Độc chiêu nghiền cây lạc khô cho trâu bò ăn vừa rẻ vừa khỏe

Anh Thạch Quang Tỵ ở xóm 9, xã Nghi Trường (Nghi Lộc) tận dụng cây lạc khô để làm nguồn thức ăn cho gia súc kỳ giáp hạt. Ảnh: Nhật Tuấn

Gia đình anh Thạch Quang Tỵ ở xóm 9, xã Nghi Trường sản xuất 8 sào lạc. Nhờ thâm canh tốt, mỗi năm gia đình thu về hơn 1 tấn lạc củ, khoảng 7 tạ cây lạc khô. Anh Tỵ cho biết: "Nhà tôi nuôi thường xuyên 2 con trâu, 2 con lợn nái. Vì ở xã vùng màu, lượng rơm thu về sau vụ gặt không nhiều. Nếu không có cây lạc làm nguồn thức ăn bổ sung thì sẽ không đủ thức ăn cho đàn gia súc nuôi trong năm".
Cây lạc sau khi lấy hết củ được nông dân phơi khô. Điều quan trọng là sản phẩm phụ này không được để ẩm. Nếu bị ẩm, cây sẽ lên men hoặc mốc, dễ gây bệnh cho gia súc. Khi trời nắng to, chỉ cần phơi vài ba ngày là cây lạc khô, có thể đưa đi nghiền nhỏ (người dân gọi là đập bột), làm thức ăn khô cho gia súc.

Sau khi lấy củ, thân lạc được phơi khô hai đến ba nắng là có thể đem đi nghiền bột. Ảnh: Nhật Tuấn

Kinh nghiệm của bà con là tiết trời càng nắng nóng, cây lạc phơi khô càng giòn thời là điểm tốt nhất để mọi người làm công việc này. Bởi cây khô cong nên máy dễ nghiền, đỡ tốn điện, bột nhẹ cân, tiền công chi trả giảm.

Những ngày nắng nóng các điểm xay xát phải làm việc hết công suất. Ông Hoàng Việt Tiến ở xóm 8, xã Nghi Trường làm nghề nghiền thức ăn gia súc đã vài chục năm nay, ông cho biết: "Mấy ngày nay, gia đình tôi phải bố trí 3 lao động, làm việc liên tục từ đầu giờ chiều đến khuya mới giải quyết hết lượng hàng cho khách trong ngày".

Gia đình ông Hoàng Việt Tiến ở xóm 8, xã Nghi Trường phải nghiền lạc từ đầu chiều đến đêm khuya mới giải quyết hết hàng cho khách trong ngày.. Ảnh: Nhật Tuấn

Ở các xã trọng điểm lạc như Nghi Long, Nghi Trung, Nghi Trường, Nghi Thịnh, Nghi Thạch, Nghi Phong... mỗi xã có tới chục máy nghiền cây lạc. Thời gian hoạt động nghiền bột cây lạc chỉ kéo dài vài ba tuần. Mỗi vụ, máy nào đông khách có thể nghiền tới 50 tấn cây. Với giá tiền công 70.000 đồng/tạ bột thành phẩm, sau khi trừ chi phí điện, vật tư, nhân công, chủ những máy xay nghiền này mỗi vụ thu về khoảng 30 triệu đồng.

Thân cây lạc phơi khô được nghiền nhỏ thành bột. Theo bà con nông dân, bột cây lạc hòa với nước, trộn thêm cám ngô, muối là thức ăn cần thiết cho trâu, bò trước khi đi cày, kéo trong những ngày đông giá rét. Ảnh: Nhật Tuấn

Cây lạc giàu chất dinh dưỡng, có hàm lượng đạm 15 -16%, cao gấp 2 lần lượng đạm trong ngô hạt. Thân cây lạc khô nghiền nhỏ dễ bảo quản, sử dụng được lâu. Đây là thức ăn chủ lực cho trâu, bò, lợn khi nguồn rau xanh bị khan hiếm.