Theo tài liệu, năm 1945 cụ Phạm Quang Thính và Lưu Thị Kiến (ông bà nội bà Phạm Ngọc Lưu Ly) có mua của gia đình cụ Đặng Đình Bàn (thôn Nội, xã Đồng Du) thửa ao rộng 1,2 mẫu Bắc Bộ. Năm 1955, phần ao này và toàn bộ đất canh tác của cụ Thính được cấp “Giấy chứng nhận quyền sở hữu ruộng đất” số 134, địa bạ số 136. Sau khi cụ Thính mất vào năm 1973, cụ Kiến tiếp tục sở hữu diện tích ao. Đến năm 1978, cụ Kiến được người con trai đón ra Hà Nội ở. Khi ra Hà Nội, cụ Kiến gửi đất ao cho con cháu quản lý giúp.
Cho rằng phần diện tích ao của cụ Phạm Quang Thính và Lưu Thị Kiến đã đưa vào hợp tác xã (HTX), năm 1984, UBND xã Đồng Du tự ý giao cho nhiều người khác quản lý và sản xuất. Khi phát hiện sự việc, cụ Kiến nhiều lần đến gặp đại diện UBND xã Đồng Du đề nghị trả lại đất ao nhưng không được giải quyết. Năm 2001, diện tích ao này lại được UBND xã Đồng Du ký hợp đồng khoán thầu.
Khi bà Ly có đơn khiếu nại, UBND xã Đồng Du ra thông báo số 3/2011 cho rằng năm 1961, HTX đã thu hồi và giao cho người khác sử dụng diện tích đất ao trên và ông Thính không có khiếu nại gì. Còn Thông báo số 63/2011 của UBND huyện Bình Lục lại cho rằng, ông Thính là xã viên HTX nông nghiệp đã tự nguyện đóng góp diện tích ao 1,25 mẫu.
Tại buổi trao đổi, luật sư Trần Đình Triển (người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bà Ly) đề nghị xã, huyện phải xuất trình chứng cứ, văn bản chứng minh ông bà Thính đưa vào HTX diện tích đất nào, đóng cổ phần là bao nhiêu?
Tuy nhiên ông Nguyễn Thành Nam – Phó Giám đốc Sở TNMT tỉnh Hà Nam, chủ trì hội nghị cho rằng giấy tờ có thể bị thất lạc trong những năm chiến tranh. “Đây là tài liệu thuộc danh mục lưu giữ vĩnh viễn, quản lý trên cả 3 cấp xã, huyện và tỉnh, không thể nói là không có” – luật sư Triển khẳng định.
Một trong những vấn đề luật sư Triển nêu ra nhưng không được cơ quan chức năng giải đáp là trong thời gian bà Ly đang khiếu nại đòi lại đất ao của gia đình, khi chưa có quyết định giải quyết có hiệu lực của cơ quan hành chính có thẩm quyền hoặc bản án của tòa án thì ngày 28.12.2011, UBND huyện Bình Lục đã ra quyết định thu hồi diện tích đất ao trên để giao cho một số hộ dân làm nhà ở. UBND xã Đồng Du thu từ 90 – 100 triệu đồng/hộ.
Kết thúc buổi trao đổi, hai bên vẫn không tìm được hướng giải quyết. Ông Nguyễn Thành Nam đề nghị bà Ly về làm đơn khiếu nại gửi đúng cơ quan có thẩm quyền. Bà Ly khẳng định đơn đã gửi các cơ quan chức năng từ lâu, nay cần bổ sung thì thông báo cho công dân, chứ không thể bắt làm lại từ đầu.
Lương Kết