Nhà đầu tư chỉ cần "đặt gạch" vào dự án BOT rồi… thu tiền tỷ
Quang cảnh buổi Tọa đàm khoa học Các dự án BOT - Chính sách và Giải pháp ngày 8.9. Ảnh: Thành An
Luật sư Nguyễn Tiến Lập, trọng tài viên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam cho biết, ông đã theo dõi, quan sát BOT từ năm 1998 - thời điểm Việt Nam có nghị định đầu tiên về BOT. Đến năm 2008 ông đã dự kiến được những gì xảy ra hiện nay.
“Khi đó, tôi và nhiều chuyên gia đã đoán được hệ lụy xảy ra từ các dự án BOT như ngày hôm nay” - luật sư Lập chia sẻ.
Cũng đến từ Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam - Trọng tài viên Trương Thanh Đức cho rằng: Đối với BOT quan trọng nhất là vốn, nhưng ở Việt Nam chúng ta nhiều nhà đầu tư không cần vốn chỉ cần "đặt gạch" vào dự án còn lại vốn là Nhà nước lo.
"Khi muốn thực hiện các dự án BOT, nhà đầu tư chỉ lo làm sao vào được dự án, đặt được là "ăn chắc mặc bền", còn vốn chủ yếu là nhà nước và các ngân hàng lo. Như dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, chủ đầu tư chỉ phải lo hơn 10% vốn, còn lại là vay ngân hàng" - luật sư Đức nói.
Luật sư Đức nhấn mạnh: "Tôi thấy không ổn khi nhiều quận, huyện cũng có thể ký hợp đồng BOT với chủ đầu tư có tổng mức đầu tư hàng trăm tỷ đồng. Sở dĩ có chuyện đó vì dự án BOT không có rủi ro về vốn gốc, vốn lãi nên chỉ cần “đặt gạch” vào dự án là xong".
Ông Nguyễn Nam Cường – Nguyên chuyên viên cao cấp, Văn phòng chính phủ, Vụ trưởng – Tổng lãnh sự Việt Nam tại Lào. Ảnh: Thành An
Tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Nam Cường – nguyên chuyên viên cao cấp, Văn phòng chính phủ, Vụ trưởng – Tổng lãnh sự Việt Nam tại Lào cho rằng: Nhiều nhà đầu tư đang thực hiện dự án BOT theo hình thức “tay không bắt giặc”. Bởi họ không cần kinh nghiệm, không cần quá nhiều vốn. Sau khi vào được dự án, hầu hết vốn sẽ đi vay, thực hiện thì thuê đơn vị thi công.
““Lâu nay, BOT là mảnh đất màu mỡ đúng ra là đất của nhóm quan hệ thân hữu vì không có tính công bằng ở đây bởi nếu công bằng thì ai cũng làm được với kiểu "tay không bắt giặc" như này. Không có kinh nghiệm, không vốn, nếu được quyết định thì đi vay. Không phải vay ngân hàng thương mại mà vay hẳn ngân hàng chính sách, đó mới là điều nguy hiểm” – ông Cường đánh giá.
Tổng lãnh sự Việt Nam tại Lào dẫn chứng, ở Lào không có trạm BOT giao thông bởi lưu lượng giao thông không đáng thu. Nhà nước bỏ ra toàn bộ kinh phí để xây các công trình giao thông và không lập trạm thu phí. Các dự án BOT chủ yếu là lưới điện, Chính phủ của họ kêu gọi các nhà đầu tư làm lưới điện. Họ quy hoạch điện trong các thành phố đâu ra đấy, rất văn minh không giống ở Việt Nam.
Còn tại vùng Đông Bắc Thái Lan, cả 18 tỉnh thuộc khu vực này không có trạm BOT nào dù đường giao thông nước này tốt kém hơn nhiều lần so với Việt Nam. Thỉnh thoảng họ bảo dưỡng, sửa chữa nhưng không thu phí.
Tại đây, ông Bùi Danh Liên - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội cho rằng, vấn đề BOT chúng ta đã nói quá nhiều mà bây giờ vẫn phải làm hội thảo, phải tham gia ý kiến với Chính phủ đó là điều đáng tiếc.
Ông Liên cho rằng việc đầu tư BOT là rất tốt, doanh nghiệp vận tải, người dân được đi trên những con đường bóng loáng, tốc độ nhanh, đỡ tốn xăng dầu… nhưng quá trình thực hiện có những bất cập nên làm méo mó chủ trương tốt của Đảng, Nhà nước. Ông mong rằng phía cơ quan nhà nước khẩn trương khắc phục những tồn tại đó.