Là một doi đất nhỏ được hình thành bởi sự bồi lấp phù sa, cồn Hến có diện tích hơn 26ha, được ví như một hòn đảo nhỏ, một ốc đảo xanh nằm giữa dòng sông Hương. Từ hàng trăm năm qua, người dân nơi đây phần đông là dân nghèo sống bằng nghề cào hến và chế biến hến, truyền nối lại thành tên gọi cồn Hến như ngày nay.
Toàn cảnh cồn Hến nhìn từ google maps. Chỉ cách trung tâm cầu Trường Tiền 2,5km, cồn Hến thuộc phường Vỹ Dạ thành phố Huế, một tên gọi mà đã quá nổi tiếng trong bài thơ của thi sĩ Hàn Mặc Tử: "Đây thôn Vỹ Dạ" năm xưa.
Chiếc cầu sắt bắc qua sông Hương này có tên gọi cầu Phú Lưu hay cầu Cồn, là con đường độc đạo để đến Cồn Hến. Cầu Phú Lưu một đầu nối với đường Nguyễn Sinh Cung, đầu còn lại chính là đường Ưng Bình, trục chính được ví như xương cá với rất nhiều kiệt (hẻm) nhỏ um tùm, xanh mướt bóng cây.
Là vựa hến của Huế, không khó hiểu khi khắp nơi trên đất cồn Hến bạn có thể bắt gặp rất nhiều hàng quán nhỏ xinh nép mình bên các kiệt nhỏ, bày bán cơm hến - bún hến.
Đâu đâu cũng thấy hến, khắp các bãi sông đều phủ kín xác hến tích tụ qua bao nhiêu năm tháng thăng trầm của xứ Huế.
Một bát cơm hến đúng chuẩn Huế bao gồm cơm nguội trộn với hến xào, một bát nước hến ăn kèm, lạc (đậu phộng), tóp mỡ, rau thơm, bắp chuối xắt sợi...và có giá thành chỉ từ 7000-10000đ.
Bát cơm hến hoàn chỉnh trông đẹp như một bản hòa tấu màu sắc. Thứ cơm nghe qua rất dân dã ấy hội tụ mọi phẩm chất của người Huế như cần kiệm mà tinh tế, tài hoa… và phải đủ hết các vị cay - đắng - mặn - chát. Điểm đặc biệt của món ăn là cơm phải là cơm nguội, chỉ có nước luộc hến ăn cùng phải nóng.
Rau sống chính là điểm nhấn đặc biệt của món ăn, bao gồm thân chuối, bắp chuối thái mỏng, dọc mùng, rau thơm, dứa và khế xắt nhỏ. Tất cả những thứ đó khiến bát cơm hến có tổng cộng mười mấy nguyên liệu.
Cận cảnh lò hến ở cồn Hến. Đun tách vỏ hến với ruột chính là công đoạn chế biến quan trọng nhất ở đây. Nhưng nghề hến đang dần mai một bởi sự khan hiếm, giờ cồn Hến chỉ còn vài lò là còn hoạt động, trong khi hến đã bắt đầu phải sang các địa phương khác gom về.
Được đất phù sa bồi đắp, cồn Hến còn nổi tiếng bởi món chè bắp không đâu sánh bằng. Nhưng không chỉ có hến và chè bắp, đến với ốc đảo xanh này của Huế, bạn sẽ được thưởng thức những đặc sản bánh bèo - nậm - lọc tuyệt ngon với giá cả rẻ hơn nhiều so với trong thành phố, trong không khí làng quê rất đỗi yên bình.
Một chút trữ tình, một chút cổ kính, mộng mơ của Huế thơ cũng đủ làm nên một bức ảnh đẹp nao lòng.