Sau “lệnh giới nghiêm” về khoáng sản: Quản lý chồng chéo

Xử lý nhiều, nhưng vẫn là… điểm nóng

Qua 6 năm thực thi Luật Khoáng sản, tại Quảng Nam, Tỉnh ủy Quảng Nam và UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo thực hiện công tác bảo vệ khoáng sản chưa khai thác, trong đó chú ý nhất là lập lại trật tự, kỷ cương trong lĩnh vực quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh, đưa ra nhiều giải pháp căn cơ để ngăn chặn, xử lý hoạt động khai thác khoáng sản trái phép.

Cơ quan chức năng Quảng Nam truy quét, đẩy đuổi nạn khai thác vàng trái phép. Ảnh: T.H

Theo báo cáo kết quả 5 năm thực hiện Luật Khoáng sản, các sở, ban ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã tổ chức hơn 2.066 đợt kiểm tra, truy quét, đẩy đuổi hơn 3.373 đối tượng; tịch thu, phá, tiêu hủy 2.492 lán trại, 2.205 máy nổ, 26.690 lít dầu diesel, 344 cối máy đá, 40 cối đập đá, 2 khẩu súng tự tạo, 1 khẩu súng kalipdu, gần 5kg bột nghi chất nổ, 20 hầm lò, buộc tháo dỡ, di chuyển 82 tàu cuốc, 51 giàn tuyển, 37 băng chuyền, 453 xe múc, 12 xe tải, 15 ghe máy… Điều tra, xử lý 2.033 vụ, khởi tố điều tra 20 vụ, 40 bị can về tội “vi phạm các quy định về khai thác tài nguyên”, xử phạt vi phạm hành chính về khoáng sản với số tiền hơn 33,59 tỷ đồng…

Thời gian từ năm 2011-2015, UBND tỉnh cấp, ban hành 259 giấy phép, quyết định HĐKS, phê duyệt trữ lượng khoáng sản, trong đó: 78 giấy phép thăm dò khoáng sản; 69 quyết định phê duyệt trữ lượng khoáng sản; 95 giấy phép khai thác khoáng sản…

Ông Bùi Văn Ba - Trưởng phòng Khoáng sản (Sở TNMT tỉnh Quảng Nam) cho biết: Luật Khoáng sản quy định rõ hơn về quyền lợi của nhân dân địa phương nơi có khoáng sản được khai thác. Địa phương nơi có mỏ khoáng sản được Nhà nước điều tiết một phần khoản thu từ hoạt động khai thác khoáng sản để hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, quy định rõ hơn về việc cấp phép khai thác khoáng sản phải thực hiện trên cơ sở đấu giá quyền khai thác nhằm đảm bảo tính công khai, minh bạch…

Luật Khoáng sản đã được thực thi, tuy nhiên Quảng Nam vẫn được xem là một trong những “điểm nóng” của việc khai thác khoáng sản trái phép, vậy nguyên nhân do đâu? Luật Khoáng sản có cứu vãn được khoáng sản trên địa bàn tỉnh? Về những vấn đề này, ông Ba cho biết: “Quảng Nam chỉ là một trong những “điểm nóng” chứ chưa phải là một điểm nóng. Nguyên nhân do nguồn tài nguyên khoáng sản đa dạng, nằm rải rác các nơi, tập trung chủ yếu là mỏ vàng Bồng Miêu và Phước Sơn. Hiện mỏ vàng Bồng Miêu đã ngừng hoạt động, nhiều công nhân mất việc quay về làm vàng trái phép nên chưa xử lý dứt điểm, triệt để được. Khi đơn vị có hồ sơ đóng cửa mỏ, số diện tích trên sẽ bàn giao về lại cho địa phương quản lý, lúc đó địa phương sẽ có trách nhiệm quản lý chặt chẽ, cương quyết hơn…”.

Luật cương quyết, nhưng vẫn còn chồng chéo!

Với câu hỏi khi mỏ vàng đóng cửa, Sở TNMT có ý định tham mưu UBND tỉnh đánh sập các hầm vàng đã khai thác nhằm đảm bảo an ninh trật tự cũng như bảo vệ nguồn tài nguyên khoáng sản không? Ông Bùi Văn Ba trả lời: “Khi họ bàn giao xong, cơ quan chức năng sẽ tổ chức kiểm tra, xem việc đánh sập hầm vàng có hiệu quả hay không. Còn bây giờ chưa thể trả lời việc đánh sập hầm vàng được, Sở chưa có suy nghĩ này”.

Ông Huỳnh Khánh Toàn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho rằng: “Luật Khoáng sản 2010 tạo ra hành lang, chính sách mới về khoáng sản theo hướng chặt chẽ, minh bạch, quản lý được nguồn tài nguyên cho quốc gia; có chiến lược quy hoạch khoáng sản để phát triển bền vững kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và có kế hoạch bảo vệ, khai thác, sử dụng khoáng sản tiết kiệm, hiệu quả. Tuy nhiên, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, bảo vệ và sử dụng nguồn tài nguyên khoáng sản còn chồng chéo, chưa đồng bộ, gây khó khăn…”.

Ông Toàn cũng nêu ra những khó khăn, như: Do địa bàn rộng lớn, cán bộ chuyên trách theo dõi về lĩnh vực khoáng sản cấp xã, thị trấn chưa có; phối hợp giữa các sở, ban, ngành hiệu quả chưa cao; trong đó, một số địa phương thỏa thuận với các tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản để thu ngân sách, gây khó khăn trong công tác quản lý Nhà nước về HĐKS. Một số đơn vị chấp hành chưa nghiêm các quy định của pháp luật về khoáng sản.