BHXH - Tổng cục Cảnh sát bảo vệ quyền lợi cho hàng nghìn lao động

Trục lợi BHXH diễn biến phức tạp

Ông Phạm Lương Sơn – Phó Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam cho biết, trong 5 năm qua (2012-2017), nhờ sự quan tâm hoạch định, ban hành các chính sách phát triển BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) của Đảng và Nhà nước, tỷ lệ người dân tham gia BHXH, BHYT tăng vượt bậc. Năm 2012 số người tham gia BHXH, BHYT là 60,6 triệu người, trong đó 50 triệu người tham gia BHYT, 10,4 triệu người tham gia BHXH, BHYT bắt buộc, gần 140.000 người tham gia BHXH tự nguyện. Nhưng đến năm 2016, người tham gia BHXH, BHYT lên đến 76 triệu người, trong đó 75,8 triệu người tham gia BHYT, 12,9 triệu người tham gia BHXH, BHYT bắt buộc, gần 203.000 người tham gia BHXH tự nguyện, 11,2 triệu người tham gia bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).

Công an thanh hóa: Công an bắt giữ đối tượng làm giả thẻ BHYT tại Thanh Hóa tháng 12.2016. Ảnh: BHXH  

“Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức thực hiện, giải quyết và chi trả các chế độ BHXH, BHYT, BHTN cho thấy, tình trạng lạm dụng, trục lợi với nhiều hình thức, mức độ khác nhau, việc lạm dụng, trục lợi diễn ra cả từ phía người lao động, người thụ hưởng và người sử dụng lao động với chiều hướng ngày càng ra tăng, diễn biến ngày càng phức tạp” – ông Sơn nói.

Theo BHXH Việt Nam, hiện tình trạng nợ đọng, chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN có giảm nhưng vẫn diễn ra ở nhiều doanh nghiệp, nhiều địa phương với tỷ lệ nợ vẫn còn cao. Theo số liệu thống kê, năm 2012, tổng số nợ BHXH, BHYT, BHTN là hơn 8.000 tỷ đồng, chiếm 5,45% số phải thu. Năm 2013 số nợ này lên đến 9.570 tỷ đồng; năm 2014 là gần 9.400 tỷ đồng; năm 2015 là 9.920 tỷ đồng; năm 2016 là 9.337 tỷ đồng. Tính đến hết tháng 4.2017, tổng số nợ BHXH, BHYT, BHTN đã lên đến 17.551 tỷ đồng, chiếm 6,6% kế hoạch thu.

Xử phạt 459 tổ chức

Trong năm 2012-2017, BHXH các tỉnh thành phố đã thường xuyên chủ động thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời trao đổi thông tin, phối hợp với công an và các cơ quan có liên quan ở địa phương để thực hiện 835 cuộc thanh tra, kiểm tra, xác minh liên ngành tại 2.308 đơn vị (trong đó có 2.228 đơn vị sử dụng lao động, 80 cơ sở khám chữa bệnh BHYT); phối hợp xác minh làm rõ 86 hồ sơ, vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Khi kiểm tra, phát hiện các sai phạm, BHXH phối hợp với cơ quan công an có các hình thức xử lý cụ thể với các sai phạm. Như yêu cầu chủ sử dụng lao động làm thủ tục tham gia BHXH bắt buộc hơn 4.812 lao động thuộc diện phải tham gia BHXH; thực hiện khắc phục tiền nợ và truy thu (gồm cả tiền lãi chậm đóng) với số tiền hơn 576 tỷ đồng; yêu cầu truy thu hơn 17 tỷ đồng tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN và tiền chi sai do lạm dụng các chế độ BHXH; yêu cầu thu hồi, xuất toán gần 49 tỷ đồng do lạm dụng các chi phí khám chữa bệnh BHYT.

Ngoài ra, BHXH các tỉnh, thành phố đã phối hợp với các ngành và công an địa phương thực hiện khởi kiện các đơn vị sử dụng lao động ra tòa án do nợ tiền đóng BHXH kéo dài. Đồng thời kiến nghị các cơ qan có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính 459 tổ chức, cá nhân vi phạm, với số tiền xử phạt là 206 triệu đồng.

Ông Sơn đánh giá, quy chế phối hợp đã giúp 2 ngành xây dựng mối quan hệ phối hợp chặt chẽ, phát huy sức mạnh tổng hợp trong công tác phòng ngừa, đấu tranh phòng chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT. Tuy nhiên, việc thực hiện phối hợp giữa hai ngành có thời điểm chưa được thường xuyên và toàn diện.