Bộ trưởng: 12.000 tỷ đồng đào tạo tiến sĩ sẽ không rót về cơ sở nào

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ (ảnh PV).

Thưa Bộ trưởng, lý do gì để Bộ GD-ĐT đưa ra đề án đào tạo thêm 9.000 tiến sĩ với kinh phí 12.000 tỷ đồng?

- Đào tạo 9.000 tiến sĩ không phải là đào tạo mới và đề án này cũng không phải là đề án mới. Đây là đề án chỉnh sửa từ đề án 911 (đề án “Đào tạo giảng viên có trình độ tiến sĩ cho các trường đại học, cao đẳng giai đoạn 2010 - 2020”), trong đó tập trung rất sâu vào việc thu hút các tiến sĩ đã đào tạo ở nước ngoài. Rồi cơ chế, chính sách làm sao để cho các tiến sĩ làm việc tốt, đặc biệt là với các tiến sĩ kiêm nhiệm.

Trong đề án này, chúng tôi không giao chỉ tiêu, Bộ sẽ đưa ra các cơ chế chính sách để quản lý chất lượng, khuyến khích và giám sát. Còn các cơ sở giáo dục đào tạo và bản thân người đi học phải có trách nhiệm, đảm bảo chất lượng. Nếu người có nhu cầu đi học đáp ứng được các tiêu chuẩn, yêu cầu thì sẽ được nhà nước cấp học bổng, có thể toàn phần, có thể một phần. Như vậy sẽ mở rộng đối tượng, tất cả mọi người đều có thể tham gia, cũng không phân biệt công lập hay tư thục.

Khoản kinh phí 12.000 tỷ đồng để đào tạo tiến sĩ sẽ rót về cho các cơ sở đào tạo, thưa ông?

- Khoản tiền này không rót về cơ sở nào, sẽ cho những người trực tiếp đáp ứng được các tiêu chuẩn để được nhận học bổng. Tức là số tiền này là dạng học bổng, ai dành được thì được hưởng ưu đãi đào tạo, chứ không phải chia tiền rót về địa phương, rót về các cơ sở.

Việc thu hút những người sau khi được học bổng đi đào tạo tiến sĩ ở nước ngoài trở về nước làm việc như thế nào?

- Vấn đề quan trọng là đào tạo phải gắn với nhu cầu sử dụng. Người sử dụng lao động có nhu cầu tuyển dụng, cử người đi học, chứ không phải cứ đào tạo ồ ạt ra rồi tiến sĩ tự đi tìm việc.

Cách tiếp cận bây giờ là đào tạo phải gắn chặt với nhu cầu sử dụng lao động. Các cơ sở đào tạo phải có trách nhiệm, chủ động để quy hoạch và phát triển đội ngũ, trong đó có đội ngũ đào tạo. Căn cứ vào đó  Bộ GD- ĐT hỗ trợ bằng cơ chế chính sách, chứ không phải đề án là cử đi học, cắt biên chế rồi đi đào tạo xong không về.

Đổi mới cơ chế quản lý đào tạo về tiến sĩ trong đề án mới đây rất khác với truyền thống. Tổng số tiền không thay đổi, thậm chí trong số tiền đã được Quốc hội phê duyệt chi, không nhất thiết cứ phải dùng hết mà phải căn cứ vào chất lượng đào tạo, nếu không tiêu hết thì trả lại ngân sách.

Tôi nhấn mạnh lại quan trọng nhất là chất lượng đào tạo. Trong đề án đào tạo 9000 tiến sĩ rất chú trọng đến đề cao trách nhiệm của cơ sở đào tạo và người đi học. Còn vai trò của Bộ GD-ĐT là đưa ra cơ chế chính sách và định mức, để làm sao định mức đề ra không quá chênh với định mức của các tổ chức khác và khuyến khích người đi học.

Có nhiều ý kiến cho rằng, thực tế đào tạo tiến sĩ trong nước thời gian qua có nhiều vấn đề. Giờ đề án đưa ra mục tiêu đào tạo nhiều tiến sĩ như thế thì liệu có xảy ra bất cập?

- Bộ GĐ-ĐT quản lý chặt chẽ bằng quy chế đào tạo tiến sĩ, kiểm tra rất nghiêm minh. Vai trò quản lý nhà nước được đề cao thông qua kiểm định chất lượng và giám sát, đưa ra quy chế đào tạo tiến sĩ với chuẩn từng bước tiếp cận quốc tế.

Còn người đi học và cơ sở đào tạo thì phải tiến tới là họ phải có trách nhiệm về chất lượng đào tạo. Vai trò của Bộ là các quy chuẩn. Chẳng hạn vừa rồi Bộ đã ban hành quy chế học phải có thời gian tập trung, phải có một bài đăng tạp chí quốc tế… đáp ứng được mới công nhận. Còn nếu cơ sở đào tạo nào không đáp ứng được quy chế đó thì không công nhận.

Xin cảm ơn Bộ trưởng!