Hết thời hiệu truy cứu hình sự hung thủ vụ "án oan 10 năm"?

Phóng viên đã có cuộc trao đổi với thạc sĩ luật học Võ Xuân Đạt - Phó giám đốc Công ty Luật Inteco về các khía cạnh pháp lý liên quan vụ án Nguyễn Thanh Chấn đang gây xôn xao dư luận.

Thưa ông, mặc dù đến nay nghi phạm Lý Nguyễn Chung đã 25 tuổi, nhưng tại thời điểm xảy ra vụ án nghi phạm Chung là người chưa thành niên (mới chỉ 14 tuổi 8 tháng) vậy cơ quan tiến hành tố tụng khởi tố anh ta về tội Giết người và Cướp tài sản có đúng không?

- Tại thời điểm xảy ra vụ án và đến thời điểm hiện nay Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 1999 vẫn đang còn có hiệu lực, căn cứ vào Khoản 2 Điều 12 BLHS năm 1999 thì “Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng”.

Căn cứ vào khoản 3 Điều 8 BLHS năm 1999 thì “tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại rất lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến mười lăm năm tù; tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại đặc biệt lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là trên mười lăm năm tù, tù chung thân hoặc tử hình”.

Đối chiếu với quy định tại Điều 93 BLHS năm 1999 (tội Giết người) và Điều 133 BLHS năm 1999 (tội Cướp tài sản) thì mức cao nhất của khung hình phạt là tử hình (là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng theo cách phân loại tội phạm). Như vậy, nếu có căn cứ để cho rằng Lý Nguyễn Chung phạm vào hai tội danh trên thì cơ quan tiến hành tố tụng khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với đối tượng Chung là phù hợp với các quy định của pháp luật hiện hành.

Tuy nhiên, tôi cũng lưu ý rằng đây mới chỉ là quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can còn việc kết luận đối tượng Chung phạm vào tội danh nào thì cần phải chờ quá trình điều tra, truy tố và xét xử, khi bản án có hiệu lực của tòa án thì mới có thể kết luận được Chung phạm vào những tội nào.

Thưa ông, có ý kiến cho rằng đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Lý Nguyễn Chung?

- BLHS năm 1999 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã quy định khá cụ thể về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, đối chiếu với hai tội danh mà bị can chung đã bị khởi tố thì đây là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, do đó căn cứ vào điểm d khoản 2 Điều 23 BLHS năm 1999 thì thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là 20 năm. Như vậy đối chiếu với vụ việc này thì chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Ngày 6.11, Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao đã đưa ra xét xử theo trình tự tái thẩm vụ án giết người xảy ra hơn 10 năm trước tại thôn Me, xã Nghĩa Chung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao đã quyết định chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, hủy hai bản án phúc thẩm và sơ thẩm tuyên án tù chung thân về tội giết người đối với ông Nguyễn Thanh Chấn để điều tra lại vụ án. Một trong những căn cứ để Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đưa ra xem xét đó là sự việc ngày 25.10.2013, đối tượng Lý Nguyễn Chung (cùng trú tại thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang) ra đầu thú và khai nhận đã thực hiện hành vi giết chị Nguyễn Thị Hoan vào tối 15.8.2003 để cướp tài sản, đây được coi là tình tiết mới làm thay đổi bản chất vụ án.

Trước đó, ngày 29.10.2013 VKSND Tối cao đã có Quyết định khởi tố vụ án số 17/QĐ-VKSTC-C6 ngày 29.10.2013, quyết định khởi tố vụ án hình sự “Giết người” và “Cướp tài sản” xảy ra tại thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, quyết định khởi tố bị can, lệnh tạm giam bị can đối với Lý Nguyễn Chung (sinh năm 1988, tại xã Nhượng Bạn, huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn, nơi đăng ký nhân khẩu thường trú và chỗ ở tại thôn Đoàn Kết, xã Eaka Mút, huyện Eakar, tỉnh Đắc Lắc) về tội “Giết người” và “Cướp tài sản”. Như vậy, đối tượng Lý Nguyễn Chung đang phải đối diện với hai tội danh đặc biệt nghiêm trọng.

Xin cảm ơn ông!