Vụ đưa 2 cô gái vào cơ sở xã hội: Công an, ủy ban phường đã làm sai

Từ chiều 27.9, hai cô gái Nguyễn Thị Tuyết Nhung (21 tuổi, quê Tiền Giang) và Lê Thị Kiều (16 tuổi, quê Đồng Nai) đã được Trung tâm Hỗ trợ xã hội TP.HCM cho về sau khi báo chí phản ánh việc họ bị đưa vào trung tâm vì đi uống cà phê mà không mang theo giấy tờ tùy thân.

Mẹ Nhung: “Con tôi có gọi về”

Ngày 28.9, PV Pháp Luật TP.HCM đã gặp bà Lê Thị Mỹ Nghĩa - mẹ của Nhung (54 tuổi, quê Tiền Giang; tạm trú phường Thảo Điền, quận 2, TP.HCM) và được biết Nhung, Kiều đã về quê. Liên lạc qua điện thoại, hai cô đều rất e dè, không muốn nói chuyện.

Bà Nghĩa kể một tháng nay Nhung từ Tiền Giang lên ở với bà và bà chưa đăng ký tạm trú cho Nhung. Khoảng 4 giờ chiều 18.9, Nhung và Kiều đến quán cà phê MU (phường Tam Bình, quận Thủ Đức) uống cà phê. Khi tổ công tác phường Tam Bình đi kiểm tra, Nhung và Kiều không mang theo giấy tờ tùy thân nên bị đưa về công an phường.

5 giờ chiều cùng ngày, bà Nghĩa đi làm về thì nhận được điện thoại của Nhung kêu mang giấy tờ đến Công an phường Tam Bình. “Tôi hoảng quá, lục tìm thì thấy sổ hộ khẩu phôtô công chứng nên mang theo. Sau đó, tui đi được một đoạn thì Nhung gọi điện thoại nói đã bị chuyển qua Trung tâm Hỗ trợ xã hội” - bà Nghĩa kể. Bà Nghĩa chạy tới Trung tâm Hỗ trợ xã hội TP thì gặp một phụ nữ xưng là cán bộ ở đây nói ngày mai đến giải quyết. Sáng 19.9, bà đem sổ hộ khẩu, CMND đến bảo lãnh con thì cán bộ trung tâm không cho và nói phải chờ trong vòng 30 ngày mới giải quyết.

Hai cô Nhung, Kiều đã được thả ra từ chiều 27.9.

Bà Nghĩa bức xúc kể tiếp: “Tôi năn nỉ, một cán bộ mới nói ưu tiên cho tôi rồi cho một tờ giấy bảo đem về công an xã ở Tiền Giang chứng rồi mang lên. Tôi tức tốc bắt xe về quê để chứng. Ai dè đến ngày 22-9, mang lên nộp thì họ nói đến khi nào thả sẽ báo cho biết. Tôi bực mình quá, đáng ra mình nộp rồi là con được thả liền chứ sao đến năm ngày sau vẫn không thay đổi gì nên nhờ báo chí vào cuộc”.

Công an, UBND phường: Hai cô không hợp tác

Cùng ngày, Trung tá Huỳnh Văn Dư, Trưởng Công an phường Tam Bình, cho biết việc kiểm tra quán cà phê MU nằm trong kế hoạch do có phản ánh là có hoạt động cờ bạc núp bóng tại đây. “Hôm đó tổ công tác của phường tới quán thì chủ quán không xuất hiện, chỉ có đại diện chủ quán và ba người khác (trong đó có hai cô Nhung, Kiều). Tổ công tác yêu cầu hai cô xuất trình giấy tờ tùy thân nhưng không được nên mời về trụ sở công an phường làm việc” - Trung tá Dư nói.

Theo Trung tá Dư, công an phường đã tạo điều kiện cho hai cô liên hệ gia đình mang giấy tờ đến bảo lãnh nhưng hai cô không hợp tác dù đều có ĐTDĐ. “Chúng tôi yêu cầu hai cô cung cấp thông tin nơi thường trú, tạm trú nhưng không được. Hai cô không liên hệ với gia đình, có thể họ sợ gia đình biết nên không cung cấp” -  Trung tá Dư nói thêm.

Sau đó, công an phường tham mưu cho lãnh đạo UBND phường Tam Bình thống nhất hướng xử lý là đưa hai cô vào Trung tâm Hỗ trợ xã hội TP. “Nếu hai cô liên hệ được với người thân và người thân đang đến để làm việc với công an phường thì mình vẫn chờ. Hoặc hai cô cung cấp cho mình được địa chỉ thường trú, tạm trú thì mình vẫn cử cán bộ đi xác minh dù xa hay gần” - Trung tá Dư khẳng định.

Theo văn bản trả lời báo chí của chủ tịch phường Tam Bình, ông Lê Nguyễn Trọng Quốc, tại công an phường, hai cô Nhung, Kiều khai các thông tin gồm: Nguyễn Thị Tuyết Nhung, SN 1996, quê Tiền Giang, không đăng ký tạm trú tại TP.HCM, có mẹ ở TP.HCM nhưng không rõ ở đâu và không liên lạc được. Ngô Thị Kiều, SN 2000, quê quán Đồng Nai, không đăng ký tạm trú tại TP.HCM, không có thân nhân tại TP.HCM. Suốt quá trình làm việc, hai cô không trình được bất cứ giấy tờ tùy thân nào. Dù công an phường yêu cầu cả hai gọi điện thoại nhờ người thân mang giấy tờ đến bảo lãnh về nhưng hai cô không hợp tác, không gọi điện thoại cho ai. Đến 19 giờ 45 ngày 18-9, công an phường phối hợp với cán bộ chuyên trách phòng, chống tệ nạn xã hội lập hồ sơ đưa Nhung, Kiều vào Trung tâm Hỗ trợ xã hội TP. Việc này là theo quy định của UBND TP về quản lý người ăn xin không có nơi cư trú ổn định trên địa bàn TP.

Sai đối tượng quy định!

Bà Nguyễn Thị Kim Liên, Trưởng phòng Công tác thi hành pháp luật và quản lý xử lý vi phạm hành chính - Sở Tư pháp TP, cho biết do không tiếp cận hồ sơ, không nắm được hết nội tình vụ việc nên khó đánh giá được mức độ đúng sai. Tuy nhiên, về mặt quy định thì ngày 19.7.2017 UBND TP đã ban hành Quyết định 29 về việc quản lý người xin ăn không có nơi cư trú ổn định, người sinh sống nơi công cộng không có nơi cư trú ổn định trên địa bàn TP.

Theo Quyết định 29/2017, “người xin ăn” là người đi xin dưới bất kỳ hình thức nào như đàn hát để xin, giả danh tu sĩ Phật giáo để đi khất thực hoặc những hành vi đi xin nhưng có tính đối phó khi kiểm tra như bán vé số dạo, bán bánh kẹo và các hành vi tương tự. “Người sinh sống nơi công cộng” là người thực hiện hoạt động sinh hoạt thường ngày như tắm, giặt, ăn, ngủ nơi công cộng. Khi phát hiện người xin ăn, người sinh sống nơi công cộng, các quận/huyện thực hiện tập trung đối tượng và thực hiện xác minh nơi cư trú…

Với nội dung báo chí phản ánh thì hai cô Nhung, Kiều không phải là người xin ăn, cũng không phải là người sinh sống nơi công cộng (Quyết định 29/2017 quy định nơi công cộng là “vỉa hè, lòng lề đường, gầm cầu, quảng trường, công viên, vườn hoa, nơi vui chơi giải trí, nhà ga, trạm dừng xe buýt, bến xe, bến tàu, bến cảng, chợ và những nơi công cộng khác” chứ không phải quán cà phê).

Trong khi đó, luật sư Nguyễn Sơn Lâm, Đoàn Luật sư TP.HCM, khẳng định chỉ khi nào phát hiện, xác định được người có hành vi ăn xin, sinh sống nơi công cộng thì cơ quan chức năng mới tập trung đối tượng và thực hiện xác minh nơi cư trú. Do vậy, trường hợp hai cô gái đi uống cà phê không mang theo giấy tờ tùy thân mà bị lực lượng chức năng kiểm tra, lập hồ sơ đưa vào Trung tâm Hỗ trợ xã hội TP.HCM là hoàn toàn trái quy định của pháp luật, ảnh hưởng đến quyền công dân và danh dự của họ.