Ngủ dậy bỗng dưng lơ ngơ, liệt nửa người là dấu hiệu bệnh gì?
Liệt nửa người vì đến bệnh viện muộn
TS BS. Nguyễn Bá Thắng - Trưởng Đơn vị đột quỵ, Phó Trưởng Khoa Thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM cho biết, vừa qua, BV Đại học Y Dược TP.HCM tiếp nhận trường hợp của anh N.T. X, 29 tuổi, một nhân viên văn phòng ngụ quận 6, TPHCM.
Anh X đang hoàn toàn khoẻ mạnh, làm việc, sinh hoạt bình thường. Ngày 20/10 vừa qua, anh đang đứng trong nhà bỗng thấy tay và chân phải không điều khiển được.
TS BS. Nguyễn Bá Thắng thăm khám cho người bệnh bị đột quỵ
Người thân chạy lại đỡ và hỏi chuyện nhưng thấy anh lơ ngơ, không nói gì được, cũng không có phản ứng với lời của người khác. Vợ anh ngay lập tức đưa chồng đến cấp cứu tại BV Đại học Y Dược.
Tại đây, các bác sĩ chẩn đoán anh X. bị đột quỵ cấp và khởi động quy trình báo động cấp cứu đột quỵ.
Kết quả chụp cắt lớp cho thấy anh X. bị tắc một mạch máu lớn lên não nên người bệnh được đưa ngay đến phòng can thiệp để được rút huyết khối thông mạch bằng dụng cụ.
Tại đây, các bác sĩ tiếp tục chụp mạch máu và dùng các dụng cụ chuyên dùng luồn trực tiếp vào động mạch, lấy ra cục máu đông đang làm tắc mạch máu của người bệnh. Thủ thuật kết thúc và các mạch máu não của anh X đã thông suốt hoàn toàn chỉ sau 1 giờ 30 phút tính từ lúc anh có triệu chứng đầu tiên. Sau thủ thuật, anh X. đã có thể nói chuyện, tuy tay chân cử động còn yếu.
Không may mắn như anh X., chị G., 37 tuổi, làm nghề buôn bán tại TPHCM đột quỵ trong một chuyến du lịch Vũng Tàu. Sau khi quá chén cùng vài người bạn, chị G. về ngủ.
Sáng hôm sau, khi người thân lay gọi dậy nhưng chị G. không có bất kì phản ứng gì nên đã đưa chị đến bệnh viện cấp cứu.
Chị G được đưa đến cấp cứu tại BV ĐHYD trong tình trạng lơ mơ, liệt nửa người, không phản ứng gì với lời nói người khác.
Các bác sĩ xét nghiệm, chụp cắt lớp và chẩn đoán chị G. bị đột quỵ thiếu máu não nặng do tắc một động mạch lớn trong lúc ngủ. Tuy nhiên, chị G. được đưa đến bệnh viện hơn 12 giờ sau khi bị tắc mạch máu não, vượt quá với quãng “thời gian vàng” trong điều trị đột quỵ.
Hình chụp cắt lớp cho thấy gần một nửa bộ não của chị đã bị hư hại, khiến các bác sĩ không thể can thiệp tái thông mạch máu mà chỉ có thể cứu sống tính mạng và giảm thiểu tối đa mức độ nặng nề do đột quỵ để lại.
Chị G. được cứu sống, nhưng bị liệt nửa người, suy giảm nhận thức và khả năng giao tiếp, cuộc sống phía trước chỉ gói gọn trên giường bệnh và chiếc xe lăn.
Đột quỵ có thể xảy ra với bất kỳ ai
Theo TS BS. Nguyễn Bá Thắng cho biết, đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ với bất kì ai, không phân biệt tuổi tác, giới tính, nghề nghiệp, tình trạng sức khỏe.
Một người trẻ tuổi đang có vẻ rất khoẻ mạnh, không bệnh tật cũng có thể bị đột quỵ bất cứ lúc nào, mà không hề có những dấu hiệu báo trước. Hơn thế nữa, hậu quả mà đột quỵ gây ra rất trầm trọng.
Bệnh nhân có thể bị liệt nửa thân, mất khả năng giao tiếp, mất khả năng kiểm soát tiểu tiện, thậm chí hôn mê sâu và tử vong.
Đột quỵ có rất nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên, ba nguyên nhân phổ biến nhất là tăng huyết áp làm thoái hoá tắc mạch hoặc làm nứt vỡ mạch máu não, bệnh lý xơ vữa gây hẹp và tắc động mạch não, rung nhĩ tạo cục máu đông trôi làm tắc mạch não.
Ngoài ba nguyên nhân chính trên, người bị đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, bệnh tim, mạch vành, xơ vữa động mạch chân, béo phì, hút thuốc lá, ít vận động, uống nhiều rượu bia có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn.
TS BS. Nguyễn Bá Thắng khuyến cáo, để phòng tránh nguy cơ đột quỵ, mọi người cần phải có lối sống lành mạnh, không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, tăng cường vận động và tập thể dục thể thao, giảm ăn mặn, giảm mỡ béo, tăng cường rau xanh và trái cây. Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần khám sức khoẻ định kỳ, phát hiện các bệnh lý nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim, xơ vữa động mạch…để chữa trị kịp thời. Người đã từng bị đột quỵ còn cần phải uống các thuốc phòng ngừa và điều trị bệnh căn nguyên.
|
Với đột quỵ, mỗi giây đều quý TS BS. Nguyễn Bá Thắng cho biết, bản thân người bệnh hoặc người xung quanh cần nhận biết ngay các dấu hiệu khi đột quỵ xảy ra như bị méo miệng, nói ngọng hoặc không nói được, yếu tay chân một bên để đưa đi cấp cứu kịp thời. Nếu người bệnh đột quỵ không được cấp cứu trong quãng “thời gian vàng” thì hậu quả phải chịu rất nặng nề, có thể liệt nửa người, hôn mê sâu, thậm chí tử vong. Người bị đột quỵ nếu được cấp cứu kịp thời trong “thời gian vàng” thì cơ hội phục hồi trở lại chất lượng cuộc sống như trước rất cao. Thời gian vàng để cấp cứu người bệnh đột quỵ là 6 giờ kể từ khi phát bệnh, 3 giờ đầu có thể coi là thời gian kim cương. Với đột quỵ, mỗi giây đều quý, nghĩa là dù cùng được chữa trong thời gian vàng nhưng người sớm hơn sẽ có kết quả tốt hơn. |
Nếu sơ cứu đúng cách, người bệnh có thể giảm biến chứng và nguy cơ tử vong.