Vùng thấp đủ nước trồng lúa cũng tốt.

Ở vùng đất này cần chú ý sử dụng các loại phân khoáng để nâng cao độ phì hữu hiệu của đất. Chú ý sử dụng cây che phủ đất, cây phân xanh, nhất là cây họ đậu; giải quyết nguồn nước tưới và xây dựng một chế độ luân canh cây trồng thích hợp.

(còn tiếp)

TS Nguyễn Đăng Nghĩa